Од Водно ќе се краде уште две години

До крајот на 2012-та, додека да заврши постапката за измените на генералниот урбанистички план, како и додека да се усвои законот за легализација на дивоградбите, безмилосно ќе си гради кој што сака во срцето на Водно
Последниот воз за Водно сака да го фати и фирмата „Слободни ѕидари“, изведувач на објектот над полициската станица Ако пред десетина години се впереше погледот кон Водно, се гледаа само дрвја и шума. Сега сликата е сосема изменета, погледот запира на висококатници, хотели, индивидуални куќи. Секојдневно парк-шумата се соголува сé повисоко и повисоко. Бетонот немилосрдно ги голта дрвјата. Надлежните молчат. Го чекаат законот за легализација на дивоградбите, како и новиот генерален урбанистички план на градот, со кој прецизно треба да се дефинираат границите на парк-шумата Водно. Законот за легализација на дивоградбите е во владина процедура, а новиот ГУП треба да го види светлото на денот најдоцна до крајот на 2012 година. А дотогаш на падините на Водно е можно да никнат уште десетина објекти. Узурпацијата на оваа најголема белодробна оаза на скопјани континуирано се зголемува, а општинските градежни инспектори не преземаат ништо за тоа. Некогаш за потребите на инвеститорите, кои од разбирливи причини сакаат да градат на Водно, и деталните урбанистички планови се менуваат кој како и колку често сака. Примери има еден куп. Апартманите на бизнисмените Петар Наумовски и Зоран Азманов, потоа новиот хотел на местото на некогашниот „Панорама“, една уличка подолу изникнаа три нови објекти. Десно од „Панорама“, во близината на куќата на сопругата на поранешниот претседател Борис Трајковски, Вилма, којзнае уште колку. Токму тука, како и над објектите на МВР, пред пешачката патека, се крчи шумата, без да му трепне око кому било. Последниот воз за Водно сака да го фати и фирмата „Слободни ѕидари“, која гради веднаш до полициската станица. Но „Слободни ѕидари“ е фирмата-изведувач, а кој е инвеститорот сé уште не се знае. Од проста причина што на подготвеното и оградено градилиште нема истакнато табла со податоци за инвеститорот, бројот на одобрението за градба, називот и намената на објектот и крајниот рок на завршување на изградбата, што е против Законот за градење. Петар Бошевски од невладината организација „Екомисија“ потврдува дека инвазија на Водно има од сите страни и дека веќе никој не го почитува подрачјето заштитено со закон. Тој вели дека како организација повеќе немаат ниту сили, ниту, пак, средства да се борат против ова што му се случува на Водно. - Водно е скапоцено, но ние не знаеме да го цениме тоа што го имаме. Планината е филтер за енормното загадување на воздухот. Нé штити и од поплави. А ние секојдневно го намалуваме нејзиниот шумски фонд. Најстрашното е што планината веќе се уништува и на легален начин. Со амин на државата. Пример за тоа е Шпанското село, но и најавената изградба на Македонското село и Сончевиот град. Патот што од Сончев град ќе оди до центарот на градот води во срцето на Водно. Власта во последно време нешто како да се откажа од овој проект, но не верувам дека е заборавен. Мора на некој начин да го спречиме уништувањето на Водно - категоричен е Бошевски. Со сите активности што ги правиме на Водно ја урбанизираме планината, додава тој. - Таму веќе нема биодиверзитет, останаа само чавки и врапчиња, понекоја верверичка, а порано Водно имаше и диви свињи, срни и други животни. Ако ги прашате оние што се разбираат од овие работи, сите ќе ви кажат дека Водно сега е обична зелена пустелија - вели Бошевски. Градежниот инспектор на општината Центар, Милан Пижула, најавува дека откако ќе се донесе генералниот урбанистички план, сите објекти што влегуваат во заштитената зона на планината ќе се срушат. - Со закон е забрането градењето во заштитено подрачје како Водно, затоа ќе има и строги контроли откако ќе се обележи границата на парк-шумата - објасни Пижула. Старите водњанци се револтирани од тоа што се случува со планината, но и од градежните машини, кои секој ден им брчат под прозорците. - Нема недела да не почне да се гради нова зграда, куќа. Фирмите сечат дрвја како да се нивна сопственост. Не можеме ниту да се одмориме. Секој гледа што побрзо да си ја заврши работата, да не се најде некој што ќе им застане на патот - коментираат староседелците.

Демне опасност од потпорните ѕидови на Водно

Експерти од Градежниот факултет укажуваат дека ѕидот под комплексот згради кај хотел „Панорама“ е поткопан и апелираат до Општина Центар да преземе мерки за негово зајакнување

Градежната офанзива што на падините на Водно се случуваше изминативе 10 години,и с` уште трае остави големи последици врз стабилноста на ридестиот терен во овој реон, тврдат експерти од Градежниот факултет. Стручни лица велат дека доколку потпорните ѕидови на местото на хотелот „Панорама“ не се зајакнат од страна на надлежните институции, последиците може да бидат катастрофални.

Откако се урна хотелот, таму беа подигнати комплекс од две згради, шесткатници, се срамни теренот и се изградија потпорни ѕидови. Од тежината на зградите еден од ѕидовите на неколку места е поткопан и е видлива темелната конструкција, вели Горан Марковски, професор на Градежниот факултет.

- Тие не може да го издржат нивниот габарит и катност. Комплексот згради, изградени на местото на некогашниот хотел „Панорама“, буквално се надвиснати над постојните ѕидови. А не се преземени мерки за зајакнување на ѕидовите и со тоа се доведува во прашање не само стабилноста на зградите туку и на објектите под нив - смета професорот.

Овој ридест терен, според него, е подложен на активирање одредени клизни рамнини, кои може да доведат до уривање на зградите. За овој проблем пред половина година е реагирано до Општината Центар и им било укажано на штетите кои може да ги предизвика негрижата.

- Во оваа ситуација единствено што може да се направи е анализа на реалната состојба. И доколку се јави потреба, да се преземат мерки за зајакнување на потпорните ѕидови - изјави тој.

Од Општина Центар рекоа дека учествуваат во изградбата на потпорниот ѕид кај „Панорама“ со цел да се заштити земјиштето од одронување. Сметаат дека с` е во ред и дека нема никаква опасност. Како што изјави портпаролот Јовица Ацкоски, пред ѕидот да се гради било изготвено геомеханичко испитување.

- Минатата година објектот е повлечен во внатрешноста на парцелата токму поради заштита од свлекување и одронување на земјиштето. Воедно, е со помала развиена бруто-површина од усвоената во претходниот план - изјави Ацкоски.

Професорот Марковски е револтиран од негрижата на институциите околу консултирањето стручни лица при носењето некој урбанистички план, особено за специфичен локалитет како што е Водно.

- Наша должност, како стручни лица, е да реагираме за с` што сметаме дека не е добро. Воведени се овластувања за проектирање, ревидирање, надзор над градбата, но критериумите за стекнување на тие овластувања се толку ниски, што губат смисла. Имаме ревиденти на објекти со две години работно искуство - рече Марковски.

Градот ненадлежен за увид во градење

Градските власти изминативе десет години, откако почна инвазијата на падините на Водно, не знаат што точно им се случува. Секогаш се оградуваат иако нивното Јавно претпријатие „Паркови и зеленило“ е надлежно за заштита на парк-шумата. Од Градот велат дека немаат законско право, ниту можност да ги санкционираат инвеститорите. Својата надлежност ја лоцираат само околу заштита на урбаната опрема, одржување на шумата и на зеленилото, заштита од пожари, уредување на патеките и облагодарување на просторот. Околу издавањето градежни дозволи повеќепати потенцирале дека постојано апелираат до општините да ги почитуваат границите на парк-шумата. Затоа што нарушувањето на природните географски карактеристики на планината може да доведе до сериозни нарушувања и појава на свлечишта.

Свлечишта во Кисела Вода

Дека несоодветното и во многу случаи незаконското градење на Водно предизвикува свлекување на земјиштето покажаа неколкуте примери што се случија на градилиштата во населбата Кисела Вода. На улицата Димо Хаџи Димов, општинарите од Кисела Вода два пати утврдија проблеми со одрони и лизгање на земјиштето. Според нивните извештаи, потпорните ѕидови, каде што се градеше зграда, беа несоодветни да ги спречат одроните. Се заканија со казна за изведувачот и му наложија да изгради повисок и поцврст потпорен ѕид. Од одронетата земја беа уништени железни конструкции и друг градежен материјал.

Вториот пример е исто така во Кисела Вода, каде што пред три години на улицата Огњан Прица, за потребите на седумкатница, беше срамнет голем дел од брдото на нискиот појас на Водно. Граѓаните потпишуваа петиции поради страв од опасност од ерозија, свлечување на земјиштето, како и загрозување на безбедноста, но надлежните ги убедуваа дека с` е законски.

Властите се категорични дека нема да дозволат легализација на ниту еден објект што го нагрдува споменичното јадро ставено под заштита

Нема да се дозволи легализација на ниту еден објект што го нагрдува споменичното јадро што е под заштита на Законот за прогласување на старото градско јадро на Охрид за културно наследство од особено значење, ветуваат властите. Граѓанска непослушност, пак, најавуваат охриѓани ако почне уривање на дивите доградби во старото заштитено јадро во Охрид.

Баланс меѓу двете страни држат архитектите. Тие го поздравуваат Законот како прв чекор кон воведување ред во заштитата на градското јадро каде што владее хаос. Но, децидни се тие, никако не смее да се загрози местото на живеење на луѓето.

Баџи, пластични прозорци и врати, лимени покриви, еден куп работи што не се во согласност со охридската архитектура може да се видат речиси на секој објект во Варош, едно од заштитените подрачја на старото јадро, велат охриѓани.

- И сите се на „битни“ луѓе, на функционери. Мене ќе ми го урнат катот, а ним нема?! Кој може да спроведе таква акција, а да не направи селекција? Ако почне уривање, треба да се урне половина Варош! - прашува засегната охриѓанка која инсистираше да остане анонимна.

Нема милост ни за функционерите

Пред повеќе од еден месец стапи во сила дополнетиот Закон со член кој се однесува токму на висината на објектите што се наоѓаат во заштитеното подрачје.

Тања Паскали-Бунташеска, директорка на охридскиот Завод и музеј, вели дека отсега за с` што ќе се урбанизира ќе мора да се почитуваат пропозициите од Законот. Таа е категорична дека нема да се согласи дивите потпокриви да бидат легализирани.

- Може да се земат предвид само фасадите што го нарушуваат амбиентот, кои треба да преработени во познатиот староградски охридски стил. Ќе се трудиме максимално да го применуваме новиот Закон. Имаме точна евиденција на сите дивоизградени обејкти или делови од објекти. Сите се пријавени и документирани. Овие објекти не може да се легализираат, без разлика дали нивните сопственици се високи функционери - вели Паскали-Бунташеска.

Охриѓани објаснуваат дека се строги правилата и скапо е да се гради како што налагаат прописите.

- Но, државата треба да ни излезе во пресрет. Или да ни помогне да плаќаме на рати или да ни обезбеди поволни кредити - велат тие.

Паскали-Бунташеска тврди дека им излегуваат во пресрет на граѓаните чии поединечни објекти се заштитени. Во последните три години добиле буџет за пет такви објекти.

- Граѓаните треба да бидат потрпеливи. Се трудиме да извлечеме што повеќе пари за санација на тие објекти - вели таа.

Луѓето пред архитектурата

Митко Хаџи-Пуља, професор на Архитектонскиот факултет во Скопје, вели дека за ова прашање прво размислува како Македонец, а потоа како архитект. Државата треба да стави ред во однос на просторната евалуација, вели тој, но треба да се најде и начин како реално да се оствари идејата.

- Капацитетот на старите јадра е веќе пополнет со историските волумени, кои веќе постојат. Таму повеќе нема простор да се гради. Решението е да се урива. Ако сакаме да држиме до својот идентитет, треба да имаме предвид дека физички тој се гради и врз просторната слика. Ако продолжиме да градиме вака, ќе се уништи нашиот идентитет. Но, никако не смееме да го загрозиме местото на живеење на луѓето. Како да урнеш нечија куќа ако не му дадеш стан или друг простор каде што ќе живее?! - прашува Хаџи-Пуља.

Тој смета дека државата треба да има институција која ќе се грижи за тоа, која би функционирала во рамките на Архитектонскиот факултет или некоја друга сродна установа. Тие би вработиле мајстори кои сами ќе ја спроведуваат работата, ќе знаат какви материјали да користат, кои алатки да ги употребуваат.

http://dnevnik.com.mk/default.asp?ItemID=AAB80BD0FEDE554CBF28F7DABED1E2D8

Додека легалните градби се уриваат, урбаната мафија царува во Скопје?

Понеделник, 08 Август 2011 17:25

Како е возможно да се издаде одобрение за градба на инвеститор, при очигледни неправилнсоти на терен, прашуваат станарите на подолго време населената зграда Настел која се наога на крстосницата кај Јужен Булевар.

Комерцијалниот објект кој го гради инвеститор од Струга длабоко е навлезен во пешачката зона но и на сообракајницата кон булеварот.

Од друга страна инвеститорот го урнал пристапот до подземните гаражи на Настел, па граганите со месеци не можат да дојдат до своите автомобили.

Дали власта ќе биде ефекасна тука и после оваа сторија ќе излезе на терен да види како во центарот на Скопје се случува вистински урбан хаос. Можеби, пак, е презафатена со уривањето на легалниот објект, за кој е издадено одобрение за градба и е склучен договор за плаќање на комуналии "Космос".