МОДЕРЕН ИНФРАСТРУКТУРЕН БУМ ВО СОСЕДНИТЕ ЗЕМЈИ

Соседите градат патишта, Македонија на слеп колосек

За да можат домашните компании да бидат конкурентни и да се наметнат на европскиот пазар, државата треба да размислува за алтернативни поврзувања, сметаат бизнисмените

Македонија во последните години не ја искористи стратегиската позиција во трката за инфраструктурна поврзаност во споредба со соседните земји. Додека домашните политичари во последните неколку изборни циклуси само на хартија ветуваа доизградба на значајните коридори 8 и 10, соседите веќе градеа мрежа од модерни автопатишта преку кои се поврзаа со главните економски центри во регионот.

Голем дел од нивните автопатишта е веќе завршен, а останатите треба да бидат финализирани во следните три-четири години. Но, карактеристично е тоа што речиси сите соседи во своите планови ја заобиколија Македонија. Така, Приштина веќе се поврза со Тирана преку автопат кој не поминува низ земјава, а за две-три години истото се очекува да се случи и меѓу Софија и Солун.

Патниот инфраструктурен бум што ги тресе соседните земји никако да се пресели и кај нас. Македонија с` уште каска зад соседите, со просечно изградени 1,9 километар автопат годишно, ако се земе предвид динамиката на градење на делницата од граничниот премин Табановце до Куманово. Имено, оваа делница долга 7,7 километри се гради веќе четири години и сe` уште не е завршена. Откако неколку пати беше одложен рокот за доградба, последните најави се дека автопатот ќе биде пуштен во употреба најдоцна до ноември годинава.

Ја изгубивме стратегиската предност

Освен делницата Куманово-Табановце, главно ветување на Владата во изминатите години е изградбата на делот од Демир Капија до Смоквица. Тоа всушност е последната неизградена делница на македонскиот дел од стратегискиот Коридор 10. Со нејзиното завршување патувањето од Табановце до Богородица целосно ќе се одвива по автопат. Според најавите на Владата, патот Демир Капија-Смоквица ќе почне да се гради в година. Делницата долга 28,2 километри, според плановите, треба да биде готова за пет-шест години. Коридорот 8, пак, со кој треба да се поврземе со Бугарија и со Албанија, воопшто и не почна да се гради.

Бизнисмените сметаат дека за да можат домашните компании да бидат конкурентни и да се наметнат на европскиот пазар, државата треба да размислува за алтернативни поврзувања.

Миле Бошков, претседател на Бизнис-конфедерацијата на Македонија, смета дека земјава веќе нема предност пред соседите, туку само нереализиран потенцијал.

- Дури и со стратегиски подобра географска позиција не можеме да бидеме лидери на тоа поле, туку мора да се поврзуваме. Треба да се издвои крак од Коридорот 10 до Штип, а потоа и до Делчево, од каде што би можеле да се врземе со планираниот нов автопат Софија - Солун преку Благоевград - вели Бошков.

Тој посочува дека од Кичево до Штип потребно е да се изградат околу 30 километри автопат, а од Штип до Делчево, преку Кочани, уште 80 километри.

- Тоа мора да се премости. Според нашите процени, за да бидеме конкурентни и да се наметнеме на пазарот, треба да се фокусираме на Коридорот 10. Без разлика дали преку јавно-приватно партнерство, дали преку концесии, тој мора да се заврши, па дури и да се надгради - вели тој.

Бошков додава дека итно треба да се работи и на проекција и изградба на железничка пруга од Кичево до албанската граница за да имаме пристап до пристаништето во Драч.

Соседите нe` заобиколија

За разлика од Македонија, на која и' требаат повеќе од десет години градежни активности за да го комплетира Коридорот 10, Бугарија до 2015 година ќе има завршена мрежа од автопатишта преку кои ќе се поврзе со најголемите градови во регионот. Најголемиот дел од овие патишта веќе се градат, а дел се и веќе завршени. Пред една недела свечено беше пуштен во употреба новиот автопат кој ги поврзува Софија и Перник, со кој се скратува и времето за патување од Скопје до бугарската метропола. Крајната делница долга 19 километри се градеше четири години, а на трасата има многу вијадукти, мостови, три тунели, многу планински засеци, неколку клучки и два големи патни јазла.

Премиерот на Бугарија, Бојко Борисов, во неодамнешното интервју за бугарската телевизија „Нова“ ги објасни инфраструктурните планови на земјата. Според него, идната година треба да биде завршен автопатот од Софија до Бургас, кој е дел од Коридорот 8. За 2013 година е планирана доизградбата на автопат од бугарската метропола до Пловдив, преку кој земјата ќе се поврзе со Истанбул, а во 2014 година ќе биде пуштен автопатот меѓу Софија и Солун. За истата година планирано е пуштање во употреба и на автопатот Софија-Варна.

- Со сите овие автопатишта, но и неколку други магистрали, регионот ќе се поврзе Солун-Софија-Видин-Европа. Ова се транспортни коридори, тоа се пари, тоа е бизнис, тоа се инвеститори. Само тогаш можеме да зборуваме дека сме постигнале нешто, да поканиме инвеститори. Инфраструктурата овозможува да се развива с` - рече Борисов во интервјуто.

Не помалку заостануваат и Албанија и Косово, кои меѓусебе веќе се поврзаа со автопатот Драч-Тирана-Приштина. Освен овој автопат, кој неодамна беше пуштен во употреба, косовските власти најавија дека автопатски ќе ја поврзат и Приштина со македонската граница преку автопат долг 55 километри. Според најавите, проектот е поделен во два дела. Првиот почнува од Липљан кај Приштина до Качаник, а оттаму до границата со Македонија. Сепак и покрај гласните најави, с` уште не се знае кога ќе почне неговата изградба.

Србија во последните три години основаше државна компанија која се нарекува Коридор 10 и изгради околу 60 километри од овој паневропски коридор. Изграден е автопат од Нови Сад до Хоргош, обиколницата на Белград, автопатот од Прешево до Левосоје, а при крај е изградбата и на делницата од Врање до Бујановац.

Најголема мрежа од автопатишта во целиот регион изгради Грција, која изминативе години ги искористи европските фондови и Олимписките игри во 2000 година за неверојатна инфраструктурна модернизација на земјата. Јужниот сосед изгради многу автопатишта, магистрални патишта, како и многубројни тунели и мостови долги и по неколку километри.

Шест патарини од Табановце до Богородица

Последниот дел од автопатот кон Богородица ќе се гради веднаш по Демир Капија, а притоа ќе продолжи од десната страна покрај Вардар. Понатаму ќе се движи кај селото Миравци и ќе заврши кај селото Смоквица. Новата автопатска делница ќе биде долга 28,2 километри, ќе има по три ленти од двете страни и зеленило во средишниот дел. Планирана е изградба на две клучки кај селата Миравци и Смоквица, два тунела и шест моста. Предвидено е на автопатот да се изградат и четири нови наплатни рампи, по две од секоја страна. Со тоа возачите што патуваат од Табановце до Богородица ќе плаќаат вкупно шест патарини.