Споменици и скулптури (општо)

значи дури и без некоја посебна анализа, енерално опциите се тие

1. спомениците да бидат топонимски или историски поврзани со локациите
2. секој споменик би требало да се наоѓа во свој сопствен простор, како фокална точка во тој простор
3. доколку споменикот е од национално значење и не може да се поврзе диркетно со било која локација во градот, а се смета дека е од доволно големо значење, тогаш може одереден ново креиран простор да му се посвети на него, и тоа е најчесто некој парк или плато

и последната опција е онаа која ја спомнува култузин, дека ако со една шака треба да се опфати поширок спектар на луѓе или настани, тоа да се направи преку споменичен комплекс, кој може да биде во разни форми, дали ќе биде тоа парк, плоштад, меморијален објект, или нешто друго, сеедно, се додека некој се потруди да направи смисла и целина преку композиција

и уште еден битен момент кој го забораваме, е тоа од кои причини се поставува споменик... кај нас се поставија без причина, со одредени исклучоци... значи треба споменикот да е респектиран, баран и предмет на гордеење... извинете, ама мора да признаете дека за 80% од спомениците, додека не поставеа плочка на постаментот, везе немавме кои се, без разлика колкави се нашите познавања од историјата... мноу од нив се луѓе кои ги немаме ни во учебници по историја

споменикот не е естетски елемент, проста уметничка скулптура, или учење на историја... се знае што е споменик и како се поставува

Многу сериозна анализа, секоја чест.

Споменик во центар на главен град може да има само најзаслужна личност. Тој треба да "дише" во и со просторот околу него. Доколку е можно, треба да биде поставен во околина во која ќе раскажува дел од приказната за локалитетот, дали преку физичка историја која се случила на тоа место, или пак преку постојната топонимија. Имајќи ги предвид овие предуслови, како и бруталното кршење на истите од квази-проектот Скопје 2014, со кое не само што се силува просторот, туку и се изразува длабоко непочитување спрема ликовите и делата на дејците и борците чии споменици се градат, си зедов за слобода да го склопам овој предлог за растеретување на плоштадот Македонија и паркот Жена-Борец од нафрланите споменици. Освен картата, која верувам дека зборува сама за себе, би сакал и да напишам по некоја мисла која би ги објаснила причините што ме натерале да ги одберам токму тие локации.

1. Споменик на Димитрија Чуповски
- претходна локација: плоштад Македонија, пред хотел Мериот.
- нова локација: на Рекорд, односно улица Димитрија Чуповски, измеѓу жолтата стара зграда и Народната канцеларија на Претседателот на РМ.

2. Споменик на Димитрија Поп-Георгиев Беровски
- претходна локација: плоштад Македонија, измеѓу зградата на Телеком и Метропол.
- нова локација: паркот измеѓу новата катна гаража и работничкиот универзитет Кочо Рацин.

За оваа локација, единствено посоодветен споменик би можел да биде само евентуален споменик на Кочо Рацин.

3. Споменик на Цар Самоил
- претходна локација (или претходни локации, ако милувате): устието на улица Македонија кај плоштад Македонија, пред Пелистер.
- нова локација: во паркчето до црквата Св.Спас, под Калето, на улица Самоилова.

4. Споменик на Јустинијан I
- претходна локација: десен кеј на Вардар
- нова локација: пред Судската палата, на местото на споменикот на егзекуторот Ангел Јанев - Ќосето (за кој сметам дека воопшто не заслужува споменик). Логиката тука е јасна - Јустинијановиот кодекс е основа на денешното западно судство. Некои ќе речат дека сегашната локација е посоодветна поради тоа што можеби тој го изградил Камениот мост, но јас стојам зад нешто што има логика и цврста симболика наспроти нечии желби и претпоставки.

5. Споменик на Гемиџиите
- стара локација: десен кеј на Вардар
- нова локација: на спојот на кеј 13ти ноември со Мостот на револуцијата. Гемиџиите биле револуционери, значи постои сооднос со името на мостот.

6. Споменик на Ѓорѓија Пулевски
- претходна локација: лев кеј на Вардар
- нова локација: на јадран Сквер, пред Шпанската Амбасада. Претходно размислував овде да стои споменикот на Димитрија Чуповски, некако естетски повеќе ми "лежи", но по одлуката да го сместам неговиот споменик на истоимената улица, тука се ослободи местото, а мислам дека ретко кој заслужува ваква добра локација повеќе од Пулевски.

7. Споменик на Карпош
- претходна локација: лев кеј на Вардар
- нова локација: неколку метри "повнатре", во средина на кружното зеленило меѓу Камениот мост и Археолошкиот музеј.

Заедно со споменикот на Ѓорѓија Пулевски, и овој споменик моментално има неугледна положба. Поместувањето е само неколку метри, бидејќи тука било местото на неговото погубување. Кога веќе беше одземено името на плоштадот (од Карпошово Востание во Филип Втори), барем може да се подобри локацијата на споменикот. Може и да се постави од спротивната страна на мостот, измеѓу мостот и Музејот на македонската борба, а од оваа страна да се врати неправично тргнатиот споменик на стреланите скопјани, но тука пречи улицата кон подземниот паркинг на Археолошкиот музеј. Но, со доволно волја и малку пари (пари има, видовме), и оваа улица може да почне да понира некаде поназад, па и овој проблем го сметам за решлив.

8. Споменик на загинатите бранители на Македонија
- претходна локација: на ќошот на Паркот Жена-Борец.
- нова локација: на местото на постојниот споменик на Христо Узунов, за кој сметам дека е естетски и анатомски најужасен (а таа титула ја добива во конкуренција од плејада лоши и просечни споменици). Локацијата е пред Министерството за Правда, при што симболички означува дека Бранителите загинале бранејќи го уставно-правниот поредок на Република Македонија. Естетски гледано, овој споменик далеку повеќе соодветсвува за оваа локација од било кој друг, бидејќи има иста визура гледано од било кој агол, дали е тоа кон Министерството за Правда, зградата на Караорман или пак другите (новофасадирани) згради. За споредба, сега гледајќи кон Министерството за Правда, гледаме во задникот на Христо Узунов.

9. Споменик на Кузман Јосифовски - Питу.
- претходна локација: парк Жена-Борец.
- нова локација: пред Студентскиот дом Кузман Јосифовски - Питу. Тука би се тргнала оградата, би се средило паркчето, а споменикот ќе ја оплемени околината. Историски, Питу кога живеел во Скопје, живеел токму во Буњаковец.

Исто, би сакал да го видам другиот негов споменик (што го изградија во Козле само две години по овој во Центар) дислоциран, по можност подарен на ОУ Кузман Јосифовски - Питу. Најмногу ме нервира некоордираноста, неинформираноста која најверојатно произлегува од незаинтересираност и желба за туркање на "грандиозни проекти" чисто поради профит. Затоа имаме два споменици на Кузман, два на Мисирков, десет на мајка Тереза (статуи, спомен куќа, спомен плоча, плоштад, автопат, улица, и што уште не)...

10. Споменик на Питу Гули
- претходна локација: парк Жена-Борец.
- нова локација: на триаголникот пред ОУ Кочо Рацин. Во непосредна близина се наоѓа улицата Питу Гули.

11. Споменик на АСНОМ
- претходна локација: парк Жена-Борец.
- нова локација: во паркот измеѓу Собранието на Република Македонија, Домот на АРМ и Државниот завод за статистика. Би бил свртен со грб спрема Собранието на Република Македонија. Лично, сметам дека овој споменик е непоправливо лош. Очигледно е целено кон некаков соцреализам, буквална и банална претстава на физичкиот момент, резултирајќи во неугледна и неумешна композиција. Иронијата е што токму анти-комунистите го изградија овој најкомунистички (по изглед) споменик. По можност, би сакал да се направи нова композиција, а зошто и да не по терк на спомениците на Гемиџиите и на основачите на ВМРО?



Оваа моја листа е далеку од комплетна. Голем дел од спомениците кои не се наоѓаат на оваа листа би сакал да ги видам дислоцирани, подарени на други Општини, градови или училишта. Веројатно сите тие личности се повеќе или помалку заслужни што Македонија сеуште постои, но едноставно просторот не дозволува сите да имаат споменик во центарот на градот. Како за пример, зарем еден Ѓорче Петров не заслужува споменик? Но, тој е и повеќе од добро позициониран во дел од градот кој тополошки соодветствува со неговиот лик, исто како и споменикот на Јане Сандански. Понатаму, споменикот на Крсте Петков - Мисирков (оној поголемиот, и според мене далеку посоодветен) се наоѓа во паркчето измеѓу судовите и МАНУ, кој пак е веднаш до булеварот Крсте Петков - Мисирков. Значи, ако се мислело, се можело.

Свесен сум дека секој си има свое резонирање во однос на тоа кој споменик колку и каде треба да се премести, но се надевам дека ова мое мислење барем ќе има некаков ефект, ќе поттикне поголема свест кај јавноста по ова прашање.

Edited by alexgizh - 15-Oct-2015 at 15:54

site skulpturi osven nekoi treba da se raspredelat, vaka na nisto ne licat. bar toa vidovme deka e izvedlivo taka da verojatno ke se sluci vo skora idnina

Да ја нарушиш динамиката на движење во еден вака збиен со функции простор се граничи со базична некултура и незнаење. Кога веќе градат,иако небулозно и без никакво просторно оправдување, врз постоечка патека објект, тогаш е подобро страничните пристапи да бидат и физички и барем малку визуелно слободни. "Чупоски" може да се премести било каде, баш наспроти Антички воин и не мора да биде.

Многу е јасна причината за неговото преместување.
Десно од него ќе има уште еден споменик

Толку им значат овие споменици. Да им значеа немаше да ги поставуваат у 4 сабајле као лопови.

Тоа е... кога наместо проект имаш „проект“.

Споменик во Националниот парк Маврово.

Денешна слика од центарот на Прилеп, каде точно се гледа каде ќе биде поставен споменикот на Крале Марко. Превземено од Фан продукција од фејсбук

[/img]