Телеком арена (арена Филип II Македонски)

Скопје какво што не го познавате

Историја на Градскиот стадион

Деновиве нè израдува веста дека започнуваат работите на северната трибина на Градскиот стадион, со што тој ќе добие уште поубав, европски лик. Тоа беше и поводот да ја раскажеме неговата историја. Градскиот стадион е еден од кодовите на Скопје, спортски и духовен амблем и препознатливост, како што некогаш тоа беа Стариот театар, Офицерскиот дом и Народната банка

Пишува: Данило КОЦЕВСКИ

Некогаш во Градскиот парк постоеле повеќе фудбалски игралишта кои директно или индиректно се поврзани со историјата и градењето на стадионот кој ќе стане гордост на скопјани. За да ја дознаам неговата историја, меѓу другите го консултирав и г-дин Петар Петровски (чичко Петре, кој веќе имаше деведесет години и кој почина предминатата година). Тој најчесто ми закажуваше состаноци пред стариот Кермес. Тука, во тишината, без врева, за да можеме добро да се слушнеме еден со друг, тој ми ја раскажуваше историјата на старо Скопје и својата младост. Бев прилично изненаден кога “на лице место” ми покажа каде се наоѓал еден од првите “вистински” стадиони во градот. Токму на местото каде што денес се наоѓа споменикот на Гоце Делчев во паркот! Тоа било игралиштето на клубот ССК. И не само тоа. Како страстен навивач на тогашна Победа (Партал-Победа) се сеќаваше на сите играчи, дури и на нивните професии: еден од халфовите во тимот бил Вуната, шнајдер по професија; лево крило бил Асан Тасламан, тишлер; лева полутка Цаки, кондураџија; центарфор Глигор, машиновозач; центархалф Ѓокица, вработен во Артилериска работилница; бекови Швабата и Назим, голман Андреја, дограмаџија. Меѓу скопјани настанало незапаметено славење кога Победа поразила еден познат белградски клуб. Мажите ги фрлале жирадо шапките во воздух, а жените - своите чевли! Весниците духовито пишувале: “Ете, глушецот ја лапна мачката!”

ПРВИОТ ФУДБАЛСКИ НАТПРЕВАР

Но, првиот натпревар во фудбал во Скопје е одигран многу порано, на полјанката кај некогашната Учителска школа (Идадија) во 1909 г., каде што денес е поставен споменикот на Фудбалската топка како сеќавање на тој настан. На тоа место во 1919 г. е одигран и првиот официјален фудбалски натпревар меѓу скопски Напредок и клубот на офицерите на англиската војска. Бидејќи победиле скопјаните, тоа била нашата прва “меѓународна” победа. Така, на тој простор на Идадија и паркот никнувале првите игралишта и стадиони со дрвени седишта и огради. Таа проблематика најдобро е истражена од доајенот на нашето спортско новинарство, Ивко Панговски. Интересен е податокот дека еден од првите стадиони со дрвени седишта се наоѓал во близина на денешната кафеана Езерце, за подоцна да биде префрлен од другата страна на насипот, кај денешното игралиште на Работнички. Тоа било игралиштето на Граѓански, а подоцна и на ССК. Сиве овие фудбалски терени, според сеќавањата на чичко Петре, но и другите, ги разделувал јазот чиј еден дел и денес минува низ паркот (кај езерцето) и воденицата на Јусуф Морина која таму се наоѓала.   

Во периодот непосредно пред Втората светска војна, на просторот каде што денес се наоѓа Градскиот стадион, сè повеќе се “стегал” обрачот од повеќе игралишта за да подоцна се изгради најголемиот и најрепрезентативен стадион. Пред војната, на истото место се наоѓал комплекс од три фудбалски игралишта, од кои последно (на денешното помошно, до источната трибина) е изградено игралиштето на клубот Југ. Современиот и модерен денешен Градски стадион почнал да се гради во 1945 г. Тој можел да прими помалку од 25.000 гледачи. Дел од стадионот бил изграден во текот на 1945 г., а дел следната година, кога биле изградени првите трибини од тврд материјал. Јужната трибина била завршена дури во 1950 г. Новата јужна трибина била започната со изградба кон крајот на седумдесеттите години, а во употреба е дадена во 1983 г. Куриозитетен е и податокот дека новото осветлување е предадено во употреба во 1987 г., на натпреварот меѓу Вардар и Порто, во рамките на Купот на шампионите.

СЛАВНАТА ЧЕТВОРКА

Навистина е тешко, речиси и невозможно да се опише значењето на Градскиот стадион за спортската и, воопшто, духовната култура на градот. Да се опишат успесите и победите на Вардар, но не само неговите. Неблагодарно е дури да се спомене име на фудбалер или спортски работник, а притоа да не се испуштат имињата на стотици други. Од денешен аспект е тешко дури и да се објасни какви сè фудбалски еуфории доживуваше Скопје пред земјотресот, особено кога играше славната четворка: Партизан, Црвена ѕвезда, Динамо или Хајдук. Река од луѓе се слеваше кон Градскиот стадион, а по натпреварот, долго во ноќта се прераскажуваа интересните мигови од натпреварите. Во кафеаните Македонија, Идадија, Победа, но и во дуќанот на мајстор Панта, чистачот на чевли, на скопското корзо или во слаткарницата Пошта. Градскиот стадион си имаше и свои славни, навивачки “маскоти”: Марко Јовановски или Панче Уневски, без кои не можеше да започне фудбалски натпревар.

Досега и многу музички ѕвезди гостуваа на тој простор, од балкански познатиот Здравко Чолиќ до светската мега-ѕвезда Џејмс Браун. Исто така, во историјата на скопскиот Градски стадион ќе остане забележано дека нашата музичка ѕвезда Тоше Проески својот последен концерт го одржа токму тука, и тоа пред дотогаш незапаметена 25-илјадна публика.

Започнува изградбата на северната трибина. Се отвора нова страница во историјата на овој легендарен објект.

Градски стадион ... се доизградува !!