Средновековни градови и тврдини

Црешка

Град Чрешче, рудничка и гранична крепост.

На оддалеченост од близу 2 км југозападно од Црешка се издига осамената карпа „Хисар” („Полис”) покрај Брегалница. Реката врти во голем лак околу неа и ја опфаќа од три страни. Само од исток кон Хисар се приоѓа преку длабоко седло. Карпата има вертикални страни високи 30-50 м и зарамнет врв во вид на плоча, голема 300 х 120 м. Се издига 150 м над реката и доминира над широката околина. Далеку е од сите позначајни патишта во овој регион. Јужно од Хисар реката поткопала карпи наталожени со железна руда (сидерит); се гледаат дупки и поткопи на простор долг 2 км — траги од вадење на рудата во минатото.

Првите рудари се населиле на Хисар во раната антика (грнчарија и монета од 3. век ст. е.). Во доцната антика тука израснала голе-ма рударска населба. Иако е природно укрепена и непристапна, плочата на врвот била опкружена со камен ѕид, а со ѕидови бил опфатен и станбениот простор во јужното и источното подножје, со вкупна површина од 7 ха. На реката јужно од Хисар бил изграден мост од кој денес се гледаат траги. Бројните движни наоди и монети од 4.—6. век го определуваат времето на животот на Хисар.

Обновеното рударство во овие краишта условило да се обнови и крепоста на Хисарот. Бидејќи и плочата била многу голема за поскромните средновековни потреби, преградена е со напречен ѕид во два дела и помалиот источен дел (со големина 120 х 110 м) бил населен. На напречниот ѕид (граден без малтер) на северниот агол потпрена е една голе-ма кула. Ѕидана е масивно и со малтер, мери 12,5 х 12 м и доминира над целата карпа и околината. Сето ова ја определува како донжон, настанат во 13. или 14. век. Останатиот простор на карпата, природно заштитен, служел по потреба како збег.

  Движните наоди прибрани во укрепениот простор потекнуваат од подолг временски период. Истакнуваме една бронзена апликација — јазиче за појасен ремен, со форма и украси типични за доцниот 8. и 9. век. Парчињата словенски накит од бронза и стакло потекнуваат од 10—13. век. Бакарните монети — византиски скифати се од 12.—13. век. Една оловна плочка со магиски запис за истерување на демонот Нежит е датирана во 13.—14. век. Српските монети се од 14. век.

Убави презентации Македониј 

Живојно

Рудничка населба и тврдина.

Месноста „Градиште” лежи 1 км југоисточно од Живојно и 1 км од денешната граница кон Грција. Претставува доминантно ритче со стрмни падини над изворишните краци на Живојнска Река, во западното подножје на Кожуф-планина. Во близина лежат рудниците на јаглен и старите копови на железна руда.

Од почетоците до крајот на античката епоха на Градиште егзистирала укрепена населба, потврдена со бројни движни наоди од населбени слоеви, како и со 10-ина некрополи од одделни временски периоди околу неа. Во доцната антика било изградено цврсто обѕидие со малтер; бројни монети завршуваат со доцниот 6. век. Очигледно е дека населението живеело од експлоатацијата на железна руда, која тука лесно е топена благодарејќи му на јагленот (површински копови). 4 км југоисточно оттука стоела познатата тврдина (фрурион) Сетина во која царот Гаврил Радомир имал свој ловечки дворец.

М. Грбиќ 1954, 127; — И. Микулчиќ TIR, 136

Д. Ореово

Крајпатна и регионална стража.

Ридот „Кале” се издига 2 км североисточно од Долно Ореово и 360 м високо над околните долинки (1105 м н.м.). Доминира над многу широка околина и над превалецот 2 км северно од него, по кој патот од Битолското Поле води кон Јужно Мoриово.

На врвот од ридот на крајот од антиката бил изграден силен кастел; обѕидието (камен со малтер) затвора простор од 180 х 90 м (1,3 ха). Северниот, повисокиот дел со внатрешен ѕид бил преграден во мала акропола. Наоди: доцноантичка керамика и монети од 5. и 6. век. Кастелот го контролирал спомнатиот пат и границата меѓу провинциите Македонија I и II, повлечена северно оттука.

М. Грбиќ 1954, 122; — И. Микулчиќ TIR, 46; Е. Манева 1992, 117.

ВИНИЦА
Месноста „Градиште, Кале” лежи на југозападната периферија на Виница. Претставува 40—70 м висок рид на работ на Виничкото поле. Најлесно е пристапен од југ, преку мало седло кое вештачки е пресечено во одбранбени цели. Во северното подножје поминува патот Штип — Виница — Берово, античкиот пат Астибо — Баргала — Партикопол. Калето доминира над широката околина. Еден стар планински пат поаѓал од Калето на југ и преку сртот на Плачковица избивал во Радовишко Поле.

Просторот на ридот Кале, опфатен со обѕидие, мери 320 х 140 м (3,2 ха). Најстари наоди: атички сликани вази и монети на Филип II Македонски. Во 4. век н.е. било изградено обѕидие со малтер и оформен кастел голем 2 ха. Во 6. век обѕидието било обновено, исто така и челната кула, а на југоисточниот дел доѕидана е нова кула со премин низ неа. На тој сектор се откопани (во 1985—1990 г.) една ранохристијанска црква, дел од магацин со вкопани питоси и до него дел од богата куќа со перистил, веројатно епископска резиденција. Во неа се најдени бројни керамички плочи со библиски претстави во релјеф („Винички икони”) со кои биле украсени ѕидовите. Градбите страдале во пожар и биле целосно урнати во доцниот 6. век (повеќе монети на Јустин II, 569/70 г.).

Иако малечок по обем, кастелот во Виница со време бил издигнат до ранг на црковно средиште — веројатно епископски стол Келенидин (?). За ова зборува и концентрацијата од 10 базилики во Виница и во нејзината околина.

 

И. Микулчиќ TIR, 132; — К. Балабанов 1986,153; — Е. Манева 1992,121





http://www.opstinavinica.gov.mk/files/192/brosura_vinica_star_anticki_grad_mk.pdf
http://www.360macedonia.com/macedonia/en/images/vrtour/kale_vinica.html

Spored skicata na Mikučič vaka bi izgledala tvrdinata, približno...










Edited by Makedonij - 05-Feb-2010 at 19:13

Водно

Град Чрнче, збег на градот Скопје

 

Месноста „Маркови Кули” лежи 4,5 км на југоистокод центарот на Скопје. Качен е на источниот крај на планината Водно, врз издаден и стрмен варовнички гребен 350 м. високо над полето и Вардар во подножјето. Озгора има поглед врз полето многу километри на север, североисток и исток. Поврзан е со патот што по изохипса врти околу планината, а на тој пат израснале словенските средновековни села Сопиште, Водно, Нерези, Крушопек, Гр(ада)чец.
На зарамнетиот врв во 6. век бил изграден еден необично силен кастел со големина 360 х 90 м. Ѕидовите му биле широки до 2,5 м и зајакнати со 40 кули. Страничните кули имале форма на пентагони со големина до 11 м; акрополата била бранета со 9 тригони. Челната триаголна кула се потпирала на масивен бастион, голем 16 х 13 м. Со ископувањата од 1976 до 1980 г. била истражувана стратиграфијата на слоевите и нивната хронологија, потврдена со монети од Јустинијан I до Ираклие.

 

„Маркови Кули”, Водно, Скопје, византиски дворец од 12.—13. век, (реконструкција според откопаните остатоци)

Откопани се делови од обѕидието и 7 кули; сондирани се цистерните за вода и делови од водоводната мрежа, како и делови од други градби. Овој голем и невообичаено силно укрепен кастел со невообичаено големи цистерни за вода и невообичаено голем број кули служел како главна заштита и збег на жителите од рановизантискиот град што стоел во центарот на денешно Скопје; градот кој несомнено може да се идентификува со Јустинијана Прима.

 

 

 

 

Edited by Makedonij - 03-Oct-2010 at 19:14

 МАТКА - Укрепен манастир и збег

Месноста „Марков Град” лежи на северниот крај на долгата клисура на Треска, 2 км југоисточно од Матка. Претставува стрмен гребен на источните падини на планината Осој, 380 м високо над реката и 860 м н.м. Опколена е со многу стрмни карпести гребени и раседлини. Има пристап само по една тесна патека од североисток. Местото е скриено со повисоки карпи од сите страни и има поглед на теснецот на реката и тешката комуникација низ теснецот.

В. Лилчиќ 1985, 185—196, и 1995, 1—153.

Edited by Makedonij - 11-Oct-2009 at 08:57

Средновековни градови и тврдини 

Тврдините претставувале градови, а под нив биле сместени подградија или вароши. Во 14 век Турците го пресекле животот на средновековните тврдини и тие запустеле. Најдените остатоци од многуте тврдини се сосема доволни за тие одново да се изградат.

Табеларен преглед на укрепените места во Македониjа  

општина:	место	(средновековно име)
Берово:	Будинарци	(Будинград ?)
Битола:	Битола	(Битола, Бутела, Пелагониjа ?)
"	Долно Ореово
"	Живоjно
"	Зовик	(Чемрен)
"	Стрежево	(Габаларион)
Брод:	Белица	(Белица)
"	Девич (Девич)
"	Заград	(Растеш ?)
"	Здуње	(Здун?)
"	Ижиште	(Иж ?)
"	Модриште	(Модрич)
Валандово:	Валандово	(Алавандово)
Виница:	Виница	(Виница ?)
Гевгелиjа:	Габрово
Гостивар:	Горна Бањица
"	Градец	(Градец; Полог ?)
"	Калиште	(Сокол ?)
"	Србиново	(Трново)
Дебар:	Дебар	(Раховник)
Делчево:	Вирче
"	Драмче
"	Звегор	(Звегор ?)
"	Луковица	(Луковица)
Демир Хисар:	Бучин	(Бучин)
"	Граиште	(Добрун)
"	Железнец	(Железнец, Сидерокастрон)
Кавадарци:	Дреново	(Девол ?)
"	Ресава	(Тиквеш)
Кичево:	Арангел
"	Кичево	(Кичава)
"	Подвис
Кочани:	Мородвис	(Моровизд, Мороизвизд)
Крива Паланка:	Опила	(Славиште ?)
Куманово:	Градиште	(Луково ?)
"	Канарево (Козjак ?)
"	Коњух (Коњух)
"	Младо Нагоричане	(Жеглигово)
Неготино	Демир Капиjа-Корешница	(Просек)
Охрид: Годивjе
"	Охрид (Охрид)
"	Песочани (Дебрица)
Прилеп:	Варош	(Прилеп)
"	Дебреште	(Д'бреште, Деурети)
"	Десово
"	Зрзе	(Зрзе)
"	Манастир	(Морихово ?)
"	Прилепец
"	Трескавец	(Трескав'ц)
Пробиштип:	Злетово	(Злетово)
Радовиш:	Радовиш	(Радовиште)
"	Шопур
Ресен:	Евла	(Василида ?)
"		(Преспа)
"	Стење	(Петра ?)
Свети Николе:	Трстеник	(Ѓуриште ?)
Скопjе:	Водно	(Чрнче)
"	Кожле	(Кожле)
"	Маркова Сушица
"	Матка	(Матка)
"	Скопjе	(Скопиа, Скоплjе)
"	Чучер	(Давина ?)
Струга	Загратчани
Струмица:	Банско	(Термица ?)
"	Костурино	(Василида ?)
"	Конче	(Конче)
"	Струмица	(Струмица, Тивериополис)
Тетово:	Д. Лешница
"	Jегуновце
"	Лешок	(Љешс'к)
"	Ораше	(Собри)
"	Рогле
"	Стенче	(Стена ?)
Велес:	Теово	(Бабуна ?)
"	Велес	(Велес)
Штип:	Крупиште	(Равен ?)
"	Црешка	(Чрешче)
	Штип	(Стипон, Штип)

http://promacedonia.org/im3/im_ilustracii.htm

 

можност за посета

 

http://www.kralemarko.org.mk/default-mk.asp?section=contact

Edited by Makedonij - 06-Feb-2010 at 14:06