ИНТЕРВЈУ СО ВЛАТКО ЧИНГОСКИ, ГЕНЕРАЛЕН ДИРЕКТОР НА ЕЛЕКТРАНИ НА МАКЕДОНИЈА

Од ХЕЦ "Св. Петка" до лето ќе потече струја!

Објектот има капацитет од 36,4 мегавати и годишно планирано производство од околу 65-66 гигават часови електрична енергија, што е речиси околу 50% од номиналното производството на електрична енергија од ХЕ "Козјак"

Зад најголемата енергетска компанија во земјава, Електрани на Македонија (ЕЛЕМ), е уште една добра инвестициска година. Компанијата успешно ја заврши 2011 година имајќи предвид дека во целост е исполнет планот на производство на електрична енергија предвиден со енергетскиот биланс. Натфрлување од 5% е забележано кај хидроелектраните, додека кај термоелектраните 98% исполнетост, со што вкупното производство на ЕЛЕМ е 99,92%. Генералниот директор на ЕЛЕМ, Влатко Чингоски, вели дека сите активности за одржување, модернизација на капацитетите и инвестициите се одвиваат според планот. Чингоски потенцира дека амбициите на ЕЛЕМ за годинава е да се реализираат започнатите проекти, но и да се стартува со новите планирани инвестиции.

Една од вашите нови инвестиции е токму ХЕ "Света Петка". Ќе почне ли таа со испорака на електрична енергија од мај годинава?
- Во моментов наш најголем приоритет е завршување на хидроелектраната Света Петка", што е најавено за крајот на април и почетокот на мај годинава. Се работи интензивно, браната е целосно завршена и во моментов се монтира опремата. Според сите најави објектот треба да биде ставен во функција пред втората половина од годинава. Веднаш по пробните активности треба да се започне и со производството на електрична енергија. Објектот има капацитет од 36,4 мегавати со две машини од по 18,2 мегавати и годишно планирано производство од околу 65-66 гигават часови електрична енергија. Тоа е речиси околу 50% од номиналното производството на електрична енергија од ХЕ Козјак".

Во јавноста се прошири информација дека поради доцнењето на ХЕ "Света Петка" ЕЛЕМ плаќа пенали?
-Информациите во јавноста се контрадикторни, особено ако се има предвид дека се работи за изградба на тежок објект, еден од најтешките што некогаш е направен во Европа и којшто повлече дополнителни активности. Веднаш да појаснам дека Електрани на Македонија не плаќаат пенали од 9,7 милиони евра, туку тоа се зголемени трошоци за изградба на електраната што доаѓаат по два основи. Прво, трошоците се зголемени поради промена на условите за работа во однос на очекуваните во моментот кога е потпишуван Договорот во 2005 година, а второ тоа е поради промена на цените на материјалите што се вградуваат во хидроелектраната. Првично проектираната вредност е 63 милиони евра и тоа значи дека 21 милиони евра се инвестициите што се направени од страна на ЕЛЕМ пред да се потпише втората фаза од договорот со Рико".
Со Рико" е потпишан договор во вредност од 42 милиони евра, што значи дека вкупно предвидената инвестицијата во сега далечната 2005 година била околу 63 милиони евра. Дополнителните 9,7 милиони евра се вредност на разлика на трошоците повисоки од предвидените во 2005 година, а оттогаш се поминати 6 години. Во овој период цените на енергенсите, материјалите и опремата што се вградуваат и цената на работната рака, исто така, расте, што резултираа со зголемување на финансиската вредност за завршување на проектот. Барањето на Рикоо беше дека зголемените трошоци во висина од околу 21 милиони евра, додека контрабарањето на ЕЛЕМ по основ на доцнење и непроизведена електрична енергија како и дополнителен ангажман на консултанти беа во висина од околу 14 милиони евра. Кога сето тоа се анализира од стручните служби, и од посебната арбитражна комисија составена од три врвни правници во таа област, беше утврдено дека правото на Рико" за зголемени трошоци е околу 14 милиони евра, додека правото на ЕЛЕМ за да добие пенали за доцнењето и дополнителните ангажмани е во висина од 5.3 милиони евра. Така, кога ќе се пребијат тие две суми тогаш останува ЕЛЕМ да покрие 9,7 милиони евра за да се заокружи финансиската конструкција за изградба на овој проект.

Деновиве е актуелна информацијата со која Владата и одобри на скопска Топлификација наменски заем од 4 милиони евра. Каде е интересот на ЕЛЕМ во овој договор?
- Наменскиот заем за Топлификација е исклучиво за набавка на гориво, односно мазут М1 и природен гас. Според нашите информации Топлификација се обратила до Владата со барање за помош во овој период со цел да набави гориво и непречено да ја извршува својата дејност. Владата одлучи преку државните компании ЕЛЕМ и МЕПСО да им помогне во форма на наменски заем. Имаме договор во кој прецизно се утврдени начинот и динамиката на исплата на средствата, како и враќањето на заемот. Враќањето на средствата треба да биде на 8 рати на секои 15 дена, почнувајќи од 1 мај до 15 август. Имаме соодветни гаранции добиени од Топлификација и тоа во акциите во Те-То. Значи акциите од Те-То се земени во форма на хипотека и тоа во вредност најмалку 2 спрема 1 во однос на средствата што сме ги позајмиле. Значи, за позајмените 2 милиони евра, добиваме акции со официјално проценета вредност од страна на овластен проценител во висина од најмалку 4 милиони евра за да можеме да го осигураме овој заем. Второ, заемот е даден со каматна стапка од 9%. На тој начин, во никој случај нашите финансиски средства нема да бидат оштетени. Она што нас не убеди дека треба така да постапиме е евентуалното сценарио што реално може да се случи доколку Топлификација прекине со испорака на топлинска енергија.

Јавноста реагира за државната помош, бидејќи Топлификација е монопол на пазарот на топлинска енергија, а од друга страна, таа е приватна компанија. Да ја разјасниме оваа дилема.
- По прашањето на монополот треба да одговорат други институции, Регулаторната комисија за енергетика или Антимонополската управа, не ЕЛЕМ, но за ваша информација и ЕЛЕМ има свој оддел за топлинска енергија во делови од градот Скопје. Можеби звучи неразбирливо, но со оваа постапка ние се штитиме самите себеси и потрошувачите на електрична енергија. Евентуално замирање на Топлификација во екот на грејната сезона би иницирал рапиден скок на потрошувачката на електрична енергија во Скопје, за дополнителни 50 до 100 мегавати. Тоа значи дека ЕЛЕМ таа енергија ќе мора да ја набави од увоз, бидејќи ја немаме и не е планирана. Тоа ќе одлее 100 мегавати дополнителен увоз на електрична енергија и преку 10 милиони евра само за јануари и февруари. Тоа е четири пати повеќе од она што ние го дадовме како заем. Сепак, парите за набавка на електрична енергија би биле неповратни, бидејќи никогаш нема да ги добиеме назад, имајќи ја предвид разликата во цените на увозната ЕЕ и онаа што ја плаќаат потрошувачите во Македонија, додека заемот ќе ни биде вратен.

Според ова произлегува дека мрежа во Скопје не може да издржи ваков притисок од консументите кои би се откажале од парното греење. Можно ли е да се случи пад на системот?
- Да, можно е да настане пад на целиот систем во Скопје, а со тоа проблеми и во останатиот дел од земјава поради преоптовареност на мрежата, затоа што сите корисници на топлинска енергија преку ноќ би почнале да ја користат струјата за затоплување. Нашите анализи покажаа дека електромрежата тоа оптоварување нема да може да го издржи. Таа мрежа не е димензионирана за таков енергетски удар. Затоа се одлучивме во форма на солидарност, нормално во соработка со Владата, да помогнеме во делот на набавка на гориво, пред се да ги заштитиме граѓаните од непотребни трошоци, но и да се заштитиме ние како компанија од непланирана и скапа набавка на електрична енергија. Токму затоа и бараме заемот да се врати по 1 мај, бидејќи по овој период нема потреба од набавка на гориво. Грејната сезона завршува на 15 април, а даваме 15 дена грејс период Топлификација да си ги наплати од сметките и понатаму на секои 15 дена да исплаќа дел од ратите, за пред стартот на новата грејна сезона целосно да ни го врати долгот.

Скопјани дефинитивно се незадоволни од услугите на Топлификација, а се задоволни се од испораката на топлинска енергија од Енергетика, субјект која е дел од ЕЛЕМ. Кои се вашите планови, има ли можност да се прошири вашата мрежа низ целото градско подрачје?
-Електрани на Македонија располагаат со постројка што врши производство на топлинска енергија и негова дистрибуција и снабдување во делот на Железара, каде што се наоѓа и самиот објект, потоа во населбите Маџари, Хиподром, Триангла. Вкупниот инсталиран капацитет со којшто располагаме е околу 70 мегавати топлинска енергија, а ние во моментот користиме само една третина. Другите две третини не ги користиме затоа што не постојат магистрални водови и ние засега не сме во можност да приклучиме поголем број корисници. Нашите намери се да го прошируваме нашиот систем за да воведеме конкуренција во топлинската енергија. Во моментот работиме на проширување на мрежата во населбата Автокоманда. Другата можност е да се приклучиме кон главниот топловоден систем на градот Скопје, што би претставувало повисока инвестиција, но ние засега сме многу мали во однос на Топлификација во однос на инсталираната моќност. Најголем проблем со кој се среќаваме е изградбата на секундарната мрежа во становите и зградите. Енергетика како снабдувач нема обврска тоа да го прави надвор од влезната топлинска станица, но станарите поради економската ситуација не се во можност да го реализираат нивниот дел со сопствени финансиски средства. Ова е основниот проблем при проширувањето на мрежите.

Можно ли е инвестицијата да се реализира етапно, со ваша помош?
-Ние им излегуваме во пресрет на граѓаните со одложено плаќање на инвестицијата, која би се плаќала на рати преку сметката за парно. Втората сопирачка е што имаме проблеми со наплатата, бидејќи дел од нив не ги плаќаат редовно своите обврски. Тогаш не можеме да очекуваме ниту дека ќе ја вратат и инвестицијата во секундарната мрежа. Најголем број од граѓаните се задоволни што имаат 24 часа квалитетна испорака на топлинска енергија, но, за жал, тој процес еден ден ќе мора да се промени. Нема економска издржаност да испорачуваме топлинска енергија 24 часа, а притоа Регулаторната комисија за енергетика да ни прифаќа трошоци само за 16 часа работа.

Задоволни ли сте од новата цена на електрична енергија?
-Не сме задоволни од новата цена, но тука зборувам за онаа цена што се однесува на дејноста на ЕЛЕМ, а не на крајната цена до потрошувачите. Регулаторната комисија за енергетика во континуитет не ги зема предвид сите наши трошоци што ги пријавуваме. Особено не ги зема трошоците во делот на производство на јаглен, бидејќи според нивната методологија се признаваат само нормализираните трошоци. РКЕ ги има намалено трошоците на ЕЛЕМ за околу 2 милијарди денари само во делот на ископ и производство на јаглен! Ако тоа се подели со произведените 6.000 гигават часови, тоа значи дека 0,3 денари е намалена цената од она што ЕЛЕМ треба да ја има за да може нормално да се одвива производството. Од крајната цена на струјата, што поскапе за околу 8%, ЕЛЕМ доби 2%. Сметам дека треба повеќе да се поработи на методологијата, бидејќи таа не е најадекватна за овој бизнис. Ова мора сериозно да се разгледа во РКЕ за да може да опстане целокупниот енергетски систем.
Потребни се промени во неколку основни делови: прво не може врз основа на трошоци направени во 2010 година да се предвидуваат цени за 2012 година. Цените на енергенсите се менуваат од ден во ден, а ние две години подоцна ги прифаќаме... Второ, не може да се користи само принципот на реализирани трошоци, затоа што тој дава погрешен сигнал, ако некој има повеќе трошоци, би добил поголема цена. Во изминатите години ЕЛЕМ направи многу за да ги намали трошоците во работата и заради тоа постојано е казнет со помала цена! Нема стимулација за економично работење и зголемена продуктивност што би резултирале со поголеми слободни финансиски средства за нови инвестиции и унапредување на работата. За жал, со ваков начин на регулирање на цените, пред се за ЕЛЕМ, сериозно се доведува во опасност реализацијата на предвидените инвестиции што може да има катастрофално лошо влијание врз иднината на целиот енергетски сектор во Македонија.

http://www.vecer.com.mk/?ItemID=B025EB54C197D54D9FE292C467A66A6B

Во една прилика дискутиравме за влијанието на хидроцентралата врз животната средина. Plantlife (Англија), Euronatur (Германија) и IUCN (меѓународна организација која работи за Обединетите нации и го изготвува Црвениот список на загрозени животни) се најреспектираните организации во областа на екологијата во светот. Делови од писмото на Euronatur до Министерството за животна средина:

As the largest and second oldest national park in Macedonia, it is undoubtedly one of the most important conservation sites along the European Green Belt. I am deeply concerned about the recent developments in Mavrovo National Park concerning the construction of two hydropower plants. This includes also the viability of the last population of the Balkan Lynx, a critically endangered subspecies of the Eurasian Lynx. The Mavrovo National Park is the only known stronghold of the Balkan Lynx. http://www.euronatur.org/fileadmin/docs/_sammel/Rettet_Mavrovo_Aktionsbrief_englisch_20111214.pdf

На ХС "Лисиче" ќе се градат 6 хидроцентрали

Со изградбата на ХС "Лисиче" жителите на Велес и приградските населби Оризари, Превалец и Речани трајно го решија најгорливиот проблем - водата за пиење. Велешани повеќе немаат недостиг на вода и редукции, а во секое време здрава вода имаат и жителите од највисоките делови на градот кои во минатото со седмици немаа вода. Од езерото на реката Тополка, кај селото Лисиче, кое има капацитет од 24 милиони кубни метри вода, не само што целосно се задоволуваат потребите на велешани, туку сега има доволно вода и коритото на реката Тополка постојано да биде полно и да се наводнуваат поголеми површини плодно земјиште.
-Покрај тоа што го решивме проблемот со вода за пиење на жителите од Велес, наводнувањето на земјоделските површини и полнење на езерото "Младост" со чиста вода, планираме во текот на оваа и наредните неколку години на браната и цевководот да бидат изградени и шест мали хидроцентрали. За нивна реализација постои интерес и од домашни и од странски инвеститори. Со овој зафат во целост ќе се заокружи целосната искористеност на водата од браната и Хидросистемот "Лисиче" нема да биде на товар на државата, бидејќи самиот ќе може да си обезбедува приходи - вели Ацо Петров директор на ХС "Лисиче".

Надлежните од Хидросистемот најавија дека оваа година треба да биде дограден и цевководот, во должина од осум километри, преку кој со здрава планинска вода, од акумулацијата кај Лисиче, ќе се полни и езерото "Младост" кај Велес. Досега се изградени два, а Владата веќе ги обезбедила и останатите средства за доградба на уште преостанатите шест километри од цевководот. Со реализацијата на овој зафат од езерото Младост ќе се овозможи, покрај сегашните 700 да се наводнуваат уште 650 хектари под лозови и овошни насади како и поголеми површини под градинарски култури. Со изградба на систем за наводнување, од водите на велешкото езеро ќе се овозможи во околината на селата Отовица, Сујаклари, Мамутчево, Комарино и Ново Село да се наводнуваат уште над 1.500 хектари земјоделски површини. Според директорот Петров, приоритетна задача на Јавното претпријатие и покрај целосната обезбеденост на акумулацијата од загадување, во најскоро време треба да бидат изградени четири пречистителни станици на реките Тополка и Врановска, кои се вливаат во акумулацијата Лисиче.
"Пречистителни станици мора да се изградат за пречистување на отпадните води и фекалиите кај Горно и Долно Јаболчиште, во кои живеат околу три илјади жители. Отпадните води од овие села директно се влеваат во притоките кои го снабдуваат езерото Лисиче и кои се закануваат да го загадат. Вакви објекти треба да се изградат и кај селата Горно Врановци и Дреново", вели директорот Петров. Тој истовремено информира дека од Владата на Република Словенија веќе е прифатен и одобрен проектот за изградба на пречистителните станици со што овој проблем во скоро време ќе биде решен. Со заокружувањето и на овој зафат ХС "Лисиче" од Велес во целост ќе го оправда своето постоење.

http://www.vecer.com.mk/?ItemID=901E1DAFA1F96544AAB8CEC3B0FBEF73

PPC: НЕ СЕ ОТКАЖУВА ОД ЧЕБРЕН И ГАЛИШТЕ! ЗОШТО ОД ВЛАДАТА ИЗЛЕГУВААТ ИНФОРМАЦИИ ДЕКА ТЕНДЕРОТ ПРОПАДНА?

Катерина Попоска


Последните информации од Министерството за економија се дека тендерот за изградба на ХЕЦ Чебрен е пропаднат, но од грчкото електростопанство PPC ексклузивно за „Капитал“ изјавија дека засега не се откажуваат од тендерот
Ден откако извори од Министерството за економија информираа дека тендерот за клучните хидроцентрали Чебрен и Галиште ќе пропадне, правните застапници на грчката компанија PPC, KLC Law Firm од Атина, за „Капитал“ ексклузивно изјавија дека нивиот клиент не се повлекува од тендерот. Од Атина ги отфрлаат неофицијалните информации дека PPC пред време се повлекува од трката за изградба на хидроцентралите на Црна Река кај Мариово.
„Би можеле да потврдиме дека PPC не се повлекуваат од проектот Чебрен и Галиште“, тврдат за „Капитал“ од KLC Law Firm, правниот застапник на Public Power Corporation.
„Капитал“ се обиде да ја исконтактира и кинеската CWE (China International Water&Electric Corp.), вториот понудувач за Чебрен и Галиште, преку нивните правни застапници во Македонија, но никој засега не сака јавно да коментира...


Извор: Капитал,
http://www.kapital.mk/mk/makedonija/78176/ppc__ne_se_otkazhuva_od_chebren_i_galishte!_zoshto_od_vladata_izleguvaat_informacii_deka_tenderot___.aspx



Стрежево гради нова Хидроелектрична централа

Петок, 23 Декември 2011 11:24

Според јавното претпријатие Стрежево 2011 година била мошне успешна. Наплатата која во претходните години била 8-10% годинава се подигнала на ниво од дури 90%, што во праксата значи стабилност и одржлив развој на работењето на претпријатието. „ Ставивме во функција наша механизација која беше од изградбата на системот новиот менаџерски тим со раководењето најдовме начин купивме нови и машините кога ен беа во функција најдовме начин да ги пуштиме на работа во РЕК."- вели Љупчо Бошевски директор на ЈП Стрежево.

Доброто економско работење на Стрежево може да се види и од фактот што работниците немаат повеќе побарувања по основ плати од претходниот период.

„ Исказот беше дека по 25 години и ланската и оваа година ги завршивме со апсолутна нула."- вели Бошевски.

Презеле и инвестициони вложувања.

„ После 30г прва покрупна инвестиција од областа на енергијата е во 2011 година изградбата на ХЕЦ."- додаде директорот.

Проектот очекуваат да финишира во февруари со производство на првите киловат часови.Ја градат од сопствени средтсва. Стрежево го прошири и рибникот од 35 на 100 тона со 7 полиестерски кади и изгради нов цевковод кон Лисолај во должина од 650 метра прво проширување на системот по 35 год

http://daily.mk/cluster3/4a46417d4d1b9ed3e5b5198d7e31b7cd/1062317/strezhevo-gradi-nova-hidroelektrichna-centrala

Се согласувам со ЛСЛ со тоа што го кажа, и за либерализацијата и за цената на произведената струја (преку поговорката )

Но има еден битен момент. 

Во случај да прифатат ваква обврска, може и да не испадне толу лошо.

Со оглед на тоа дека државата би имала 40,5% од компанијата, со што би имала дел и од профитот... Што значи дека средствата некако ни се враќаат, но за возврат ќе ги имаме овие две хидроцентрали изградени.

Не сум експерт. Но би предложил да размислат за ова добро, да направат процени.. и ако е доволно исплатливо и издржано да го прифатат предлогот, договорот или што и да е...

А што знам, може и треба да се обидат со тендер во пакет со можноста за изградба на нуклеарка, зашто и така нели овие се предуслов за ладење, па може како пакет да биде физибилно. Наместо фиксен рок да се отстапат акции како сегашниов модел или разни сличности како да се засмета државниот интерес. Или па Чебред да иде на тендер со Тиквеш како пофизибилна опција, има комбинации.

Едно не ми е јасно. Кинезиве наводно се откажуваат дека државата не гарантирала откуп. Е сеа, денес на дебата на факултет баш малце лаички разглабавме за енергијава, затоа што прилично голем дефицит се прави токму при увоз на електрична енергија од странство. По некоја логика, по изградба на бранава, па и по секоја економска теорија, струјата реално би била поефтина да се купи од Чебрен и Галиште наместо од странство. Затоа следи и едно логично прашање за одговорните, дали и Кинезите немаат пари, што е тотално неверојатно, или пак некој побарал да биде фино "спонзориран" или пак се барало струјата да биде во иднина продавана по некоја поефтина цена, што од денешен аспект е тешко да се предвиди со оглед на релативната стабилност на цената на електричната енергија.

Чебрен и Галишта заминаа во историјата?!

Историските Чебрен и Галиште заминуват во историјата. Според неофицијални информации на Алфа, понудите на двете компании, грчката PPC и кинеската CWE, биле неприфатливи за Владата. Грците давале мал процент учество на државната ЕЛЕМ во хидроцентралите, додека пак Кинезите барале ослободување од ДДВ, високи гаранции за откуп на произведената електрична енергија од страна на државата, како и вклучување на хидроцентралата Тиквеш. Вицепремиерот Пешевски ниту ги потврдува, ниту ги демантира информациите дека не ги прифатиле дополнителните барања.

Доколку се потврди пропаѓањето и на овој шести обид да се најде инвеститор за изградба на двете хидроцентрали на Црна река, министерството за економија ќе се откаже од проектот стар неколку децении и ќе го препушта на ресорот животна средина. Владини извори за Алфа не ја исклучуваат можноста во иднина двете хидроцентрали да ги гради државата.

Христијан Стојчевски

http://vesti.alfa.mk/default.aspx?mId=37&eventId=44060

А еве сосема спротивна инфомација...

Тендерот за Чебрен и Галиште не е пропаднат

Свето Николовски

Тендерот за Чебрен и Галиште не е пропаднат. Тендерската комисија интензивно работи на евалуација на двете понуди и најрано за 1 недела ќе го подготви извештајот. Вицепремиерот Пешевски и министерот Сараќини не сакаат да коментираат шпекулации пред да го видат дефинитивниот извештај на Комисијата.

“Таа се уште работи и во овој момент не би се бавеле со шпекулации, дали нешто е или не е прифатливо. За да одлучи Владата треба да го добие извештајот на тендерската комисија. До тој момент се би било шпекулирање”, изјави Владимир Пешевски вицепремиер за економски прашања.

Неофицијално од ресорот економија брифираат дека во понудата кинеската корпорација ЦВЕ барала одредени предуслови за реализација на проектот. Се барало ослободување од обврската за плаќање на ДДВ за увезената опрема, што го барале и други компании при тендерирање на други енергетски проекти. Да се договори користењето на ХЕЦ Тиквеш во сушните години поради нејзините обврски да чува вода за наводнување на Тиквешкото поле.

Истотака се бара вклучување на Тиквеш по истекот на 1,5 година од потпишување на договорот, иако во тендерските правила е дефинирано тоа да се случи по завршувањето на ХЕЦ Чебрен. Се инсистирало да се допрецизира и количеството струја што ќе го преземаат македонските потрошувачи. При отворањето на двете понуди претседателката на Тендерската комисија Јасна Давидовиќ изјави дека грчката ППС понудила 28 % од акциите во идните електрани на ЕЛЕМ, додека кинеската корпорација ЦВЕ излезе со понуда од 40,5%.

Тендерската комисија и консултантот ИФЦ се уште не го кажале дефинитивниот став. За кинеската корпорација ова се шпекулации. Енергетските експерти напоменуваат дека ова наликува и на конкурентска битка за подобра позиција пред дефинитивна оценка на понудите.

http://www.mtv.com.mk/mk/vesti/makedonija/34743/tenderot_za_chebren_i_galishte_ne_e_propadnat.aspx



Има добра визуелизација од браната и езерото на видеото од МТВ.

Edited by Superman - 22-Dec-2011 at 21:42

Македонија ќе му плати пенали на Рико од 10 милиони евра за ХЕЦ Света Петка!

Катерина Попоска

Словенечката компанија ќе добие отштета од Електрани на Македонија затоа што поскапеле градежните материјали, се сменил Законот за градење и договорната спогодба стапила на сила четири месеци по потпишувањето, дознава „Капитал“

Македонија ќе ѝ плати пенали на словенечката компанија Рико од 9,7 милиони евра за хидроцентралата Света Петка, со што овој објект автоматски поскапува за толку пари. „Капитал“ дознава дека Рико ќе добие отштета затоа што поскапеле градежните материјали, се сменил Законот за градење и договорната спогодба со ЕЛЕМ стапила на сила четири месеци по потпишувањето.

Всушност, и ЕЛЕМ и Рико барале пенали, но експертскиот тим што ја правел анализата на терен и во документацијата утврдил дека отштетата за Рико треба да биде поголема. ЕЛЕМ барала 14 милиони евра отштета, а добила пет милиони евра. Рико пак, барал 20,04 милиони евра, а му признале 14,99 милиони евра. Уште во јануари 2009 година Рико побарал да се промени договорната цена за дополнителни 20,04 милиони евра и да се продолжи рокот за изградба за две години. ЕЛЕМ пак, барала од Рико надомест од вкупно 14,02 милиони евра поради пречекорување на рокот за завршување на изградбата на ХЕЦ Света Петка.

Бидејќи ЕЛЕМ и Рико не можеле сами да го решат спорот, проблемите веќе една година ги „пеглаше“ Комисијата за разрешување спорови (Dispute Adjudication Board – DAB), составена од тројца арбитри. Таа работела по правилата на Хрватската трговска арбитража, а го применувала материјалното право и Законот за облигации на Македонија.

„Барањето на Рико беше поднесено со образложение дека се променети условите во однос на датумот на потпишување на договорната спогодба, 06.02.2006 година, а договорот стапи на сила 120 дена по потпишувањето на спогодбата, како и енормното зголемување на цените на светскиот пазар на суровинските материјали за електроопрема и градежни работи, промената на Законот за градење и индиректните трошоци кои ги има изведувачот поради пролонгираниот период за завршување на работите“, велат за „Капитал“ од ЕЛЕМ.

Комисијата оценила дека Рико имал право да доцни со изградбата само една година, а не две, како што барала компанијата.

„Според одлуката на ДАБ, вкупните инвестициски трошоци потребни за целосно заокружување на проектот ХЕЦ Света Петка ќе бидат зголемени за 9,76 милиони евра, кои ќе ги плати а.д. ЕЛЕМ“, објаснуваат од државните електрани.

ХЕЦ Света Петка доцни речиси три години

Со ова, ХЕЦ Света Петка (Матка 2) ги пробива првично најавените 50 милиони евра потребни за изградба. Сега вредноста на оваа хидроцентрала достигнува 70 милиони евра, сума ни малку мала за еден ваков објект. Официјален коментар не добивме од Рико.

Нејасно е зошто државата се нашла во позиција да му плаќа пенали на Рико ако се земе предвид дека инвеститор е државна компанија, чиј интерес треба да биде брза и квалитетна изградба на електраната и што поскоро пуштање во употреба. Менувањето на Законот за градење е само еден „камен на сопнување“ меѓу словенечки Рико и Македонија.

Генералниот директор на ЕЛЕМ, Влатко Чингоски, пред една година за „Капитал” јавно призна дека има проблеми со Рико, но не прецизираше зошто државата сама си создава пречки за реализација на проектот.

„Знаете дека изведувачот никогаш во живот не направил брана. Не навлегувам во тоа како е избран, но ние таа компанија ја наследивме. Од гледна точка на Рико, се работеше за неискуство со работа на ваков проект. Градежните фирми пак, на среде работа им побараа повисоки цени. И сите тие работи доведоа до доцнење на проектот. На крајот, најголем проблем беше квалитетот на работите. Ние во ниту еден момент не можевме, ниту сакавме да отстапиме од предвидениот квалитет”, објасни Чингоски.

Директорот на ЕЛЕМ последно на премиерот јавно му најави дека очекува ХЕЦ Света Петка да почне да ги произведува првите киловати во мај следната година, иако најавите беа дека до крајот на 2011 година електраната да проработи.

http://www.kapital.com.mk/mk/dneven_vesnik.aspx/77976/makedonija_kje_mu_plati_penali_na_riko_od_10_milioni_evra_za_hec_sveta_petka!.aspx?iId=2520