ПЕЛАГОНИЈА ИНЖЕНЕРИНГ

Почна реконструкција на патот Струмица - Дојран

Оперативата на градежното претпријатие "Пелагонија инженеринг" од Скопје почна со асфалтирањето на дел од регионалниот пат Струмица - Дојран, којшто е влезен во проектот на Агенцијата за државни патишта за оваа година. За реализација на првата фаза во должина од 17 километри Владата издвои 166 милиони денари.

Според планираната динамика првите 17 од вкупно 45 километри од овој регионален пат ќе бидат завршени до крајот на јуни или почетокот на јули. Портпаролот на Агенцијата за државни патишта, Катерина Панова-Илиевска, изјави дека за првата фаза се обезбедени 166 милиони денари, но не прецизира кои делници ќе добијат приоритет и ќе бидат асфалтирани во наредните три месеци.

Патиштата ни се како крпени гаќи

Ако снегот ги покрива, тогаш неговото топење ги открива трагите, особено по се' што се случуваше во изминатите два месеца по македонските патишта. Возењето во Македонија, особено во вечерните часови, многумина го споредуваа со вистински хорор. Дотолку повеќе што честите и многубројни одрони предизвикаа дополнителен страв кај возачите. „Дневник“ извозе повеќе од 500 километри на главните сообраќајни делници во земјава за да ја види сликата по завршувањето на зимската сезона.

Генералниот впечаток е дека „Македонијапат“ ќе има полни раце работа. Не само поради последиците што ги остави солта, туку и поради општата состојба на коловозите во земјава, почнувајќи од автопатите, па се' до регионалните и локалните. Доволно е само да се тргне по некогашниот автопат Братство-единство, денес Александар Велики, а потоа да се скршне во кој било правец, кон исток или кон запад, и да се добие сликата не само за сообраќајниците, туку, слободно може да се каже, и за целото општество и држава. Притоа, се разбира, не треба да се гледаат или слушаат вести, ниту да се читаат весници, доволно е само да се гледа! А, тоа што може да се види, со секогаш присутната доза на субјективност, се движи од катастрофално и очајно до посолидно и попристојно, но далеку од идеално.


Тажни одморалишта

Веќе самиот влез и почетните километри во Македонија од кај Табановце, оставаат, најблаго речено, лош впечаток. Независно од тоа што веќе се работи, до клучката кај Куманово реконструкција бара целиот асфалт. Тој е полн со дупки, избразден од тешките товарни возила, а во делот кај рафинеријата во Миладиновци, тие со „бесни“ коли и тешко дека ќе го наречат автопат по кој може да се вози со над 120 километри на час. Особено поради вдлабнатините на коловозот, кои се повторуваат и во делот околу Велес. Нема ни знак за предупредување. А, кога станува збор за автопатот, во лоша состојба е и асфалтот во делот од Велес кон Скопје.

Ако автопатот кон Демир Капија треба да претставува гордост, тогаш за неа неизбежно се врзуваат редица слабости, кои се недозволиви за ваков статус. Чести оштетувања на оградата, неуреден и обраснат дел од коловозот до заштитната мрежа, расфрлани кеси и пластични шишиња на секој чекор, слаба сигнализација, одрони на коловозот, крпеници со различен асфалт, што остава грда слика на автопат како „крпени шифонски гаќи“... А, катлановскиот тунел, пак, без семафор и без струја! Возачите знаат каква опасност претставува кога од сончева светлина се влегува во темница, без оглед на (не)приспособената брзина.

За патиштата во земјава се издвојуваат пари по најмалку три основи - од продажбата на горива, регистрацијата на возилата и од патарините. Но, тие пари тешко или воопшто не се гледаат. Наспроти тоа, нема фирма, особено од оние што поради природата на работата, секојдневно ги испраќаат своите возила на пат, што нема да се пожали на трошоците што ги имаат за нивно одржување. Почнувајќи од искинатите гуми до оштетените јаболкца или полуосовини.

Паркингот во близина манастирот „Св. Јован“ на полпат од Скопје кон Велес е неизбежно место за одмор, затоа што е единственото каде што може човек да се напие вода.

- Како луѓе немаме основна култура, а странците застануваат и се чудат. Со прсти покажуваат на ѓубрето и фрлените контејнери долу под патот - вели вработен во продавничето на паркингот.

На починка и освежување со ладната вода од чешмата застанува и камион на велешката фирма „Марија трејд“. Возачот Горан Делчев со оценка дека состојбата на автопатот и „некако се јаде“, ама како професионалец со забелешка:

- Најлоша делница е патот од Велес до Кадрифаково кај Свети Николе, а потоа и до Штип. Тука има најмногу сообраќајки. Патот е тесен и со дупки и кога и да возам по него имам непријатно чувство.
Тегови за рибарите и лозарите

На автопатот работници на „Македонијапат“, со лопати и количка го чистат рабникот на автопатот од одрони. Ја прават секојдневната тура од мостот кај железничката станица „Рајко Жинзифов“, па назад кон Скопје. Ситни, крупни камења, па и цели карпи се одронале на коловозот. Има заштитна мрежа, и стара и новопоставена, но попушта пред силата на природата. На цели делови од патот ги нема бетонските тегови, кои имаат функција да ја држат затегната.

- Секој ден сме тука, ама нема спас. Кога има снегови и дождови, само Господ нека е напомош. Гледате и сами, ги крадат теговите, зашто на врвот имаат железни куки, па мрежата не држи. Ги земаат рибари или лозари, ним им вршат работа. Рибарите ги користат за да ги фиксираат чамците, а лозарите за да ги затегнат жиците - вели едниот од нив.

Име не сакаат да споменат, но не ја пропуштаат можноста разговорот да го искористат и за да се пожалат. Со платите доцнат два месеца, во фирмата им велат дека таа имала пари, ама државата не давала да ги добијат! Го продолжуваме патот и по само некој километар подолу повторно одрон на рабникот. Овој е поголем и тешко дека ќе помогнат лопати и количка. Треба машина, технологијата е отидена напред. Патем, застануваме на паркингот за починка пред последната наплатна рампа пред Велес. Ужасно грда слика. Кој ли странец ќе застане да се одмори тука!? Расфрлани пластични шишиња, кеси, хартии, градежен шут... А контејнерите се празни! Македонска работа.

Следната постојка е мотелот „Македонија“. Се' уште е затворен и празен, веројатно заталкан во транзициските лавиринти и оставен на забот на времето. До него е новиот царински терминал. Тој функционира беспрекорно, камиони со српски, бугарски, турски таблички. Возачите на купче, чекаат да ги завршат царинските формалности. Киро Иванов од Софија со иста оценка како и неговиот македонски колега. „Автобанот“, па и дел од магистралните патишта се релативно добри. За него најлоша е делницата од Штип до Делчево. Тесна е за товарни возила и полна со дупки. Професионалците тешко грешат во оценката. Највалкано, пак, вели е од Куманово накај Свети Николе. Таму со километри има ѓубре. Проверката на овој податок се покажа добра. Од времето кога тој последен пат минал таму до завчера, сметот е собран во црни најлони и кеси и чекаат на транспорт до најблиската депонија.

- Добри се и условите за одржување на хигиената. Има нови бензински и таму навистина има се'. Човек може и да се измие и да се одмори. Доволно е за низ Македонија, па и нема подолг пат од 200 километри - вели Иванов.

Неговиот колега Кирил Божинов од Сандански се жали на патоказите.

- Лоши се патоказите, особено на магистралните патишта. Човек кога првпат ќе дојде тешко ќе се снајде - додава тој.

Знаци со пораки

Во право е. Патоказите и сообраќајните знаци се посебна приказна. Човек не знае дали може повеќе да се постават или да се уништат. Некаде ги има, некаде ги нема, празни конструкции или обични метални држачи, мали и непрепознатливи, оштетени, без цели делови, исчкртани со спрејови со лични или партиски пораки... Може да се бараат различни причини зошто е така, ама далеку се од основната функција. Се разбира, не секаде, не и како правило, но и нивната состојба е огледало на нашата (не)култура.

Росоман важи за земјоделски и особено овоштарски крај. Но, со децении ништо не е направено за земјоделската механизација да има свој, посебен коловоз. Затоа и учесниците во сообраќајот на магистралниот пат за Плетвар возат со „сите четири отворени“. Побавно, ама сигурно, зашто човек не знае зад кој свиок може да „го чека“ трактор. И асфалтот веќе дава знаци на попуштање. Се отвораат помали дупки, на места напукнува и се собира, па кај човек се создава чувство како да вози по шини, а не по асфалт. Ова апсолутно не важи за делот накај Плетвар. Дополнителната лента и новиот асфалт даваат сигурност. Многу побргу се стигнува до Прилеп, од каде што патот решивме да го продолжиме за Македонски Брод. Немаше или не успеавме да го видиме патоказот, па љубезните прилепчани не' упатија во вистинска насока.

И тука самиот пат кажува дека се работи за земјоделски крај. Се познава, така е до неколку километри пред Барбарас. Асфалтот од Сарандиново до Ропотово е како географска карта, дупка до дупка, крпеница до крпеница. Прашање на време е кога „ќе заплаче“ за нов слој, ако веќе и не му е. До Дебреште, пак, и така и така. Таму депонијата паѓа в очи. Кон Барбарас и под него се работи. Се поставува нов рабник. Но, очигледно имало и тука одрони, цели купишта се префрлени надвор од коловозот. А, помали и неисчистени се веројатно секојдневни сведоци на се' уште влажната земја. Од Брод кон Кичево брзо минува патот. Се гледаат последиците од излевањето на Треска. На клучката кај Кичево кој како ќе се снајде. Нема знаци за предимство и се останува на возачкото искуство. Следната одредница беше Струга, па кон граничниот премин Ќафасан, враќање назад и преку Луково и Дебар до Маврово. И не случајно, зашто токму тука зимата и одроните „ги покажаа забите“. Забележливо, за разлика од пред еден месец, дел од дупките се пополнети, дел оставени за подобри времиња. Но, и со некој вид „комбинација“ - таму каде што нема асфалт има обична земја, што се разнесува со минување на секое возило. Или, не дај боже дожд. Веднаш се отвораат „нови кратери“. Иста слика и од Џепиште и Отишани кон Дебар. Во овој дел и одроните се се' уште присутни на рабниците од коловозот. Не помагаат ни каскадните заштитни ѕидови на одредени места. Уште да има кој секојдневно да ги собира, зашто вака остануваат неми сведоци на нашата (не)грижа.

Од Дебар кон Маврови Анови остануваат неколку слаби точки на кои се неизбежни сериозни интервенции. Кај Скудриње и Ростуша пробивањето на новиот пат ги има „разработено“ брдата над него и само лошите процени се причина за ненавремено поставување заштитни ѕидови и мрежа. Одроните зимава ги вратија во употреба старите делови од патот. Двата големи одрона по или пред Бигорски, како сакате, сега се минато. Надлежните најавија чекори и мерки за целосна санација на состојбата. Но, тука бевме сведоци на еден „куриозитет“. Екипа на „Македонијапат“, ни кажува „пумпашот“ од „Макпетрол“, добила задача за Велигден да го исчисти патот од Маврово за Галичник од снежни навеви, кои се' уште ги имало на одделни места. Арно ама, поради поширокиот „нож“ на булдожерот од камионската приколка на кој бил натоварен, неопходна била полициска придружба. Приквечерината кога ние минувавме, таа уште чекаше полициска екипа. Веројатно затаила некоја од алките за координација. Ние по толку изминати километри не останавме да чекаме. Видовме доволно.

Предраг Димитровски

Мачкини окца

На добар дел од патиштата ги нема столпчињата со мачкините окца, кои предупредуваат при ноќно и возење во зимски услови. Онаму каде што ги има, пак, забележливо е дека со години не се исчистени, па ја губат и својата основна функција.

Бекатон плочки

Месното население накај Ќафасан се снаоѓа како знае и умее, па за да ги заштитат своите возила некои оштетени делови исполнети со дупки на коловозот ги пополнува со бекатон плочки. Нешто слично има и на патот за Попова Шапка. Но, колку е тоа добро, толку е и опасно, особено ако некоја од нив се одвои под товарот на тешките возила.                                                                                                                                                        http://www.dnevnik.com.mk/?ItemID=010A536956038B42AA87B484F56380E6