Еко (загадување на води и опасни хемикалии)

На 13 јули ќе започне постапката за чистење на линданот од малата депонија во ОХИС

Министерството за животна средина и просторно планирање на денешниот брифинг со новинарите информираше дека на 13 јули ќе започне постапката за подготовка на теренот за чистење на малата депонија со линдан во ОХИС. Постапката за дислокација на линданот треба да се заврши во период од 12 месеци, при што овој дел од ремедијацијата на малата депонија во ОХИС е финансиран од Глобалниот еколошки фонд (GEF), Норвешка, Делегацијата на ЕУ и Владата.

Малата депонија има вкупно 6,661 тони отпад од кои 1,601 тони се од HCH, 4,060 тони се загадена почва и 1.000 тони контаминиран бетон. „Мета.мк“ веќе пишуваше дека малата депонија со линдан во ОХИС ќе биде покриена со шатор во кој ќе се инсталираат и филтри за прочистување на воздухот, за да се озбезбеди заштита на околината при чистењето на опасната хемикалија.

Пред започнувањето на чистењето на малата депонија ќе бидат остварени контакти со локалното население, кое ќе биде информирано за сите мерки кои се преземени за безбедно чистење.

Мониторинг на чистењето на малата депонија со линдан во ОХИС и следењето на можните емисии на загадувачки супстанци во воздухот и во почвата, ќе се врши со новата опрема на лабораторијата за хроматографски анализи на Институтот за хемија на ПМФ, донација од Норвешка.

Инаку, линданот од малата депонија во ОХИС ќе го чисти грчката компанија „Полиеко“. Транспортот на линданот ќе се врши преку Солунското пристаниште, а од таму со брод до Франција, до компанијата за горење на отпадот „Фос Сур Мер“. Контаминираната почва, пак, исто така ќе се носи до Солун, преку граничниот премин „Богородица“, а оттаму со брод до пристаништето во Ротердам во Холандија, каде ќе се преработи во компанијата „АТМ“.

https://meta.mk/na-13-juli-kje-zapochne-postapkata-za-chistenje-na-lindanot-od-malata-deponija-vo-ohis/

Интересна идеја.

Факт е дека не се баш занемарливи сумите што одат за расчистување на диви депонии и слично, а ефектот е најчесто само привремен. Не гледам зошто оваа идеја не би постигнала далкеу подобри резултати за истите пари. И секако бонус е превентивниот момент што автоматски е опфатен.

Системот цена по кубик треба да се допрецизира, затоа што остава премногу простор за манипулации. Има видови отпад кај кои од од еден кубик може лесно да се направат пет, од истата количина материјал

Вардар - река или отпад



https://www.facebook.com/groups/145337166272043

До крајот на март почнува чистењето на линданот од малата депонија во ОХИС

Најдоцна до крајот на овој месец ќе започне чистењето на малата депонија со линдан во кругот на поранешната фабрика ОХИС. Од Министерството за животна средина велат дека во тек е обезбедувањето на одобренијата и дозволата за работа по што ќе може да се пристапи кон отстранување на околу 13 илјади тoни од опасниот инсектицид кој како остаток од работењето на поранешниот хемиски гигант со децении е депониран во бетонски базен во дворот на ОХИС и е на само 100 метри од главниот булевар „Борис Трајковски“.

Од МЖСПП велат дека првите 6 до 9 месеци ќе се отстрани дел од депонијата или околу 700 тони на почва контаминирана со α-ХЦХ, β-ХЦХ и γ-ХЦХ (линдан).

Чистењето ќе го врши грчката фирма „Полиеко“, по што ќе се направи ремедијација на теренот и почвата. „Полиеко“ има обврска линданот да го собере во посебни контејнери и да го изнесе надвор од државата. Уништувањето на линданот се планира во инценератор за согорување на опасен хемиски отпад во Франција.

Во кругот на некогашната фабрика има над 50 илјади тони линдан во големата депонија, а не се знае уште колку илјадници тони опасен отпад има и во другата депонија која се наоѓа кај локалитетот Пеленица близу Драчево.

Од МЖСПП велат дека важно е набрзо да се почне и со отстранување и на големата депонија за што би биле потребни околу 50 милиони евра. За таа цел е оформен посебен мулти- партнер Фонд за животна средина што ќе биде администриран од УНОПС, а веќе се обезбедени дополнителни средства од Норвешката Влада и предвидени се средства од ИПА 3 програмата.

Линданот е опасен инсектицид кој во 2009 година е забрането неговото производство и употреба во земјоделието според Стокхолмската конвенција за перзистентни органски полутанти. Овој инсектицид негативно влијае на нервниот систем, црниот дроб и бубрезите.

https://www.vecer.press/до-крајот-на-март-почнува-чистењето-на/

Грчката компанија „Полиеко“ ќе ја чисти малата депонија со линдан во ОХИС

Грчката компанија „Полиеко“ ќе ја чисти малата депонија со линдан во ОХИС. Од Министерството за животна средина и просторно планирање информираат дека Агенцијата за индустриски развој на Обединетите нации, УНИДО, склучила договор со компанијата како најдобар понудувач, избран на меѓународен тендер. Во моментов во тек се подготовките на теренските активности, а санацијата на малата депонија се очекува да трае и до три години.

„Грчката компанија ќе има обврска да ја исчисти малата депонија, а инсектицидот ќе се третира надвор од државата. Започнат е и процесот на одобрување на деталниот план за ремедијација и обезбедување на потребната документација за отпочнување со работа на терен“, информираат од Министерството.

Од Министерството засега не посочуваат кога точно ќе започне чистењето на опасната хемикалија, а наскоро треба да се знае и која технологија ќе биде користена, од што ќе зависат и роковите за завршување на активностите. Финансиските средства се обезбедени преку ГЕФ/УНИДО, Владата на Македонија и Норвешката Влада.

Линданот е инсектицид со широк спектар на дејствување со кој во минатото се третирала почвата и дрвјата како заштита од паразити, сè додека пред повеќе од 40 години не бил забранет заради неговата токсичност. Тој е канцерогена супстанца, се сврзува со ПМ-10 честичките и го загадува воздухот, а заради несоодветното чување во изминатите децении, масовно ја загадувал почвата и подземните води.

Во дворот на ОХИС, покрај малата, се наоѓа и голема депонија во кои се претпоставува дека има над 13.000 тони линдан, покриен со 20.000 тони земја, која досега е целосно контаминирана и самата претставува опасен отпад, кој се развејува со ветерот низ околината и претставува голема опасност по човековото здравје. Покрај нив од неодамна се познати уште две жаришта со оваа токсична хемикалија, кои се последица на работењето на хемискиот капацитет. Третата депонија со линдан е во дворот на ОХИС, додека, пак последната е закопана во близина на локалитетот „Пеленица“ кај Драчево. Од Министерството посочуваат дека активно работат на обезбедување на средства за расчистување на сите опасности кои демнат од оваа историска еколошка жешка точка.

„На крајот на 2018 и во текот на минатата година Владата посвети внимание на обезбедување на одржлив извор на финансирање за целосно чистење на контаминацијата во кругот на ОХИС. За таа цел беше формиран посебен фонд во соработка со Норвешката амбасада. По отстранувањето на контаминираниот материјал во малата депонија, ќе се продолжи со чистењето на останатиот контаминиран дел токму со користење на средствата од тој фонд. Во овој процес на мобилизирање на средства се вклучи и ЕУ која изрази подготвеност да помогне со свои фондови кои би ги ставила на располагање во текот на 2021-2023“, посочуваат од Министерството.

https://meta.mk/grchkata-kompanija-polieko-kje-ja-chisti-malata-deponija-so-lindan-vo-ohis/

Договорот за чистење на малата депонија на линдан во ОХИС е потпишан, но не се открива името на компанијата
Кога ќе започне чистењето на малата депонија со линдан во ОХИС, како и која е фирмата која беше избрана на меѓународниот тендер сè уште е мистерија за јавноста. Иако уште пред повеќе од еден месец министерот за животна средина Насер Нуредини информираше дека Агенцијата за индустриски развој на Обединетите нации УНИДО, со седиште во Виена, ја заврши постапката за избор на компанија и дека договорот е потпишан, сепак името се чува во тајност.

„Сè уште немаме одобрување од УНИДО јавно да го споделиме името на фирмата. Штом тоа ќе биде официјализирано, ќе ја известиме јавноста“, кусо одговараат во Министерството за животна средина.

Околу 55.000 тони линдан помешан со земја веќе неколку децении стои во дворот на ОХИС, несоодветно чуван, на само неколку километри од центарот на Скопје. Тоа е инсектицид со широк спектар на дејствување со кој во минатото се третирала почвата и дрвјата како заштита од паразити, сè додека пред повеќе од 40 години не бил забранет заради неговата токсичност. Јавноста и граѓанските организации многу години апелираат дека оваа историска жешка точка мора што поскоро да биде решена, а со тоа да се заштити и здравјето на граѓаните.

Министерот Нуредини на средината на септември информираше дека тендерот за избор на изведувач на ремедијација на почвата контаминирана со изомери на линдан во дворот на ОХИС, е успешно завршен, но не го соопшти името на компанијата, ниту пак кога ќе започне со работа.

„Завршена е административната процедура на потпишување на договор со избраниот понудувач, сега следуваат одобрувањето на деталниот план за ремедијација и активности за обезбедување на потребната документација за отпочнување на работа на терен и чистење на историската депонија“, рече тогаш Нуредини.

Чистењето на малата депонија со линдан се претпоставува дека ќе трае меѓу 15 и 18 месеци, а според некои прогнози и до три години, додека проектот има рок до крајот на 2021 година. Со оглед на тоа дека процесот сè уште не е започнат веројатно е дека тој ќе биде пролонгиран, за да може деконтаминатацијата да биде целосно и успешно завршена.

Освен малата депонија, за која се однесува овој конкретен проект, во дворот на ОХИС, веднаш до неа се наоѓа и големата депонија, за која допрва ќе се бара начин и финансии како да се исчисти. Според претпоставките во двете депонии се складирани околу 55.000 тони отпад во вид на прав и паста од некогашното производство на линдан. Покрај нив, во дворот на ОХИС има и трета депонија, а пред околу две години Мета.мк ја откри точната локација на четврта депонија на линдан која се наоѓа надвод од дворот на фабриката, во близина на локалитетот „Пеленица“ кај Драчево.

Овој отпад веќе неколку децении стои и покрај постојаните предупредувања дека се работи за сериозно токсична материја која ги контаминира и воздухот, почвата и подземните води. Професорот Траче Стафилов вели дека пред почетокот на проектот финансиран од Глобалниот еколошки фонд на Обединетите нации преку УНИДО и Канцеларијата за ПОПс во Министерството, се направени сите анализи за загаденоста на околината и посочува дека и откако ќе биде исчистена депонијата, во ОХИС ќе има многу работа за да се деконтаминира целата средина.

За опасноста од историскиот хемиски отпад, во интервју ја Мета.мк предупредуваше и Аднан Ќахил, поранешен инженер во ОХИС кој беше и координатор на работната група на Владата за справување на проблемот со линданот. Тој вели дека од чистењето на ОХИС зависи и еколошката состојба и на околните населби.

„Во ОХИС, но и пошироката околина, дури и до средина на Аеродром, Лисиче и Драчево подземните води се загадени со линдан и според анализите кои ги правевеме, дури и во воздухот во Ѓорче Петров се наоѓаа честички од линдан“, вели Ќахил.

https://meta.mk/dogovorot-za-chistenje-na-malata-deponija-na-lindan-vo-ohis-e-potpishan-no-ne-se-otkriva-imeto-na-kompanijata/

Ќе се чисти малата депонија во ОХИС, големата ќе почека

Македонија побара меѓународна помош во справување со отровното наследство на некогашната фабрика за органоско-хемиски производи. Проценките се дека за целосно решавање на проблемот со линданот на ОХИС ќе требаат помеѓу 40 и 260 милиони евра, во зависност од обемот на работите и од технологијата која ќе се користи.

Една година откако беше најавен, процесот на чистење на линданот што останал во почвата во кругот на некогашната хемиска фабрика ОХИС на периферијата на Скопје конечно тргна од мртва точка. Министерот за животна средина Насер Нуредини на прес-конференција во петокот објави дека е избрана компанија која ќе ја чисти малата депонија сместена во дворот на фабриката и дека наскоро ќе биде соопштено не само нејзиното име, туку и технологијата која ќе се користи за чистењето на опасната хемикалија, како и рокот до кој тој процес треба да заврши.

Засега анализите потврдиле две локации на депонии на линданот – мала и голема. Двете заедно, според проценките на стручњаците, како и Министерството за животна средина, базирани, меѓу другото и на кажувањата на некогашни вработени во ОХИС, содржат некаде помеѓу 50 и 70 илјади тони опасен отровен материјал и контаминирана почва.

Малата депонија ќе се чисти две години, за другите допрва ќе се одлучува
Иако засега не е официјално потврдено, со голема веројатност се смета дека освен овие две, постојат и други локации на кои е закопан линданот на ОХИС, од кои едната е сместена на самото излетничко место Пеленица кај скопската населба Драчево.

Македонија побара меѓународна помош во справување со отровното наследство на ОХИС. Организацијата за индустриски развој на Обединетите Нации УНИДО распиша меѓународен тендер за чистење на малата депонија, на кој по многу одложувања конечно беше избрана компанија, која во рамките на својата понуда треба да предложи и најсоодветна и најприфатлива технологија за чистење на опасната хемикалија. Од Канцеларијата за неразградливи органски загадувачи – ПОПС, при Министерството за животна средина и просторно планирање, велат дека депонијата треба да биде исчистена приближно за две до три години. Начинот на кој ќе се чисти, односно дали ќе се донесе технологија на лице место, или пак ќе се пакува и изнесе отпадот надвор од државата, сè уште не се соопштува.

Оттаму велат и дека е неблагодарно да се предвидува колку време ќе помине додека не се реализира чистењето и на големата депонија со линдан, бидејќи се работи за скап и долготраен процес.

Проценките се дека за целосно решавање на проблемот со линданот на ОХИС ќе требаат помеѓу 40 и 260 милиони евра, во зависност од обемот на работите и од технологијата која ќе се користи. Засега со пари од Владата и преку донации се обезбедени средства само за малата депонија.

Од гордост на некогашен ОХИС до забрана поради токсичност
Од она што сега се знае за линданот, чие хемиско име е хексахлороциклохексан ХЦХ (HCH), тој масовно се користел во светот како пестицид за земјоделско производство уште од 50-те години на минатиот век, произведуван во повеќе фабрики во светот, меѓу кои била и некогашната Органско-хемиската индустрија од Скопје (ОХИС). Откако била утврдена неговата висока токсичност по целокупниот жив свет, линданот со многу меѓународни конвенции бил забранет уште во 1980 година, но неговата масовна употреба на глобално ниво опстојувала сè до 2000 година. Во Европската Унија линданот и сите други производи кои содржат ХЦХ се дефинитивно забранети во 2008 година.

Македонскиот хемиски гигант ОХИС прекинал да го произведува линданот во 1977 година, по што сите заостанати количества на опасниот пестицид, како и хемиските компоненти кои се користеле во неговото производство, биле спакувани во буриња и грубо затрупани со земја на неколку локации во кругот на фабриката. Се претпоставува дека одредено количество било закопано и надвор од него. Експертските сознанија од изминативе неколку години укажуваат на тоа дека опасната хемикалија не само што го контаминирала просторот непосредно околу складираниот линдан, туку и почвата со која тој бил покриен, како и подземните води до кои отровното соединение стасало откако бурињата во кои бил складиран кородирале.

Линданот во крвта на девојчиња од 8 години со преран пубертет
Отровниот линдан, закопан неколку метри под земја во дворот на поранешната фабрика Охис, со децении наназад, бавно, но постојано го труе скопското население. Не само што ја затрул непосредната околина во која е закопан, тој уште децении наназад продрел до подземните води кои гравитираат кон реката Вардар, а ја загадил и почвата со која бил покриен, која денес се разнесува со посилни ветришта на поголеми дистанци.

Во 2007 година било направено едно истражување на токсини во крвта кај 56 девојчиња, на неполни осум години, кај кои настапил предвремен развој на млечни жлезди како вовед во пубертет и се покажало присуство на линдан кај 10 отсто од тестираните деца. Девојчињата биле од различни делови на Македонија, а најмногу 40 од нив биле од Скопје. Во студијата се констатира дека покачените нивоа на линдан кај оваа популација треба дополнително да се испитаат
Нема информации дека по оваа се правени други испитувања за штетните ефекти врз здравјето на луѓето кои биле изложени на линданот од Охис.

Случајот со фабриката на германскиот гигант БАСФ
Историски индустриски отпад од типот на линданот на ОХИС е проблем во огромен број земји во светот. Од него не куртулиле ниту најразвиените како Германија, која имала 10 фабрики во кои се произведувал линдан. На својата територија, Германија денес има осум локации со отпаден линдан, од кои само на дел е извршена т.н. ремеријација.

Германскиот и светски хемиски гигант БАСФ во свој хемиски комплекс произведувал линдан од 1955-1966 година. Се проценува дека околу 780.000 кубни метри отпад (вклучувајќи и HCH-отпад) е исфрлен на поранешен земјен ископ, при што било контаминирано земјиште од 4,5 хектари. Во 1972 година, на местото на депонијата со линдан бил изграден шопинг мол на таа локација, што работел до 1999 година.

Во 1990 година бил инсталиран систем за заштита кој црпел подземна контаминирана вода и ја носел во инсталациите на BASF на третман. Во 2000 година, молот е урнат. Иако првично било планирано целосно да се елиминира отпадот, во 2009 год решено е да се запечати (затвори) површината, да се изврши дренажа и мониторинг на подземни води. Поради докази за загадени подземни води, во 2016 одобрена е програма за деконтаминација и рехабилитација преку ископување на почва и поставување на непропустлив површински слој. Направени се нови бушотини за црпење подземна вода и пиезометри. Во 2018 год почнала ремедијација на подземните води.

https://www.slobodenpecat.mk/ke-se-chisti-malata-deponija-vo-ohis-golemata-ke-pocheka/

Истек на јаловина од Саса во Каменичка Река(од фб)

За чистење на живата од ОХИС ќе се бара помош од меѓународни фондови

Опасноста од загадување со жива, која доаѓа од погонот за електролиза во ОХИС ќе се решава со помош на меѓународни фондови. Северна Македонија на почетокот на годинава ја ратификуваше Минамата Конвенцијата за жива и како нејзина членка ќе има пристап до нови извори на финансирање, конкретно наменети за решавање на проблемите со жива. Се работи за исклучително токсичен метал, кој предизвикува сериозни последици за здравјето на луѓето. Во Министерството за животна средина информираат дека средства за третман на историските жаришта поврзани со загадување од жива може да се добијат, но процесот преку може да потрае неколку години заради сложените процедури. Во меѓувреме, продолжуваат активностите за изнесување на 11 токсични материи преку проектот „Отстранување, дислоцирање, уништување или неутрализирање на хемиски материи“ од АД „Охис“- Скопје“. Досега, компанијата „Екоцентар 97“ извезе речиси 64 тони опасни хемикалии во кои има метанол, акрилонитрил мономер, но и непознати хемикалии, во „Валорек Сервисис“ инсенераторот во Базел, Швајцарија. Остануваат опасниот винил хлорид мономер, околу 14 тони, кој безбедно ќе се третира во Германија и останатата количина на хемиски супстанции околу 4,6 тона иницијатори и 5,2 тони хемикалии со непознат состав. Се чека и исходот од тендерот за избор на фирма која ќе треба да го неутрализира линданот. „Податоци за видот и количините на складирани хемикалии во кругот на ОХИС се достапни во физибилити студиите што се работени заради утврдување на методите за ремедијација, а најнови податоци се обезбедени со деталното истражување кое е направено во рамките на подготвителните активности за чистење на HCH, поточно линданот. Речиси сите складирани застарени хемикалии, кои претставуваа огромен товар за државата и потенцијален ризик од еколошки аспект, се отстранети од страна на ‘Екоцентар 97’. За чистење на линданот, во завршна фаза е тендерската постапка за избор на најдобар понудувач. По завршување на тендерската постапка, изведувачот ќе се задолжи да ги обезбеди потребните еколошки дозволи и конечно ќе се започне со отстранување на линданот“, информираат од Министерството. Како последна, иако меѓу најопасните, ќе остане живата во ОХИС, која веќе неколку децении е огромна опасност за здравјето на скопјани. Македонија има обврски според Конвенцијата Минамата за жива, која е меѓународен договор дизајниран да го заштити човековото здравје и животната средина од антропогени емисии и ослободувања на соединенија со жива и жива. Договорот го регулира директното ископување жива, извозот и увозот, безбедното складирање, но и отстранувањето и третманот на отпадот. Аднан Ќахил, поранешен инженер во ОХИС кој беше и координатор на работната група на Владата за справување на проблемот со линданот, вели дека од чистењето на ОХИС зависи и еколошката состојба и на околните населби. „Тлото на ОХИС е потполно загадено со многу хемикалии. Почнувајќи од живата, остаток од електролизата, потоа монохлороцетна киселина, со пестициди, хербициди и фунгициди и други хемикалии. Има три буништа со огромни количини на линдан, а анализите кои се правени покажуваат како тие влијаат во воздухот и подземните води. Во ОХИС, но и пошироката околина, дури и до средина на Аеродром, Лисиче и Драчево подземните води се загадени со линдан и според анализите кои ги правевеме, дури во воздухот во Ѓорче Петров се наоѓаа честички од линдан“, вели Ќахил.

meta.mk

Наводно пожарот/пожарите се подметнати, а досега изгореле трло и бачило...



извор: https://twitter.com/stomagian/status/848621079832780800/photo/1