Под влијание на големите дождови кои деновиве ја зафатија Битола и Битолско настрада и рудникот “Суводол“ каде прво се појави свлечиште, а потоа и голем одрон

Само за една година државната компанија Електрани на Македонија има пад на профитот од неверојатни 80%. Во 2011 година ЕЛЕМ пријави добивка од 761.223 евра, а во 2010 година таа изнесуваше многу повеќе, односно четири милиони евра, што значи годишен пад од фрапантни 80%. Падот на добивката за само една година е зачудувачки толку повеќе што бизнисот со струја важи за дејност каде што се вртат многу пари и се остваруваат убави профити.

При вкупни приходи од 272 милиони евра лани, ЕЛЕМ потроши 270 милиони евра, покажуваат податоците од Централниот регистар до кои дојде „Капитал“. На годишно ниво вкупните приходи на државната компанија за производство на струја паднаа за 6,6%, а вкупните расходи за речиси 5% во споредба со 2010 година.

Зошто Чингоски има пад на профитот?!

Компанијата која во 2010 година беше прогласена за најголем инвеститор, а во 2011 година беше петта според големината на приходите за само една година се соочува со огромен пад на добивката. Ако се анализира работењето на ЕЛЕМ во последните две години, компанијата бележи раст единствено кај бројот на вработените и кај обврските, ставка која во периодот 2010/2011 година порасна за дури 46%, односно од 202 милиони евра во 2010 година на дури 296 милиони евра во 2011 година.

Иако генералниот директор на ЕЛЕМ, Влатко Чингоски (кој го чека својот наследник веќе еден месец), досега уверуваше дека компанијата континуирано го намалува увозот на струја вреден милиони евра и на тој начин ја „штеди“ касата на ЕЛЕМ, нема конкретно објаснување на што се должи драстичниот пад на профитабилноста во последната година.

Од ЕЛЕМ се правдаат дека падот на профитот од 80% за само една година е поради тоа што 2010 година била неспоредливо добра во однос на сите други години во 20-годишното постоење на државата.

„Токму 2010 година е периодот во кој е забележано најголемо производство на електрична енергија од постоењето на електроенергетскиот систем на Македонија. Во 2010 година имавме исклучително поволна хидрологија, кога колку за споредба, само од хидроелектраните се испорачани над 1.000 гигават-часови (GWh) електрична енергија повеќе во однос на 2011 година. Покрај одличната хидрологија, мора да се нагласи дека и солидното планирање и оптимизација одиграа значајна улога. Во 2010 година е набавена струја од 277,4 GWh за потребите на тарифните потрошувачи, што е најмало количество од увоз во изминатите 10 години во износ од 12,8 милиони евра. Истовремено е реализирана рекордна продажба на вишоци струја од 670.075 мегават-часови (MWh). Сите тие елементи условија 2010 година да биде најуспешна во историјата на електроенергетскиот систем на земјава“, објаснуваат од ЕЛЕМ.

Попразната каса на ЕЛЕМ лани во споредба со 2010 година од компанијата ја објаснуваат и со неповолните хидрометеоролошки состојби и сушата, како и со потрошувачката на струја од 6.976 GWh, што е најголема годишна потрошувачка од 2005 година. Од ЕЛЕМ се жалат и дека ако граѓаните сè повеќе се исклучуваат од парното и во зима се греат на струја, се загрозува стабилноста на електроенергетскиот систем во Македонија.

Стотици милиони за увоз на струја. Зошто не се инвестира?

Неверојатни 623 милиони евра „тежи“ увозот на струја во Македонија од 2008 година до февруари годинава. Статистичките податоци покажуваат дека во изминатите четири години рекорден е увозот во 2008 година, кога изнесуваше 235 милиони евра за набавка на 2.732 гигават-часови струја. Во 2009 година ЕЛЕМ и големите индустриски капацитети кои сами купуваат струја на слободниот пазар платија речиси 90 милиони евра, а во 2010 година околу 86 милиони евра. Лани увозот на струја во Македонија достигна дури 165,3 милиони евра за околу 2.600 гигават-часови. Државната статистика покажува и дека во првите два месеци од годинава увозот на струја „тежеше“ дури 47,6 милиони евра, односно 24,8 милиони евра во јануари и 22,8 во февруари годинава.

Податоците се поразителни ако се земе предвид фактот дека покрај приватната инвестиција ТЕ-ТО, за овој период почна да се гради само ХЕЦ Света Петка, која сè уште не произведува ниту киловат-час струја. Друг значаен нов капацитет не е изграден.

Енергетските експерти се зачудени од податокот дека во изминатите четири години купувањето струја од увоз значи одлив на речиси 600 милиоини евра. Тие негодуваат што државата со години не инвестираше во крупни енергетски проекти, кои се од суштинско значење за индустријата и за економијата.

„Прилично голема е сумата од 620 милиони евра за увоз на струја за четири години. Во изминатите 10 години државата да вложуваше барем 8% од овие речиси 620 милиони евра и ако се земеа кредити од инвестициските банки од околу 200 милиони евра годишно, досега ќе се изградеше некој посериозен проект во енергетиката. Сведоци сме дека во изминатата година има активности во енергетиката, но факт е дека сега ја плаќаме цената на големото заостанување со децении. РЕК Битола и постоечките хидроцентрали се модернизираат, но некако не ни оди изградбата на поголемите хидроцентрали Чебрен и Галиште, кои барем малку ќе го амортизираат увозот на струја. Немаме толку големи рудни богатства за да отвориме нов блок во РЕК Битола. Според мене, на индустријата ѝ треба евтин гас, од кој сме зависни и кој во Македонија има релативно висока цена“, вели академик од МАНУ за „Капитал“.

http://www.kapital.com.mk/mk/dneven_vesnik.aspx/84487/dramatichen_pad_na_profitot_na_elem_od_80_za_edna_godina!_zoshto_!.aspx?iId=2757

Неверојатни 623 милиони евра „тежи“ увозот на струја во Македонија од 2008 година до февруари годинава. Статистичките податоци покажуваат дека во изминатите четири години рекорден е увозот на струја во 2008 година, дури 235 милиони евра за набавка на 2.732 гигават-часови струја. Во 2009 година ЕЛЕМ и големите индустриски капацитети, кои сами купуваат струја на слободниот пазар, платија речиси 90 милиони евра и 86 милиони во 2010 година. Лани пак, увозот на струја во Македонија достигна дури 165,3 милиони евра за околу 2.600 гигават-часови. Државната статистика покажува и дека во првите два месеци од годинава увозот на струја „тежеше“ дури 47,6 милиони евра, односно 24,8 милиони евра во јануари и 22,8 милиони евра во февруари годинава.

Податоците се поразителни ако се земе предвид фактот дека покрај приватната инвестиција ТЕ-ТО, за овој период почна да се гради само ХЕЦ Света Петка, која сè уште не произведува ниту киловат-час струја. Друг значаен нов капацитет не е изграден.

Стотици милиони за увоз на струја.
Зошто не се инвестира во производство?!

Енергетските експерти се зачудени од податокот дека во изминатите четири години купувањето струја од увоз значи одлив на речиси 630 милиони евра. Тие негодуваат што државата со години не инвестираше во крупни енергетски проекти, кои се од суштинско значење за индустријата.

„Прилично голема е сумата од 623 милиони евра за увоз на струја за четиригодишен период. Да вложуваше државата во изминатите 10 години барем 8% од овие 623 милиони евра и ако се земеа кредити од инвестицските банки од околу 200 милиони евра годишно, досега ќе се изградеше некој посериозен проект во енергетиката. Сведоци сме дека во изминатата година имаше активности во енергетиката, но факт е дека сега ја плаќаме цената на големото заостанување со децении. РЕК Битола и постоечките хидроцентрали се модернизираат, но некако не ни оди изградбата на поголемите хидроцентрали Чебрен и Галиште, кои барем малку ќе го амортизираат увозот на струја. Немаме толку големи рудни богатства за да отвориме нов блок во РЕК Битола. Според мене, на индустријата ѝ треба евтин гас, од кој сме зависни и кој во Македонија има релативно висока цена“, велат од МАНУ за „Капитал“.

Од ЕЛЕМ пак, објаснуваат дека од година во година го намалуваат увозот на струја. За протекување на првите киловат-часови струја од хидроелектраната Бошков мост, акумулацијата Луково Поле и ветропаркот Богданци сè уште не може да стане збор. Засега, проектите се во фаза на подготвителни активности за реализација. Од државните електрани додаваат и дека во изминатите четири години годишно вложувале по околу 45-60 милиони евра во изградба на нови и во ревитализација и модернизација на постојните енергетски капацитети. Но, изостанува коментарот зошто досега се пропуштија неколку шанси за да се изградат енергетските проекти или пак, да се најде инвеститор кој преку моделот на јавно-приватно партнерство ќе инвестира во изградба на гасовод, нуклеарка, термоелектрана...

„Откако во септември 2008 година, во согласност со измените на Законот за енергетика, а.д. ЕЛЕМ доби обврска недостигот од струја за потребите на тарифните потрошувачи да го набавува од увоз, ние водиме конзистентна политика на континуирано намалување на потребите на електрична енергија од увоз за потребите на тарифните потрошувачи. Компаративните резултати покажуваат дека ако во 2008 година биле увезени повеќе од 950 гигават-часови, 2010 година е завршена со вкупен увоз од само 284 гигават-часови струја, што е 71% помал увоз во споредба со 2008 година.

Хидроцентралата Козјак засега е единствениот новоизграден енергетски објект. Сите други круцијални енергетски проекти, како ХЕЦ Чебрен, ХЕЦ Бошков мост, гасификацијата, отворањето на нов јагленов коп сè уште се само во најава

Според последните измени на Законот за енергетика од февруари лани, а.д. ЕЛЕМ за 2012 година немаше никаква обврска да увезува за потребите на тарифните потрошувачи, но поради неподготвеноста на останатите субјекти да ја преземат обрската, Регулаторната комисија за енергетика одлучи ЕЛЕМ да продолжи со набавката на струја“, велат од ЕЛЕМ.

Дефицитарното домашно производство и скапиот увоз
вечен проблем за конкурентноста на македонската економија

Најголемите индустриски компании во земјава, како Окта, ТЕ-ТО, Арчелор Митал, Југохром фероалојс, Скопски легури, Фени, Макстил, Бучим и Усје, од 2008 година сами купуваат струја на слободниот пазар преку трговците со струја. Дел од индустриските гиганти коментираат дека за овие милионски суми државата можела да донесе гас во земјава или пак, да изгради некој клучен енергетски капацитет, за да го зголеми домашното производство на електрична енергија, со што ќе се намали скапиот увоз.

Токму комбинатот за производство на феросилициум од Јегуновце од Тетово во октомври минатата година го прекина производството на четири од вкупно шест печки во фабриката и остави без работа 400 работници. Ваква одлука донесе менаџментот на Југохром фероалојс поради зголемените трошоци во производството, за што придонеле намалената побарувачка на феролегури на светските пазри и зголемените цени на суровините, енергијата и транспортот.

„Струјата учествува со околу 50% во трошоците за производство на феросилициум во Југохром фероалојс. Уште подолг период ќе бидеме увозно зависни. Цената на струјата стравотно се одразува на нашиот проуизвод. Ако увезуваме ќумур, струја и гас, сето тоа треба да се плати, но по која цена, со кои пари?“, кусо изјави за „Капитал“ директорот на комбинатот, Коста Јанкоглу.

Енергетските експерти алармираат дека дводецениската летаргија на неправење ништо во енергетиката трае предолго и дека Владата и ЕЛЕМ итно мора да ја подобрат енергетската слика на Македонија.

http://www.kapital.com.mk/mk/dneven_vesnik.aspx/83589/620_milioni_evra_%E2%80%9Eizede%E2%80%9C_chetirigodishniot_uvoz_na_struja!_shto_s%C3%A8_mozheshe_da_se_izgradi_!.aspx?iId=2717