Економски вести

Кинески заеми за Западен Балкан – Црна Гора е најзадолжена, каде е С. Македонија

Кинеските заеми на Западен Балкан привлекуваат сè поголемо внимание како резултат на геополитичките и економските последици, а нивниот удел во надворешните долгови на регионот веројатно ќе се зголеми, иако Кина не е главен кредитор во таа област, се наведува во анализата на УниКредит банка, јави дописникот на МИА од Белград.

Веројатно најголемиот стимул за владите на Западен Балкан да се задолжуваат од Кина е брзата достапност на финансирањето со неколку предуслови, наведува авторот на анализата, економистот на Уникредит банка во Виена, Мауро Џорџо Марано.

Сепак, официјални претставници на ЕУ предупредуваат на растечкото присуство на Кина во регионот и изразуваат загриженост за прекумерниот фискален товар поради некои проекти, како и влијанијата врз животната средина.

Кредитите обезбедени од кинеската државна банка ЕКСИМ на владите и државните претпријатија на Западен Балкан се претежно со рок на достасување од 15 до 20 години, со каматна стапка од 2-3 отсто и фокусирани се на инфраструктурата, се наведува во анализата „Западен Балкан: Товарот од кинеското финансирање на владите“.

ЕКСИМ банка, која ја поддржува кинеската надворешна трговија, инвестициите и меѓународната соработка, обично финансира 85 отсто од трошоците на проектот, а остатокот е на владите на Западен Балкан.

Во Србија, која има најмногу проекти, кинеските заеми достигнуваат 7 отсто од БДП, во Црна Гора 21 отсто, во БиХ 3 отсто и во Северна Македонија 8 отсто.

Албанија е единствената земја во регионот што нема кредит, иако претходно има разговарано со кинеската ЕКСИМ банка за некои проекти.

Просечните годишни отплати се помалку од еден процент од БДП во сите земји во регионот, освен Црна Гора (1,8 отсто) и достигнуваат 57 милиони евра во Северна Македонија, 60 милиони во БиХ, 77 милиони во Црна Гора и 233 милиони во Србија.

Отплатите сочинуваат помалку од десет отсто од вкупните потреби за финансирање во периодот 2021-23 година во сите земји, освен Црна Гора, каде што тие во просек претставуваат 40 отсто во 2022 и 2023 година.

Кина, како што се наведува, не е најголемиот доверител од странство, но нејзиниот удел во надворешните долгови на регионот веројатно ќе се зголеми, доколку заемите се отплатат во согласност со договорите.

Марано, експерт за Централна и Источна Европа во Уникредит, смета дека таквиот тренд може да се надомести со поголема улога на фондовите на ЕУ во финансирањето инфраструктурни проекти преку Инвестицискиот план на Западен Балкан, кој планира грантови од седум до 18 отсто од БДП за периодот 2021-27 година.

Покрај тоа, од Западен Балкан се очекува да има корист од дополнително финансирање од други меѓународни финансиски институции, како што се Светска банка, ЕБОР и ЕИБ.

Според проценките, тоа финансирање се движи во претходните пет години од просечно 1,1 до 2,2 отсто од БДП годишно во однос на БДП од 2019 година, во зависност од земјата.

Процесот на пристапување во ЕУ може да донесе дополнително финансирање на ЕУ, пишува Марано, додавајќи дека новата методологија за проширување предвидува можност за постепено дополнителни ЕУ трансфери во замена за напредок во спроведувањето на реформите.

Во анализата се наведува дека процесот на пристапување кон ЕУ ќе го подобри кредибилитетот на Западен Балкан и ќе им помогне на земјите од регионот да го користат пазарот на долгови.

Анализата е направена врз основа на увид во извештаите за долгови, законите за буџет, законите за државни гаранции за државни претпријатија и вклучува само проекти за кои договорот за заем е завршен и официјално објавен.

https://nezavisen.mk/kineski-zaemi-za-zapaden-balkan-crna-gora-e-najzadolzhena-kade-e-s-makedonija/

Побрзо се празнат семејните буџети, ама инфлацијата нема да вивне

Растот на цените на храната од почетокот на годината ги подгреа размислувањата дека е започнат процесот на раст на инфлацијата. Граѓаните се жалат дека семејниот буџет го празнат побрзо од вообичаено поради зголемените трошоци за храна и здравствена нега што ги потсетува на поодминати времиња кога со многу пари во продавниците можеле да купат малку. Од Народна банка, пак, смируваат дека овој раст на инфлацијата е во рамки на прогнозираното, но дека состојбата се следи. Бизнисмените, пак, велат дека пазарните услови, пандемијата и берзите ги диктираат и цените на производите, а како тоа ќе се одрази на инфлацијата засега не можат да прогнозираат.

Цените на храната и одделни репроматеријали од почетокот на годинава поради продолжениот тек на здравствената криза и во светски рамки бележи зголемување. На одделни продукти цените скокнаа и до 40 отсто. Тоа придонесува и за зголемување на цените на дел од производите и во земјава главно поврзани со увозни репроматеријали чија цена е берзанска.

Статистичките пресметки покажуваат дека на годишно ниво во март трошоците на живот пораснале за 2,1 отсто, а просекот за првите три месеци е пораст од околу 2 отсто.

Граѓаните негодуваат на цените и се надеваат дека е претпразничен тренд, но ги загрижува фактот што неколку месеци со ред чувствуваат дека паричниците полесно се празнат поради повисоките цени на основните прехранбени производи.

– Да, за празниците цените обично растат, но овој пат порастот на цените почна порано и се надевам ќе запре по празниците. Семејниот буџет некако полесно се лизга во овој период и поради пониските плати и зголемените трошоци за здравјето. Ваквиот тренд ме потсетува не некои поранешни времиња кога со многу пари не купувавме ништо – вели повозрасна скопјанка.

Бизнисите кои веќе ги зголемија цените на производите се правдаат со пазарните услови и берзанските цени на репроматеријалите, но и со царинските стапки кои ги нема во другите европски земји за репроматеријалите кои ги користат. Така поскапе маслото за јадење, а по празниците се очекува нова повисока цена и на сувомесните производи, ако владата не овозможи бесцарински увоз на потребните количини на смрзнато месо.

Економистите, пак, со став дека не станува збор за инфлаторен скок, туку за претпразничен тренд кој ќе се стабилизира по празниците. Тие не очекуваат инфлацијата рапидно да расте бидејќи нема услови освен кај берзанските производи, забрзано да растат цените на домашните производи. Случувањата со цените, според нив, се ефект од здравствената криза.

Слични се и податоците од последната Анкета за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП, спроведена во март оваа година, каде што економските аналитичари очекуваат просечна стапка на инфлација за 2021 година од околу 1,8%, што не отстапува значајно од очекувањата на Народната банка.

Од Народната банка, пак, велат дека стапката на инфлација во нашата економија е стабилна и ниска веќе подолг временски период, а за годинава не се очекуваат позначајни инфлациски притисоци.

– Минатата година, инфлацијата во просек изнесуваше 1,2%. Со оглед на пандемијата и падот на побарувачката, овие промени, главно ги поврзуваме со фактори на страната на пoнудата, а воедно имаше и одредени регулаторни промени што делуваа на ценовното ниво. Врз основа на претпоставките вградени во нашите есенски проекции, за оваа година се очекува просечна инфлација од 1,5%, при очекува забрзан раст на цените во рамки на енергетската компонента. На среден рок, во 2022-2023 година, очекуваме инфлацијата да се приближи до нивото од околу 2% – велат од НБ.

Оттаму додаваат и дека последните информации со кои располагаат упатуваат на можни умерени нагорни ризици поради цените на увезените производи.

– Ризиците во однос на очекуваната динамика на цените главно се поврзани со големата променливост на цените на примарните производи присутна на меѓународниот пазар, која е дополнително нагласена поради тековната здравствено-економска криза и непредвидливиот развој на пандемијата. Во однос на очекувањата при последните проекции, корекциите во очекувањата за увозните цени се нагорни, поради што ризиците околу проектираната стапка на инфлација за оваа година би кажале дека се умерено нагорни. Сепак, би нагласиле дека засега не очекуваме тоа да предизвика позначајно различни очекувања за инфлацијата, од тековните. Остварената просечна годишна стапка на инфлација во првиот квартал од 2021 година од 2% е многу блиска до проектираната за овој период при последниот циклус проекции. Во тек е и редовен циклус проекции, во којшто ќе се направат повторни согледувања и оценки за движењето на инфлацијата и останатите макроекономски варијабли за оваа година, но и на среден рок – велат од НБ.

И од Народна банка се повикуваат на последната Анкета за инфлациските очекувања и очекувањата за движењето на реалниот БДП, спроведена во март оваа година, каде што економските аналитичари очекуваат просечна стапка на инфлација за 2021 година од околу 1,8%, што не отстапува значајно од нашите очекувања и не упатува на посериозно забрзување на растот на цените во домашната економија. Умерената инфлација испитаниците главно ја поврзуваат се случувањата и ефектите од глобалната криза предизвикана од пандемијата на ковид-19.

Оттаму додаваат дека согласно последните проекции на домашните и меѓународните финансиски институции, позначаен нагорен притисок на цените на среден рок не се очекува ниту во еврозоната како наш клучен трговски партнер.

– Врз основа на макроекономските проекции на ЕЦБ од март оваа година, стапката на инфлација во еврозоната се очекува да се придвижи до 1,5% во 2021, 1,2% во 2022 и 1,4% во 2023 година. И ЕЦБ на среден рок очекува инфлацијата да е умерена и во контролирани рамки, со оглед на потребното време за закрепнување на побарувачката – велат од Народната банка.

https://plusinfo.mk/pobrzo-se-praznat-seme-nite-bu-eti-ama-inflaci-ata-nema-da-vivne/

МОЛОВИТЕ ЌЕ РАБОТАТ И ВО НЕДЕЛА - ВЛАСТА СЕ ПРАВДА: Ќе биде само од 10 до 18 часот и дневницата ќе биде повисока за 100 отсто

На денешната седница на ЕСС биле разгледани и работните верзии на законските измени на Законот за работни односи и на Законот за трговија, кои се однесуваат на решението недела, ден за неделен одмор.

Министерката за труд и социјала Јагода Шахпаска објаснила дека после повеќемесечна анализа на состојбата во стопанството и проценетите финансиски импликации, одлуката трговските центри да работат во недела е разумна и основана. Затоа, според не, е добро тоа да биде регулирано во Законот за трговија, со конкретно дефинирана висина на надоместокот за работниците од трговијата кои ќе работат во недела.

Министерот за економија Крешник Бектеши, пред членовите на ЕСС ги елаборираше предложените измени на Законот за трговија и објасни дека начинот на кој ќе биде уредена работата во трговијата мора да биде уреден со Законот за трговија, а не со Законот за работни односи. На овој начин, нагласи тој, се зајакнува контролата над работодавачите, бидејќи се создаваат услови контрола покрај Државниот инспекторат за труд, да вршат и Управата за јавни приходи, како и Државен пазарен инспекторат.

„Со предложеното законско решение за трговските центри и трговците на мало се утврдува надоместок во висина од два проценти од вкупниот приход остварен во претходната година во ден недела и на празници, кои средства ќе се инвестираат во детски градинки“, информираше Бектеши.

Вице-премиерот Битиќи додаде дека прометот на трговските центри, во услови кога во соседството нема соодветна регулација, не може да се занемари.

„Бидејќи за трговските центри за во недела се предвидува работно време од 10 до 18 часот, тоа значи дека во недела ќе биде ангажирана само една смена, поради што бројот на лицата кои ќе работат во недела ќе се преполови. Овие лица за работата во недела ќе добијат за 100 проценти повисока дневница. Барањата на работниците се испочитувани, долго ја водиме дебатата за да дојдеме до решение кое ќе биде и во интерес на работниците, но и кое нема драстично да и наштети на економијата“, нагласи Битиќи.   

Економско социјалниот совет на денешната седница ја утврдил висината на минималната плата, во согласност со Законот за минимална плата, кој предвидува нејзино усогласување во март секоја година, соопштија од Кабинетот на министерката за труд и социјала, Јагода Шахпаска.

Во согласност со овие критериуми минималната нето плата ќе изнесува 15.194 денари.

Ова значи дека власта остана на своето и не ги уважи барањата на синдикатите, кои инсистираа за повисоко зголемување на минималната плата во пандемиска година.

Висината на минималната плата ќе се покачи за 1,7 проценти и од април 2021 година ќе изнесува 22.146 денари во бруто износ.

„Усогласувањето на платата се врши врз основа на законски предвидените параметри: една третина од порастот на просечно исплатената плата во Република Северна Македонија, една третина од порастот на индексот на трошоците на живот, како и една третина од реалниот пораст на БДП“, се вели во соопштението од Министерството за труд.

Од Министерството за труд и социјална политика велат дека сериозно го зеле предвид тврдењето на Сојузот на синдикатите на Македонија, кои се однесуваа на тоа дека во пресметката на минималната плата не треба да се земе последниот параметар – една третина од реалниот пораст на БДП, со образложение дека истиот е со негативен предзнак, односно тоа не претставува пораст.

„За таа цел, МТСП се обрати до Државниот завод за статистика (ДЗС) да даде мислење дали негативната стапка на раст го претставува реалниот пораст на БДП, во смисла на Законот за минимална плата.

Во согласност со ставот на ДЗС, дека терминот реален раст се користи кога станува збор за раст или опаѓање на БДП, односно кога стапката има позитивен или негативен знак, Владата мора да го земе предвид и третиот критериум при усогласувањето на минималната плата.

Стапката на раст на БДП, како што дефинира и ДЗС, може да биде позитивен или негативен број, односно позитивна или негативна стапка на раст. Оттука Владата на Република Северна Македонија и Министерството за труд и социјална политика се должни целосно да го почитуваат и да постапуваат по Законот за минималната плата и при усогласувањето на минималната плата сме обврзани да ги земеме предвид трите законски наведени критериуми“, нагласи министерката Шахпаска.

Вице-премиерот Фатмир Битиќи оцени дека Владата не може целосно да го занемари или да го изедначи со нула еден од трите законски предвидените параметри за дефинирање на минималната плата, како што е предлогот на синдикатите, бидејќи тоа се коси со Законот.

Во однос на предложените измени на Законот за работни односи министерката Шахпаска информираше дека се разгледува можноста примената на законските измени да биде одложена за 1 јануари наредната година, само поради економската криза што ја наметна Пандемијата.

„Определбата на Владата на Република Северна Македонија е јасна и ние посветено работиме на тоа недела да биде ден за одмор за повеќето работници. Но, уште на почетокот на разговорите и Владата и јас потенциравме и бевме јасни во одлуката дека примената на законот е врзана со завршувањето на пандемијата“, нагласи Шахпаска.

Забелешките што претставниците на работниците ги имаа во делот на примената на законските решенија, но и во делот на придружните дејности ќе бидат сериозно разгледани, по што ќе се заокружи процесот на дефинирање на предлог-законските решенија.   

https://faktor.mk/molovite-kje-rabotat-i-vo-nedela---vlasta-se-pravda-kje-bide-samo-od-10-do-18-chasot-i-dnevnicata-kje-bide-povisoka-za-100-otsto

Успеав да најдам еден коментар од интернет во Бугарија од неодамна, не се сеќавам пред колку време беше. Да видиш како пластично се гледа општо-јавното мислење на оние "од другата страна". Јас не верувам и дека и во Македонија или во Србија е нешто различно. Па затоа кај нас се случи епизодата со рамниот данок, затоа во Србија ќе и се случеше помор на младината и ИТ бизнисот, од овакви идеологии. Со овој менталитет, можеби не е јавно откриен ама е масовен, нема никакви дигитални номади да видиме, него ќе си остане балканот резервоар за работна сила и мозок за по запад.

Еве го Паметњаков на интернет коментар, па му се нашол уште истомисленик што напишал колумна како се согласува со него...

Петъчно: Ама то твойто работа ли е? от Костадин Николов Преди известно време една публикация стана много популярна в интернет и събра върху себе си всички подигравки на обществото. Очевидно хората не разбираха дълбокия социален въпрос, който прозираше през нея и не спряха да си я споделят по чатове и фейсбуци и нескрито да се хихикат. Аз силно се асоциирам с нейния автор и искам да развия неговия труд. Драги читатели, позволете ми да допълня дисертацията му за програмистите и да допълня още няколко дейности, набедени за професии. Не само, че това не са никакви работни позиции, ами на всичкото отгоре да са високоплатени измишльотини. Програмисти Програмистите са събирателен образ на всичко, което не е наред в обществото в наши дни. Тези брадясали, неподстригани нехранимайковци са наводнили и изкривили структурата на социума със своите безбожни заплати и арогантно поведение. Самочувствие до небесата, подплатено с мръсни дрехи, некъпано тяло, визитка и магнитна карта, висяща от задния джоб на дънки, които през 2010-та са били нови. Същите тия селяндури ми се возят в скъпите лъскави БМВ-та, минават на жълто и ни премигват на магистралата. И за какво? За какво, питам аз! Отиват на работа по обед, играят ми на джаги и на плейстейшън до три следобед, завъртат се набързо пред компютъра и си тръгват. Пълен абсурд е това! Пълен ви казвам. Първоначално и аз исках да ставам програмист, да не работя и да взимам чисто 2-3 бона, но после се отказах. Това ми е под достойнството. ... https://www.trio.bg/petachno-ama-to-tvoyto-rabota-li-e/

Edited by user8642 - 19-Mar-2021 at 01:20

Секако програмава не е за луѓе што масовно ќе се доселуваат, прашање е колку од нив воопшто ќе престојуваат тука макар и периодично (ниту познавање на јазик, ниту престој, не се дел од критериумите).

Но програмата очигледно не е насочена ни кон привлекување на тешки богаташи. Долната граница за инвестиција е 200.000 EUR

Македонија е географски и културолошки дел од Европа, делумно е интегрирана со западноевропските економии, пасошот не е баш најдобриот ама не е ни за фрлање... Плус тоа, трошоците за престој или живеење тука се ниски, исто како и трошоците за водење бизнис. За некои жители на земји од Азија, македонско државјанство би било придобивка, а некои од тие причини и склопови на околности ние тука на форумов не можеме ни да ги претпоставиме. Не мора ни да бидеме нечиј прв избор, ама па Австриско или Швајцарско државјанство не се добива баш лесно

Азија има 4,5 милиарди жители.
Само Филипините, Тајланд и Виетнам имаат вкупно 275 милиони жители.

Во сите тие милиони луѓе со цел спектар на бизнис интереси, фамилијарни интереси, и којзнае какви се интереси, ваљда може во разумен рок да се исполни почетната квота од 1000 државјанства.

Тоа за почеток би значел директен прилив на најмалку 200 милиони евра (мада не ми е јасно кои се моделите на инвестирање). Поатака тоа би значело индиректен прилив на дополнителни суми. Но не помалку важно, тоа би значело воспоставување на контакти, познанства, бизнис можности, знаење и искуства... Затоа од мене максимална поддршка за овој чекор.

Нормално, подобро е вакви државјанства да даваме на корејски и јапонски тајкуни, со долна инвестициска граница од 20 милиони евра, ама според истата логика од погоре, како што обичен Филипинец со 200.000 евра тешко дека ќе најде начин за Швајцарско државјанство, така и ние тешко дека ќе привлечеме милијардери во моментов.



И секако се надевам дека оваа програма е само прв чекор кон посеопфатни политики на привлекување на прикладни луѓе во Македонија, не само во оваа форма. Сме збореле за западњачки пензионери. Не памтам дали сме збореле за дигитални номади, ама и тие се интересна категорија особено тие што се постатични. И конечно мора да се размислува и од демографски аспект, во некоја следна фаза да се привлечат млади луѓе што тука ќе создадат дом и ќе се интегрираат. Нормално, во тој поглед ќе мора да бидеме многу внимателни со критериумите.


Edited by Cloverstack - 19-Mar-2021 at 00:44

Po mene treba da se selektiraat lugeto koj dobivaat pasos. Po mene pravoslavni russi i ukrainci od opustosenite zemji kako Ermenia, Gruzija, Uzbekistan, Kazakstan, Kirgistan moze da se podobni za pasosi i rabotni vizi. Sepak tie luge polesno bi se vklopile od arapi i kinezi vo nasata kultura i nacin na ziveenje.

WOW ова дојде неочекувано. Пријатно сум изненаден што се прави чекор во овој правец.


Ама не приметив дека некаде беше наведено кои земји ги опфаќа програмата. Се зборува општо за Азија.

Ако е ограничено на земјите од далечниот исток плус Индија, тогаш супер. За други земји сум прилично резервиран, иако нивото на таа резервираност е во директна зависност од критериумите и деталите на програмата, за кои вомоментов не знаеме ништо.

Само финансиска децентрализација, ништо нема друго лек! Ја и македонциве не ги разбирам, ем сакаат централизирана држава, ем им смета неефикасна локална власт.

https://www.facebook.com/prizma.mk

Јавниот долг на крај на годинава ќе стаса до 63,4 проценти од БДП: Еврообврзницата за вакцини и лекови

Јавниот долг годинава ќе надмине 63 проценти од БДП, а државниот на крајот на 2021 година ќе изнесува 53,2 отсто соопшти денеска министерот за финансии Фатмир Бесими откако образложи за процесот на издавање на осмата еврообврзница. Македонија позајми нови 700 милиони евра на пазарот, но нето задолжувањето, како што рече Бесими е 200 милиони евра, затоа што Владата ја враќа за неколку месеци издадената еврообврзница од 2014 година вредна 500 милиони евра. Со тие 200 милиони евра ќе се финансираат тековни потреби, најмногу здравствени потреби, вакцини и лекови, но и дел од пакетот за поддршка на економијата. Бесими е категоричен дека од следната година па се до 2025 година ќе следи период на консолидација на јавниот долг. На крајот на минатата година јавниот долг е 60,2 проценти од БДП на крај на декември

Годинава државата треба да врати вкупно 605 милиони евра, сума во која влегува и еврообврзницата од 500 милиони евра. Другото е отплата на домашен долг и државни хартии од вредност.

„Остатокот од потребите ќе го надполниме со позајмување преку државни хартии од вредност. Со консолидацијата очекуваме јавниот долг да се врати во следните години под мастришките критериуми, одноно до 2025 година да изнесува 58,5 проценти, а државниот д абиде 51 процент, рече Бесими.

Инаку тој вели дека Македонија заштедила на камати со ова задолжување. Камата која се постигна вчера е 1,625 проценти, а за споредба еврообврзницата која се враќа е со доста повисока камата.





https://faktor.mk/javniot-dolg-na-kraj-na-godinava-kje-stasa-do-634-procenti-od-bdp-evroobvrznicata-za-vakcini-i-lekovi