Вандализам и примитивизам

Демолиран еврејскиот портал

Хулигани ги скршиле вратите и прозорците од двете спомен-соби во Порталот на Еврејските гробишта во Битола, поради што експонатите се во битолскиот Завод и музеј

Непознати сторители демолирале делови од Порталот на Еврејските гробишта во Битола, кој како споменик на културата беше реставриран лани. Искршено е украсното стакло од прозорците на двете спомен-соби посветени на битолските Евреи, кои се вградени во самиот портал. Обиени се и двете врати од овие простории, па не се знае дали во вандалскиот налет биле оштетени и дел од антиквитетите зачувани од старите еврејски семејства во Битола. Реквизитите сега се преместени во битолскиот Завод и музеј, а случајот е пријавен во полиција.

Битолчани реагираат дека до вакви немили настани доаѓа, пред се', зашто гробишта се запуштени со години и оставени без обезбедување.

- Распослани се на едно ритче, отпатно место, на периферијата од Битола каде што осветлувањето во вечерните часови е никакво. Надлежните треба да го решат овој проблем, а не поради туѓа негрижа, за Битола да се добива лоша слика дека не се почитуваат мртвите или луѓето од другите етникуми - реагираат граѓани.

Од Здружението за македонско-еврејско пријателство, кое го негува споменот за битолските Евреи, смируваат дека не се работи за појава на антисемитизам, туку за недолично однесување, најверојатно, на помлади момчиња, кои деструктивната моќ ја истуриле врз влезната порта од гробиштата. Досега пет-шест пати го сменувале стаклото од прозорците, но повторно било кршено.

Денес, освен искршените стакла, кои потсетуваат на вандалскиот чин, во собите нема што да се види бидејќи се празни. Во нив се планираше освен фотографии на истакнати еврејски граѓани, да има и предмети со кои тие се служеле во минатото. Беше најавено дека собите свечено ќе бидат пуштени во употреба на 11 Март - Денот на депортацијата на битолските Евреи. Но, годинава не само што не се отворија туку и не се одржа традиционалниот кадиш на гробиштата со образложение дека временските услови не се поволни, а всушност причината беше страв од тензија поради вандалскиот чин врз порталот.

Надлежните си ја префрлуваат меѓу себе обврската кој треба да ги обезбедува гробиштата.

- Случајот го пријавивме в полиција. Порталот е споменик на културата и го реставриравме, одржувањето на гробиштата е на Еврејската заедница. Имаат проект за поставување видеонадзор, па побараа дозвола од нас и ние го одобривме тоа, се очекува да постават камери - вели Зоран Николовски, директор на битолскиот Завод и музеј.

Од Еврејската заедница велат дека гробиштата се во сопственост на државата, а за Порталот како споменик на културата треба да се грижи Заводот.

- Ние сакаме тие што се погребани таму да почиваат на достојно место, па затоа се обидуваме преку донации да обезбедиме пари, а подготвуваме и проект во согласност со надлежните за заштита на културното наследство - велат од Еврејската заедница.

Ова не е првпат Еврејските гробишта да бидат цел на хулигани. Пред десет години група млади луѓе што себе се нарекуваат скинхедси на порталот испишаа фашистички пораки упатени на сметка на Евреите.