Точно една година помина од амбициозната најава на Владата дека во периодот 2009-2016 година ќе има инвестициски бум од 8 милијарди евра, меѓутоа во овој период за капитални инвестиции биле потрошени само околу 240 милиони евра. Во изминативе 12 месеци, претставниците на власта многу често можеа да се забележат на свечености по повод пуштање во употреба на нови водоводи, канализациски системи и спортски сали и игралишта, но досега не се појавија во почетокот на изградба на некоја голема хидроцентрала, нов автопат или нова железничка пруга. Поништувањето на тендерите е главната причина за одолжувањето на изградбата на капиталните енергетски проекти, а големите инвестиции во патната и железничката инфраструктура по должината на коридорите 8 и 10 сé уште се во фаза на изработка на студии и изведбени проекти.

Доколку продолжи со ова темпо, Владата тешко ќе успее да потроши по една милијарда евра годишно, колку што во просек е потребно за да се реализира амбициозниот план.


Напролет Македонија ќе стане градилиште?


Владата неодамна најави дека оваа пролет Македонија ќе се претвори во едно големо градилиште. На прашањето кои проекти се во тек, во Министерството за транспорт и врски даваат скромен одговор, дека веќе и официјално стапил во сила договорот за концесија на македонскиот аеродромски систем со кој се предвидува реализација на капитални проекти за модернизација на аеродромите „Александар Велики“ – Скопје и „Свети Апостол Павле“ во Охрид...

- Турскиот концесионер ТАВ ќе инвестира околу 200 милиони евра за модернизација на двата аеродрома, за што е предвидено ангажирање градежни компании од Република Македонија - велат во Министерството.

Оттаму додаваат дека по пат на јавно наддавање се отуѓува градежно неизградено земјиште, сопственост на Република Македонија, со што се овозможува реализација на објектите предвидени во согласност со деталните урбанистички планови, и ангажирање на градежните компании. Во Министерството велат дека во тек се и повеќе градежни активности за реконструкција и изградба на локални и регионални патишта што ги води Агенцијата за државни патишта.

Наташа Валканоска, директорка на Агенцијата за државни патишта, информира дека во тек е реализацијата на проектот за изградба и реконструкција на регионални патишта во кој се опфатени 11 делници. Постепено се реализирал и проектот за реконструкција и градба на 200 локални патишта.

- Од нив, проектите за 61 локален пат се веќе во фаза на реализација. Имаме склучено договори во вредност од 12 милиони евра. На секои два месеци распишуваме тендери, бидејќи се работи за голем проект за кој е потребно време да се спроведат сите потребни постапки. Од вкупниот број локални патишта, за една третина веќе имаме склучено договори - вели Валканоска.

Таа информира дека во однос на повеќегодишните проекти што се финансираат со пари од буџетот, со почетокот на градежната сезона ќе продолжи реализацијата на патот Радовиш - Струмица, патот до Кожув и обиколницата во Охрид.

- Патот Куклиш - Банско е веќе пуштен во употреба, а до крајот на годината се планира да се заврши изградбата на патот кон Поречието и на делницата Табановце - Куманово. Дополнително, се реализира и санацијата на свлечиштето кај Сопиште - вели Валканоска.


Тендерите се горчлив проблем


Ако се анализира првичниот план на Владата, може да се забележи дека таа тргна со реализација на најлесните проекти. Имено, од вкупните 8 милијарди евра, се предвидуваше 3,8 милијарди евра да се потрошат за реализација на 30 проекти во енергетиката, а исто така 3,8 милијарди евра се предвидени за изградба и модернизација на регионални, локални патишта и железнички пруги. За изградба на водоводи и канализации во над 400 населени места се предвидени 100 милиони евра. Другите средства се предвидени за проекти за заштита на животната средина, станбена изградба, спортски, образовни и културни објекти. Владата го почна инвестицискиот циклус токму со проекти за изградба на водоводи, канализации, спортски сали и објекти од културата. Капиталните проекти како изградба на хидроелектрични централи или автопати се покажа дека во тендерските процедури и понатаму се најгорливиот проблем за брза реализација. Така, неодамна Министерството за транспорт и врски вторпат го одложи рокот за доставување барања за концесии за изградба, реконструкција и наплата на патарина на дел од патната мрежа во земјава. Наместо 18 февруари, Министерството го одложи рокот за доставување понуди за доделување концесии за патната мрежа по должината на транспортниот Коридор 8 за 45 дена. Владата по четири неуспешни тендери неодамна побара помош од консултант за да ги спроведе тендерите за изградба на хидроцентралите “Чебрен“ и “Галиште“, инвестиција вредна околу 600 милиони евра. Реализацијата на овие и другите големи проекти, како што се изградба на пругите, нема никаква можност да почне до крајот на оваа година.


Коридорите заглавија во студии


За планираната доизградба на делниците од патната и железничката инфраструктура по должината на коридорите 8 и 10, кои имаат стратегиско значење за нашата земја, сé уште се прават проекти и студии. Во Министерството за транспорт и врски информираат дека за изградба на делницата Демир Капија – Смоквица, која е дел од Коридорот 10, во тек е изработка на основен и изведбен проект, кој се очекува да биде завршен во текот на овој месец.

- Должината на оваа делница изнесува 27 километри, потребни средства за нејзина изградба на ниво на автопат се 175 милиони евра, а финансирањето на изградбата е предвидено да биде со средства од буџетот на Република Македонија, претпристапните фондови на Европската Унија (ИПА) и Европската инвестициска банка - велат во Министерството.

Во однос на железницата, во Министерството велат дека делот од Коридорот 8 во Република Македонија е со должина од 309 километри, а од него досега се изградени 155 километри.

- Активностите за изградба, поточно делницата Куманово – Крива Паланка – граница со Република Бугарија, се почнати во 1994 година, кога државата склучи договори со петте најголеми градежни компании, кои беа задолжени за изградба на железницата на споменатата делница. Меѓутоа, во 2004 година поради финансиски проблеми и недостиг од средства во буџетот на Република Македонија за дозавршување на работите е направен застој во работењето на овој проект. Сепак, Министерството за транспорт и врски во соработка со Министерството за финансии работи на наоѓање најсоодветни решенија, за што побрзо почнување со работите на оваа делница од паневропскиот Коридор 8 - велат во Министерството.

Оттаму додаваат дека во текот на 2009 година е изработен основниот проект за трасата на делницата од Крива Паланка до границата со Република Бугарија, а за 2010 година е предвидено за оваа делница да се изработат главни проекти за мостови и главни проекти за тунели.

- Исто така, во 2010 година е предвидена изработка на студија за оцена на влијанието врз животната средина на целата делница од Куманово до границата со Република Бугарија - велат во Министерството.

Оттаму информираат дека изградбата на делот од Кичево до Лин – граница со Република Албанија, која е во должина од 70 км, во моментот во тек е изработка на идеен проект и студија за изградба на железничка пруга од Кичево до Лин, во согласност со спроведената постапка за јавна набавка од страна на ЈП „МЖ–инфраструктура“.

- По завршувањето на оваа активност, во текот на 2010 година ќе следува распишување на тендерска постапка за избор на консултантска куќа што ќе треба да почне со изработка на студија за оцена на влијанието врз животната средина со средства од претпристапните фондови на Европската Унија, по што ќе следува изработка на главните проекти и за оваа делница - велат во Министерството.

Евроамбасадорот Фуере и Градоначалникот Талески денеска официјално го пуштија во употреба реконструираниот дел на патот М-5, проект поддржан со средства од европската унија и десет проценти учество на општината. 850 000 евра се од програмата Интерект 3, а останатите вклучувајќи ги и дополнителните првично непредвидени ангажмани ги финансираше општината. Инфраструктурно се делуваше на се што беше потребно за да не биде неопходно дополнително интервенирање.

 Денеска сме горди на еден проект со што се покажа дека Општина Битола има капацитет и знае да ги исполнува условите што ги поставуваат европските фондови:навреме аплициравме, имавме добри проекти, комисиите ни ги прифатија и навистина на наша голема заедничка радост сведоци сме денеска на официјалното пуштање на овој проект М5. Нашите граѓани знаат дека тој функционира веќе подолго време меѓутоа баравме еден добар термин каде што амбасадорот ќе биде присутен и затоа досега всушност и не го официјализиравме овој проект, вели Владимир Талески, Градоначалник на Општина Битола.

Обновата на патот е важна за поврзување на пограичните општини.

 Обновата на овој пат е поддржана како дел од програмата за прекугранична соработка и целта беше да се олесне транзитниот сообраќај кон Грција. Овој пат е навистина од особена важност во овој пограничен дел затоа што е единствен начин на комуницирање во недостиг на железница, вели евроамбасадорот Ерван Фуере.
 Ваквата комуникација треба да придонесе за промоција на претприемништвото, развој на локалните човечки ресурси, туризмот, како и други проекти поврзани со природата и културното наследство:

 Како што веќе знаете денеска јас со моите колеги допатувавме од Скопје со воз, стигнавме на време и се беше навистина одлично. Јас се надевам дека наскоро ќе го имаме и делот кој што ќе не поврзува и со Грција затоа што на овој начин ќе се испрати една многу позитивна порака како на политички и економски план, вели Ерван Фуере, амбасадор на ЕУ во РМ.
 Успешното реализирање на овој проект за локалната самоуправа е предуслов за реализација и на други предвидени проекти:

 Веќе отворивме една голема врата, имаме два прекрасни проекти: овој е инфраструктурен М-5 и уште еден кој што успешно се реализира тоа е во делот на туризмот меѓу Битола и соседниот Лерин, значи прекугранична соработка. Убедени сме дека иднината е токму во меѓуграничната соработка со соседна Грција и во соработка со администрациите на двете држави ќе направиме прекрасни проекти. Се надевам дека ќе има интерес и за индустриската зона, се надевам дека во идно време ќе можеме да ја ставиме во функција и железничката пруга и се разбира многу, многу проекти за кои што сега можеби и самите нема да се сетиме, вели Владимир Талески, Градоначалник на Општина Битола.    

За добивање европски пари за други проекти општината веќе се подготвувала, општинската администрација се обучувала, а се следеле и сите инструкции на оние кои бараат посебен концепт во аплицирањето.

Цветанка Ристевска
< ="" ="text/"> \n aktuel@tera.com.mk