Аеродроми

Три карго-аеродроми на 200 километри – премногу

Капацитетите на каргото на скопскиот и на охридскиот аеродром се минимално искористени

Верче Георгиевска

Оние што добро ја познаваат состојбата во авиосообраќајот тврдат дека изградбата на карго-аеродромот кај Штип нема економска оправданост кога во државава има два аеродрома и кога капацитетите на постојните каргоцентри се минимално искористени. Наместо да се вложува 60 милиони евра во изградбата на карго- аеродромот во Штип, државата може овие пари да ги намени за подобрување на патната инфраструктура во државава, така што и од најоддалеченото место во Македонија до скопскиот аеродром ќе се стигне брзо и сигурно.

Карго-аеродромот во Штип има обврска да го изгради идниот концесионер на скопскиот и на охридскиот аеродром. Треба да биде алтернатива на скопскиот аеродром „Александар Велики“, а според премиерот за околу 20 години тој може да стане цивилен, односно да се превезуваат и патници.

Дел од експертите се скептични дека идниот концесионер на двата аеродрома ќе вложи 60 милиони евра за изградба на карго-аеродромот кај Штип. Во студијата на холандски „Нако“ за развој на аеродромите стои дека ќе бидат неопходни над 120 милиони евра за модернизација на двете авиопристаништа. Оттука, според експертите, неразумно е да се потрошат половина од овие пари за нов карго- аеродром, особено ако се има предвид фактот дека концесионерот нема да ја врати оваа инвестиција. Излузорно е, велат експертите, да се очекува по 20 години аеродромот кај Штип да стане цивилен и да носи приходи од патници, бидејќи прашање е како воопшто ќе се стимулира и зголеми авиосообраќајот на постојните два аеродрома.

Поранешниот директор на јавното аеродромско претпријатие „Македонија“, Орхан Рамадани, смета дека капацитетите на карго-центрите на скопскиот и на охридскиот аеродром не се доволно искористени. Според него, каргото на „Александар Велики“ е искористено само 20 отсто, а на „Свети апостол Павле“ околу два отсто. Приходите од каргото во Охрид не можат ниту да ги покријат трошоците за плата на тројцата вработени. Рамадани оценува дека подобро е да се модернизира скопскиот аеродром, отколку да се гради каргото во Штип.

„Од економска гледна точка нема оправданост за карго-аеродромот во Штип. Тоа може единствено да биде оправдано доколку Владата размислува во непосредна близина да изгради индустриска зона. Премиерот најави дека аеродромот ќе биде достапен за патнички авиосообраќај, но ние по 20 години ќе немаме потреба од трет аеродром. Треба само да се направат напори да се опремат и модернизираат постојните два аеродрома и да се привлечат повеќе патници“, вели ексдиректорот на ЈПАУ „Македонија“, Орхан Рамадани, кој појаснува дека во претходната судија за развој на двата аеродрома во државава изработена од консултантската куќа „Скот и Вилсон“ не беше воопшто спомната идеја за карго-аеродром во државава. Рамадани вели дека новиот консултант „Нако“, кој исто така изработи студија за развој на авиопристаништата, ја вметна изградбата на карго-аеродромот по барање на Владата.

Актуелниот директор на карго-центарот на скопскиот аеродром „Александар Велики“, Зоран Богдански, не се согласува со бројките на Рамадани. Тој вели дека лани обемот на каргото во споредба со 2006 се зголемил за 11 отсто и биле прифатени и испратени 2.547 тони карго-пратки. Според Богдански, работата на каргото зависи од периодот во годината и дека во основа капацитетот на увозот за карго-пратки е речиси 80 отсто, додека извозот на пратки е една третина од увозот, што зависи, пред се', до домашните компании. Извозот на стоки преку ависообраќај зависи од стопанството во државава, појаснува Богдански.

Според него, капацитетот на скопскиот карго-центар ќе биде целосно исполнет, особено во делот на извозот, доколку се развие економската зона „Бунарџик“. Охридскиот карго-центар е неискористен поради регионалната поставеност и поради малиот број индустриски капацитети.

„Доколку пристапот, односно инфраструктурата до скопскиот аеродром се подобри, тогаш од најоддалечениот град во државава може да се стигне до скопскиот аеродром за два часа, што не е многу за превоз на стоката со камион“, изјавува Зоран Богдански.

Пред дефинитивно да пресече Владата, Струмица беше еден од потенцијалните градови за изградба на карго- аеродромот. Многу енергија и пари во изминатите десет години се вложени во подготвувањето на проектот за карго-аеродром во овој град. Во 1997 година е подготвен проектот, а две години пред тоа била завршена експропријацијата на земјиштето. Струмичките стопанственици, чија главна дејност е извоз на земјоделски производи, реагираат на владината одлука за карго-аеродромот во Штип.

„Не е исто дали карго-аеродромот ќе биде во Струмица или во Штип. Наместо нашето големо земјоделско и градинарско производство веднаш да се извезува преку аеродром во Струмица, треба да се прават дополнителни трошоци и да се носи во Штип“, велат струмичките земјоделци. Локалната самоуправа на Струмица со аргументи ја брани економската оправданост за карго-аеродромот во нивниот град. Карго-превозот е потреба за лесно расипливи производи и затоа се поврзува за земјоделското производство, бидејќи такво е светското искуство.

Претседателот на Советот на Општина Струмица, Зоран Ристов, вели дека се изненадени од одлуката на Владата, особено поради фактот што во Струмичко почнала процедурата за експропријација на земјиштето. Ристов вели дека ако веќе се гради карго во Штип, тогаш за струмичани им е подобро да го користат каргото на скопскиот аеродром, пред се' заради бизнис-контактите во Скопје. Од друга страна, на земјоделците им е сеедно дали ќе возат до Штип или Скопје, ако разликата е само околу 30 километри, доколку патот е добар.

Претседателот на Федерацијата на фармери, Данаил Паланков, оценува дека одлуката за карго-аеродромот во Штип е лоша владина стратегија и дека премиерот прави грешка. Ако веќе земјоделските производи треба со камион да се превезуваат до Штип, тогаш зошто да не се возат и до Скопје.