Араста Џамија

Тони Ангеловски


Исламската верска заедница уништи вредни археолошки наоди за да ја гради новата Араста-џамија во Старата скопска чаршија по свој ќеф, која, всушност, ќе биде дивоградба, обвинуваат од Националниот центар за конзервација на културното наследство и од Општина Чаир. Од ИВЗ, пак, најостро демантираат дека немаат соодветни документи и дека новата Араста-џамија ќе биде дивоградба. Остатоците од Араста-џамија изминатиот викенд беа срамнети со земја, а вчера беше поставен камен-темелникот за нејзина реконструкција. Араста-џамија е изградена во 15 век, а била уништена од земјотресот во 1963 година. Неоштетени останале само ѕидовите и подот кои деновиве беа урнати. На свеченоста присуствуваше комплетниот врв на ИВЗ, но забележливо беше отсуството на владејачката ДУИ, а од политичарите дојде само лидерот на Нова демократија, Имер Селмани. Отсуството на ДУИ од оваа свеченост е поради ставот на функционерите од оваа партија дека ИВЗ нелегално ќе ја гради џамијата. - Ова е злосторство и незаконско дело. Проектот на ИВЗ не исполнува ниту еден законски критериум. Националниот центар за конзервација на културното наследство подготви идеен проект за обнова на џамијата. Средствата се обезбедени од турската општина Бурса, во соработка со Општина ?аир. Пред пет месеци побаравме соработка со ИВЗ за реализација на проектот, но никогаш не добивме одговор - вели Бехиџудин Шехапи од ДУИ, директор на Националниот центар за конзервација на културното наследство. Според Шехапи, проектот на ИВЗ не исполнува ниту еден законски критериум и не треба да им биде дозволено да работат на овој начин во Старата чаршија. Неговиот проект, пак, предвидувал враќање на автентичниот изглед на џамијата, а внесен е и во деталниот урбанистички план на општина ?аир. - Нема да го дозволиме овој волунтаризам, особено што станува збор за објект што во себе содржи карактеристики од исламската архитектура од времето на Отоманската империја, која била доминантна на овие простори. Нашите понатамошни чекори ќе бидат во функција на враќање на автентичниот изглед на оваа џамија, во согласност со нашите истражувања и во согласност со законот - вели Шехапи. Поглаварот на ИВЗ, Сулејман Реџепи, ги отфрла сите обвинувања на Шехапи и на Општината Чаир објаснувајќи дека џамијата ќе изгледа како што била пред уривањето во скопскиот земјотрес. - Има многу манипулации со џамијата. Се јавуваат различни личности со други интереси. Имавме поздрав и од Советот на општина Чаир и рекоа дека ќе ни ја дадат таа дозвола. Инаку, според Законот за градежништво не е потребна градежна дозвола туку само проект доколку се работи за реконструкција на објект што е урнат од елементарна непогода, како што е случај тука. Ние легитимно ставаме камен-темелник и ги почитуваме сите закони. Не сакаме диво градење. Јас гарантирам со животот дека ниту една џамија на ИВЗ не е дивоградба - објаснува Реџепи. Според него, несфатлива е и кампањата на некои луѓе што се обидуваат да покажат дека имало многу џамии иако состојбата е сосема поинаква. Тоа, според Реџепи, го покажува и фактот што многумина верници мора да се клањаат на улица затоа што едноставно нема доволно објекти.

Албанизација на исламот


Верниците муслимани од македонска и од турска националност протестираат поради дискриминаторскиот однос на Исламската верска заедница кон нив затоа што целата церемонија на ставањето камен-темелник на Араста-џамија беше само на албански јазик.
- Според Куранот, исламот мора да се проповеда на јазикот на верниците. Во Македонија перманентно се албанизира исламот. Јас како верник сакам да можам да разберам што се случува, а не само да гледам и да се чудам што се случува. Ние поднесовме барање до ИВЗ и за држење обука во џамиите на македонски јазик, но не добивме одговор. Никој воопшто не не извести ниту, пак, не повика на поставувањето на камен-темелникот на џамијата - вели Исмил Бојда, претставник на Македонците муслимани.
И пратеникот на Демократската партија на Турците, Кенан Хасипи, вели дека не бил поканет на поставувањето на камен-темелникот на Араста-џамија и изразува зачуденост зашто врвот на ИВЗ и се обраќа само на една етничка заедница иако има муслимани од различни етникуми.