Трамвај Скопје ( Лесна железница / LRT )

Првите трамваи ќе почнат да возат до 2010 година

Стручњаците го посочуваа трамвајот како неопходен алтеративен превоз со поголем капацитет

Деспина Трајковска

Проектот за трамвај во Скопје, кој како идеја потекна уште пред дваесетина години, но пропадна поради негативниот глас на скопјани на референдумот по тоа прашање, дефинитивно ќе стане јаве до 2010 година. Актуелната постава на градската власт, свесна дека на главниот град му е неопходен алтернативен превоз, од почетокот на мандатот системски работеше на проектот и сега оптимистички најавува дека изградбата на првата делница од трамвајската траса ќе почне да се гради кон крајот на годинава.

Трасата, којашто е предвидено да се изгради за една година, ќе биде долга девет километри и ќе почнува кај последната автобуска постојка на „5“ и „15“ во Ново Лисиче и ќе се движи до центарот. Од Ново Лисиче, трамваите, секој составен од два вагона, ќе продолжат да возат по булеварот АСНОМ паралелно со реката Вардар до семафорите кај мостот „Близнак“, од каде што ќе свртуваат лево и по булеварот „Србија“ ќе се движат до следната раскрсница, а од таму возејќи десно ќе се приклучат на булеварот „Јане Сандански“. По овој и по булеварот „Кузман Јосифовски-Питу“ трасата ќе води до Народна банка. Потоа таа ќе продолжува покрај кејот „13 Ноември“ се' до хотелот „Холидеј ин“, каде што ќе прави еден вид кружно движење. Потоа движејќи се лево од „Холидеј ин“ кон Градската болница, па кон зградата на Црвен крст, преку булеварот „Кочо Рацин“ трамваите ќе се враќаат назад кон Ново Лисиче по речиси истата траса која води кон центар. Единствено движејќи се кон Ново Лисиче кај приклучокот со булевар „Србија“ трамваите нема да вртат лево, туку до крајната станица ќе продолжат право по „Видое Смилевски-Бато“ и по „Февруарски поход“ до депото.

Според проектот, трамвајските шини ќе се градат на десните страни од коловозите и со заштитна метална ограда ќе бидат одвоени од остатокот од коловозот. На трасата ќе има 2,9 километри единечни и 6,1 километар двојни шини. Трамвајските станици ќе се наоѓаат на тротоарите и на првата траса ќе има вкупно 22 стојалишта. Градските власти процениле дека трасата ќе има капацитет за 45-50 возила, а во првата фаза по неа ќе сообраќаат од шест до осум возни единици. Засега е сигурно дека трамваите ќе бидат нови, но од кој производител и колку ќе чинат ќе зависи од јавната набавка. Од Градот информираа дека просечно една возна единица составена од два вагона чини од 1,8 до 3 милиони евра, а како најдобри, според упатените, се трамваите од чешко и од германско производство. Покрај градежните активности потребни за трасата, како и набавката на трамваите, за функционирање на трамвајскиот сообраќај ќе биде неопходно да се изгради главното депо во Ново Лисиче, кај почетната, односно последна станица од првата траса. Тоа, според надлежните, практично е приоритетниот дел од проектот, бидејќи во него освен простор за сервисирање и гаражирање на трамваите, ќе се наоѓа и контролна соба за сигнализација и нивно управување. Проектот ќе треба да опфати и сигнализација на една раскрсница, набавка на соодветни светлосни семафорски уреди, а неопходна ќе биде и доизградба на булеварот „Видое Смилевски-Бато“ во должина од околу 600 метри, како и реконструкција на една раскрсница.

Сето замислено ќе го чини Градот меѓу 45 до 50 милиони евра. Засега е сигурно дека од градската каса за таа намена со ребаланс на буџетот ќе бидат издвоени 1,5 милиони евра. Градоначалникот Трифун Костовски не е обесхрабрен во намерите за обезбедување на целосната финансиска конструкција. Според него, Градот нема долгови и има стабилна финансиска позиција, што е позитивно во обезбедување на кредитниот рејтинг и аплицирање до европските фондови.

Заради полесен пристап до фондовите на ЕУ, Градот за проектот го ангажира и германскиот консултант Френк Веиндорф. Според него, во Брисел постојат многу европски фондови и кредитни програми кои финансираат инфраструктурни проекти, особено во земјите од Источна Европа и Западен Балкан. Според Веиндорф, пресудно е проектот што аплицира за парични средства да е усогласен со стандардите на Европската унија и на програмите на фондовите. Од тие причини, консултантот Веиндорф започна да работи со тимот од Град Скопје на усогласување на физибилити студијата за трамвај со барањата на европските фондови. Истовремено, тој ќе врши надзор врз изработката на проектот, а по добивањето на кредитниот рејтинг на Градот, кој се очекува да биде готов до септември, заедно со градоначалникот Костовски ќе имаат неколку средби со претставници на европските фондовите во Брисел.

Инаку, воведувањето трамвај во Скопје, иако многумина го оспоруваат како скап и неоправдан проект, според стручни анализи е неопходно за главниот град. Неодамна, кога Костовски го актуализираше проектот, од Институтот за просторно планирање (ИНПУМА) посочија дека неговата реализација ќе го спаси јавниот градски превоз од колабирање. Стручните анализи покажале дека поради зголемениот сообраќај се заканува опасност главните градски сообраќајници тотално да бидат блокирани. Како пример експертите ги посочија булеварите „Партизански одреди“, „Кочо Рацин“, „Јане Сандански“ каде што во ударните термини за еден час поминувале по повеќе од 200 автобуси, а според сообраќајните стандарди, оптимална бројка е проток од 60 автобуси на час. Трамвајот треба да биде основа на јавниот превоз, а автобускиот да го надополнува на најфреквентните правци. Инаку, целиот проект за трамвај во Скопје предвидува изведба во четири фази од Ново Лисиче до Ѓорче Петров.