Споменици и скулптури (општо)

Општина Центар си гради споменици од ракав

За да подига спомен-обележја, според законот, општината мора да има донесено петгодишна програма за одбележување настани и личности, што во Центар не е случај

Центарот на Скопје годинава ќе се начичка со скулптури што Општината ги најавува на секој слободен простор, иако се' уште не е донесена програмата за одбележување значајни личности и настани, која, според законот, се носи за период од пет години. Без таква програма не е дозволено да се подигаат споменици, но на Општината тоа како да не и' е важно, па без да ја почитува законската процедура, си носи одлуки за меморијални споменици на плоштадот, распишува конкурси за скулптури на лавови на Мостот Гоце Делчев и дава дозволи за обележја што ги подигаат донатори, како што беше примерот со споменикот на Крсте Петков Мисирков.

Според конкурсите што вчера беа објавени во медиумите, пред Собранието ќе се подигне спомен-обележје, односно коњаничка скулптура на револуционерот Никола Карев, што ќе чини пет милиони денари. Коњанички скулптури на Гоце Делчев и на Даме Груев ќе се постават на просторот пред Камениот мост, од страната на плоштадот и ќе чинат осум милиони денари.

Според Законот за меморијалните споменици и спомен-обележјата, советите на општините и на Градот Скопје донесуваат програми за одбележување настани и личности што се од локално значење и тоа со спомен-обележја. Меморијални споменици може да подига само државата и тоа за настани и личности што се од национално значење. Ваква програма засега има донесено само Советот на Град Скопје во 2004 година, според која до 2009 година во градот може да се подигнат споменици на Александар Македонски, Цар Самуил, Јустинијан, Карпош, генерал Михајло Апостолски, Кузман Јосифовски - Питу, Скендер-бег, архиепископот Доситеј и Лазар Танев. Од нив, досега се реализирани само спомениците на Скендер-бег и на Доситеј. За првиот имаше големо противење на градските власти бидејќи се изгради без целосно да се почитува процедурата.

Општината Центар своите конкурси за споменици, како што беше случај со оној за Александар Македонски на плоштадот или со лавовите на Мостот Гоце Делчев, ги распишува без да ги консултира градските власти. Од Градот беа изненадени од ваквата постапка на општинарите и ваквиот чекор на Општина Центар го оквалификуваа како продолжување на една незаконска практика и самоволие.

- Без консултации, Градот нема да дозволи да се поставува ништо што би го нарушило урбанистичкиот, уметничкиот и естетскиот изглед на инфраструктурните објекти што се во наша надлежност - изјавија вчера во одделението за односи со јавноста во Градот.

Иако конкурсот за идејно решение за споменикот на Александар Македонски беше објавен пред повеќе од половина година, од Општина Центар се' уште не кажуваат дали избрале победник. Обележјето треба да се гради на местото кое е предвидено за фонтана, кај цветната жардиниера, а под плоштадот веќе е изградена и соодветна машинска сала за неа.

Раководителот на Секторот за правни работи во Општина Центар, Владо Петровски, објасни дека сите овие иницијативи за подигање спомен-обележја ќе бидат вклопени во петгодишната програма за споменици, која допрва ќе биде донесена.

- Станува збор за иницијативи на Министерството за култура. Ние не можеме да предвидиме кој се' ќе даде предлог и иницијатива. Последната програма за споменици е донесена во 1986 година и е на Собранието, а општините се' уште немаат свои програми, иако, според мене, нивното донесување би било непотребно. Сепак, предвидените спомен-обележја нема да бидат изградени додека не се донесе програмата - вели Петровски.

Тој информираше дека споменикот на Александар Македонски и фонтаната ќе бидат во комбинација.

- Станува збор за изградба на фонтана со спомен-обележје. А како тоа точно ќе изгледа, ќе се прецизира со самата програма. Дали тоа ќе биде архитектонски објект или спомен-обележје, ќе биде дефинирано во програмата - рече Петровски.

По ова објаснување, останува нејасно зошто Општината лани распиша конкурс за споменикот на Александар, кога деталите допрва ќе се утврдуваат.

Анела Петрова