ЕЛЕМ ќе гради хидроцентрала на Глобочица

Катерина Попоска

Додека се чекаат големите енергетски проекти

Електрани на Македонија планира да гради хидроцентрала на езерото Глобочица. Пумпно-реверзибилната хидроцентрала Ташмаруниште, чија инсталирана моќност треба да биде вкупно 225 мегавати, ЕЛЕМ планира да ја користи за балансирање на енергијата. Се проценува дека оваа електрана годишно ќе произведува 231 гигават-часови електрична енергија, со можност итно да обезбеди струја во следните 20 часа од вклучувањето.

Од ЕЛЕМ сe уште не откриваат колку ќе чини изградбата на оваа електрана. Но, познавачите проценуваат дека ќе чини околу 80 милиони евра, од кои 31 милион евра за градежни работи, 43 милиони евра за опрема и околу шест милиони евра за останатите работи. Потребно време за изградба се проценува на три години.

“Ташмаруниште би можела да се гради во фази, бидејќи е предвидено да има три агрегати со капацитет од по 75 мегавати. Таа би можела да обезбеди енергија при висока побарувачка на конзумот, но би била многу значајна во ноќните часови за преземање на вишокот енергија од термоелектраните. Нашите првични анализи покажуваат дека со изградбата на ХЕЦ Чебрен и Ташмаруниште државата ќе добие околу 30 милиони евра од извоз на електрична енергија. ЕЛЕМ ќе увезува енергија по цена од 35 евра за мегават-час, а ќе извезува за 65 евра. Тоа е огромна разлика, бидејќи повратната енергија чини многу повеќе од базната“, велат од ЕЛЕМ.

Иако за голем дел од експертите хидроцентралата Ташмаруниште е речиси непознат проект, градежниот инженер Илија Андонов Ченто вели дека идејата за хидроцентрала на Глобочица постои од 1989 година, проект ставен во студија која ја изработила ЕМО од Охрид. Лани ЕЛЕМ само ја актуелизирал идејата за оваа хидроцентрала кај Струга поради законската обврска за балансирање на електричната енергија од 2012 година.

Пумпно-реверзибилните електрани се користат за балансирање на енергијата. Тие произведуваат струја кога има најголема потрошувачка, а во вечерните часови, кога има вишок енергија од термоелектраните, водата во долното езеро се испумпува во горното за повторно да се произведува струја.

“На Глобочица треба да се гради електраната Ташмаруниште со горен базен во месноста Церов Дол, а долната акумулација да биде постојната акумулација на ХЕЦ Глобочица. Горната акумулација е на висина од 333 метри, која ќе се добие со изградба на две насипни прегради. Инсталирањето на агрегатите треба да биде според потребите во системот. Со изградбата на Ташмаруниште ќе се штеди јаглен во ТЕ Битола или ТЕ Осломеј, а ќе се прифаќа и електрична енергија од предвидената фарма на ветерни електрани кај Богданци. Интересно е дека Ташмаруниште спаѓа во “евтините“ реверзибилни хидроелектрани. И покрај ниските специфични инвестиции, економската оправданост зависи од разликата меѓу цената на дневната (вршната) енергија и на ноќната (базната) енергија. Тоа значи дека ако за пумпање се плати еден денар, од произведената енергија треба се добијат 2,2 денари“, објаснува Ченто.

Тој додава дека хидроцентралата Чебрен, како една од најголемите која треба да се изгради во земјава, би можела да се користи за балансирање на енергијата во регионот, а Ташмаруниште да ги задоволува македонските потреби за балансирање.

ЕЛЕМ планира да гради вакви пумпно-реверзибилни хидроцентрали уште на пет локации - Градец во рамките на проектот Вардарска Долина и на реката Радика кај селото Јанче.

Но, според енергетските експерти, Македонија е во таква ситуација што малите хидроелектрани нема да го спасат енергетскиот систем и дефицитарното домашно производство. Додаваат дека изградбата на какви било енергетски проекти е неопходна, но државните електрани треба да се фокусираат на изградбата на Бошков Мост, Луково Поле и на ветерните електрани, кои значително треба да го подобрат енергетскиот потенцијал на земјава.

http://www.kapital.com.mk/mk/dneven_vesnik.aspx/71848/elem_kje_gradi_hidrocentrala_na_globochica.aspx?iId=2296

Ќе се пролонгира рокот за Чебрен и Галиште?!

вторник, 14 јуни 2011, 15:58

Тендерот за Чебрен и Галишта најверојато ќе се пролонгира, дознава Алфа. Компаниите бараат дополнително време за да донесат конечна одлука дали ќе инвестираат во изградба на хидроцентралите на Црна река.

Според информации на Алфа, неколку од 10-те заинтересирани инвеститори кои влегоа во втората фаза инсистирале да се одложи рокот за доставување на понуди за триесетина дена, односно до крајот на Август или почетокот на Септември. Официјалното објаснување им било дека станувало збор за обемен проект и им бил потребен дополнителен период за да ја анализираат состојбата на терен и да обезбедат извори за финансирање.

Ова е шести обид да најде странски инвеститор за Чебрен и Галиште, но прв што стигна до втората фаза. Меѓу десетте компании кои останаа заинтересирани се ЕВН од Австрија, Енергопро од Чешла, Едисон од Италија, кинеската корпорација CWE, како и конзорциуми од Британија, Кореја и Исланд.

За конечно да започне да се реализира историскиот проект Владата во овој тендер ги раздели Чебрен и Галиште. Доколку инвеститорот процени дека инвестиција во Галиште е економски неисплатлива, ќе му биде дозволено да ја гради само Чебрен и да управува со веќе постоечката хидроцернтрала Тиквеш.

http://daily.mk/cluster3/89f0918cbc02d93e7ffd678e87c52b8c/778163

Bujrum  

Lukovo pole

Вкупно 23 компании заинтересирани за изградба на мали хидроелектрани

Вкупно 23 компании доставиле понуди на петтиот јавен повик за доделување концесија за вода за производство на електрична енергија.

Министерството за економија каде денеска се одржа јавно отворање на понудите информира дека од вкупно понудените 44 локации, интерес има за 28.

Покрај домашни компании, на тендерот аплицирале и PCC SE од Германија, С.М. М Fratelli, SOL, SPA, Condote SPA од Италија, B.V. Construction од Швајцарија и Енергоремонт АД од Бугарија. Поголем дел од фирмите доставиле понуди за повеќе локации, а најголем интерес има за локациите на реките Јабланица, Крива Река и Кажани. 

По денешното јавно отворање ќе следува евалуација на понудувачите и избор за најповолен понудувач за секоја од локациите за кој е доставена понуда.

Јавниот повик беше објавен во „Службен весник на РМ“, од 23 февруари 2011 година.

http://sitel.com.mk/dnevnik/biznis/vkupno-23-kompanii-zainteresirani-za-izgradba-na-mali-hidroelektrani

Види реалнона кинезите ова им еправ погодок ако го спроведат и менаџираат. Имено чебрен и галиште ако се изградат како по првичниот план со отвараат можност за нуклеарка да ни градат во однина. А од друга страна пак преку вардарска долина полека си обезбедуваат воден пат до централна европа. А не верувам дека србите би имале нешто против кинезите да го изградат делот кај нив од оваа водна врска. Освен тоа И со двата проекта имаат профит од искористување на хидропотенцијалот.
А да не го спомнам политчкиот ефект што со овие проекти де факто кина почнува со големи инвестиции на европско тло, нешто што до сега вогалвно идеше само во обратен правец.

Edited by mirakuliks - 30-May-2011 at 18:27

„Клисури“ ќе течат во Македонија   Македонската амбасада во Пекинг има директни контакти со претседателот на конзорцумот „Клисури“, од каде што испраќаат гаранции дека доколку го добијат тендерот, инвестицијата ќе биде изведена бргу и ефикасно и ќе биде последен продукт на современата техника и технологија       Кинезите стрелаат кон „Чебрен“ и „Галиште“ По „Вардарска долина“, Кинезите ги насочуваат своите интереси кон хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“, чија изградба се планира на Црна Река. Тим од дваесетина економисти и инженери од кинескиот конзорциум „Клисури“ деновиве во Македонија го испитува теренот за инвестицијата која, по онаа што се планира во „Вардарска долина“, ќе биде меѓу најголемите во државава. „Клисура“ и официјално е една од десетте квалификувани компании што учествуваат на тендерот за изградба на овие централи. Овие податоци ги потврдуваат и од македонската амбасада во Кина, од каде што се координираат сите активности, и од Министерството за економија, каде што се водат тендерските постапки. - Кинезите се сериозно заинтересирани да го земат овој проект во нивни раце. За таа цел, неколку огромни инвестициски компании формираа конзорциум наречен „Клисури“ и составија екипа од врвни експерти. Некои од нив сега се во Македонија и работат на добивање на тендерот за хидроцентралите на Црна Река - информира соговорник што ги координира работите помеѓу кинескиот конзорциум и нашето Министерство за економија, а преку македонската амбасада во Пекинг. Од амбасадата потврдуваат дека релациите на оваа тема се вжештуваат и дека речиси и нема двоумење од кинеска страна за тоа дали да го градат проектот или не. Се очекуваат само резултатите од тендерската постапка. - На тендерот се пријавени кинески компании што стопанисуваат со „Трите убавици“ на реката Јангце. Тоа јасно зборува за капацитетот и сериозноста на конзорциумот, кој претендира да ги гради „Чебрен“ и „Галиште“. Амбасадата има директни контакти со претседателот на конзорцумот „Клисури“, од каде што добиваме постојани гаранции дека доколку го добијат тендерот инвестицијата, ќе биде изведена брзо и ефикасно и ќе биде последен продукт на современата техника и технологија - велат од македонската амбасада во Пекинг. Оттаму потврдуваат дека Кинезите се подготвени уште сега да влезат во претпристапни преговори за проектот, но сепак ќе ги чекаат официјалните резултати од тендерот. Од првично пријавените 16 компании, претквалификациите ги поминаа само десет, меѓу кои се и кинеските инвеститори, информираат од нашето Министерство за економија. Сите до 29 јули треба да ги достават понудите за изградба и Македонија да го добие најголемиот енергетски проект досега. Целиот проект се очекува да чини од 600 до 700 милиони евра. Ќе се реализира во партнерство со државната компанија ЕЛЕМ. Некои од експертите велат дека нивната изградба се наведува и како предуслов за евентуална изградба на нуклеарка, која би користела вода за ладење на реакторите токму од овие акумулации. Квалификувани компании и конзорциуми - „АС електрик“, Велика Британија - „Едисон“, Италија - „Енергопро“, Чешка - ЕВН АГ, Австрија - ППЦ, Грција - „Шрабак“, Австрија - ЦВЕ-ЦТГ-ПЦ (Клисури), Кина - „Ланко“, Индија - „Комито“, Кореја - КХМП, Кореја - „Косек“, Кореја - „Дајлинг индустријал“, Кореја - „Пор“, Австрија - „Ланц Серкјум“, Исланд

http://novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=53011847382&id=10&setIzdanie=22292

Електрична енергија бесплатно Малите хидроцентрали доаѓаат на голема врата во Македонија. Проектот за изградба на мали ХЕЦ (хидроелектрични централи), поддржан од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), се состои од околу 400 мали хидроцентрали, распоредени во сите делови на територијата на Македонија.

Македонија е земја која располага со огромен потенцијал на обновливи енергии. Вода, сонце, ветер... бесплатно. Време е за фини нешта, време е за искористување на обновливите извори на енергија.

Во овој текст ќе се задржиме на состојбата со малите хидроцентрали во Македонија. Мораме да признаеме дека за разлика од некои проекти кои се поврзани со другите извори на обновлива енергија, на овој план навистина почна да се работи во Македонија - не само на хартија туку и на дело. Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) се согласи да одобри пари за почнување на проектот за изградба на мали хидроцентрали во Македонија. Министерот за економија на Македонија и претставници на ЕБОР веќе имаат потпишано договор, со кој ќе се одобри кредитот за обезбедување на константно ефективно изведување на проектите за изградба на мали хидроцентрали во државава. Проектот за изградба на мали ХЕЦ (хидроелектрични централи) се состои од околу 400 мали хидроцентрали, распоредени во сите делови на територијата на Македонија. Колку за споредба, во првите 15 членки на ЕУ има околу 15.000 мали хидроцентрали. Во новопримените членки има уште околу 3.500 мали ХЕЦ. Во Италија има околу 2.500, во Франција 2.000, а во Норвешка над 1.000 мали ХЕЦ. Сосема е јасно дека иднината на човештвото лежи во обновливите извори на енергија.

Малите хидроцентрали претставуваат објекти кои служат за произведување на чиста „еколошка“ електрична енергија, без загрозување на животната средина и нејзините станари. Некои од условите, потребни за реализација на еден ваков проект (мали ХЕЦ), се доволен константен тек на реката од која се зафаќа водата и што е можно пострмен пад на водата. Малите хидроцентрали се предвидени за брзотечни водни текови со што поголема висинска разлика. Количината на произведена енергија е во правопропорционална зависност од количината на вода, односно протокот на вода во дадениот водотек.

 

ГРАДЕЊЕ

Малите хидроцентрали кои ќе се градат на територијата на Македонија ќе имаат поединечен капацитет од околу 1000 kW, (поточно кажано, капацитет од 0,6 MW до 1,5 MW) или пресметано како годишно производство на електрична енергија во износ од 4.500 MWh. Инаку, од произведени 1000 kWh електрична енергија дневно можеме да снабдиме со струја околу 40 просечни македонски семејства. За потсетување, 1000 kWh = 1 MWh. Понатамошната математика ја оставаме на вас, читателите. Во поглед на намалувањето на испуштените количини на стакленички гасови (посебно CO2), доколку направиме груба пресметка, со секоја изградена мала хидроцентрала на територијата на нашата држава ние на годишно ниво ќе го редуцираме количеството на CO2 за околу 4000 тони! На ова треба да го додадеме и редуцирањето на другите стакленички гасови како азотните (NOx) и сулфурните (SO2) оксиди, гасови кои исто како и CO2 предизвикуваат шетни последици по здравјето на целокупната флора и фауна. Постоечките мали хидроелектрани на територијата на Македонија веќе имаат значаен удел во производството на електрична енергија во државата. Во 2009 година од овие капацитети се добиени 168 GWh, а минатата година 249 GWh електрична енергија. Доколку сè оди како што треба, нашата држава во наредните години ќе произведува задоволувачка количина електрична енергија од обновливи извори на енергија. Искористувањето на водните текови е можеби едниствениот обновлив извор на енергија кој влегува на голема врата во Македонија, во поглед на искористување на алтернативните извори на енергија. Македонија е земја која сè повеќе треба да се стреми кон обновливите енергии, и тоа поради три факти.

Првиот, заштита на животната средина, нешто кон кое треба да се стремиме, нешто кое се постигнува со користење на обновливи извори на енергија. Вториот, гледано од економски аспект, со се поголемото искористување на слободно кажано „бесплатни“ извори на енергија, се намалува количеството на увезена електрична енергија, односно се заштедуваат пари кои ќе можат да се алоцираат во промовирање на други обновливи извори на енергија или промовирање на други позитивни еколошки практики. На овој начин, а тоа е третиот факт, се стремиме кон принципите на концептот наречен одржлив развој. Нашата држава изобилува со природни богатства и обновливи извори на енергија. Зошто истите да не ги искористиме? Од природата за човекот, од човекот за природата. Симбиоза.

 

Никола Нешкоски, дипл.инж. за жив.средина (НВО ,,Еко - Логик“)

http://www.porta3.com.mk/index.php?option=com_content&task=view&id=3016&Itemid=75

Чинговски: ХЕЦ „Св. Петка“ ќе биде пуштена до крајот на годинава

Скопје, 28 април 2011 (МИА) - Директорот на АД Електрани на Македонија Влатко Чинговски очекува до крајот на годинава да биде пуштена во употреба хидроцентралата „Св. Петка“ на чија изградба интензивно се работи во три смени со по 200 работници.

Хидроцентралата, чија изградба ќе чини околу 70 милиони евра, ќе биде со инсталирана моќност од 36,4 мегавати и годишно производство од 66 гигават часови електрична енергија.

- Најтешкиот дел од изведбата на браната е веќе зад нас и очекуваме браната да биде готова во предвидениот рок до крајот на годинава и да биде ставена во функција. Се надеваме дека наскоро ќе отпочнеме со изградбата и на хидроцентралите Бошков Мост и Луково Поле како приоритетни проекти за ЕЛЕМ, изјави Чинговски при посетата на ХЕ „Св. Петка“.

Активностите за изградбата на хидроцентралата „Св. Петка“, нагласи, се одвиваат во напредна фаза и можам да кажам дека најкритичните делови при изградбата на овој објект се веќе готови.

- Моментално се работи на бетонирање на влезните доводни органи во машинската зграда, а паралелено се бетонира и машинската зграда. На тој начин ќе се создаде простор да почнеме со монтажа со генераторите, рече Чинговски, нагласувајќи дека 90 отсто од опремата е веќе пристигната и оти се завршени 70 отсто од градежбните работи.  

Браната ќе биде лачна, со двојна закривеност и израбтена без арматура со посебен бетон кој не стватра пукнатини и е отпорен на мрзнење. Нејзината висина ќе изнесува 69 метри со должина на круната од 118 метри, а нивото на круната ќе биде на 364 метри надморска визина. Ќе биде направена од бетонски болокови од кои подложните ќе бидат со ширина од 10 метри, а завршните ќе бидат широки два метра. Во неа ќе бидат вградени 29.000 метри кубни бетон.

ХЕ „Св. Петка“ (Матка 2) е алката која недостасува за оптимално искористување на хидропотенцијалот на реката Треска за производство на електрична енергија. Лоцирана меѓу ХЕ „Козјак“ (околу 16 километри возводно од Св. Петка) и постојната ХЕ „Матка“, лоцирана низводно. Со корисниот простор на акумулацијата долга 11 километри, ХЕ„ Св. Петка“ заедно со расположивиот корисен акумулационен простор од постојната акумулација Матка, треба да овозможи постојано пререгулирање на дневните истечни води од ХЕ „Козјак“, во согласност со потребите на останатите водокорисници низводно од ХЕ Матка (водоснабдувањето, наводнувањето, биолошкиот минимум и други потреби).

Со паралелна работа на ХЕ „Козјак“ и ХЕ „Св. Петка“, ќе се добие дополнителна расположива моќност од 116,4 мегавати во електроенергетскиот систем на Република Македонија.

Главен изведувач на хидроцентралата „Св. Петка“ е словенечки Рико, а проектатн Енергопроект од Белград. Подизведувач на браната е Гранит, а на машинската зграда Бетон.

Предевидено е во хидроцентралата да бидат вградени турбини на Литострој од Љубљана, генератори на австриски Ватек, опрема за управување Сименс, заштита АББ и трансформатори Енгра Љубљана.вј/са/11:58

http://www.mia.com.mk/default.aspx?vId=83288329&lId=1&pmId=504

ЕБОР одобри заем од 6 милиони евра на “Хидро Дооел“ за изградба на мали хидроцентрали

Европската банка за обнова и развој одобри заем од шест милиони евра на ПЦЦ Хидро Дооел за изградба на четири мали хидроцентрали.

Хидроцентралите ќе бидат распространети на различни реки во земјата, а ќе имаат вкупен капацитет од 4, 1 мегавати.

“ЕБОР со задоволство го поддржува со долгорочно финансирање, вториот проект за обновлива енергија од приватниот сектор. Оваа инвестиција претставува потврда на континуираната поддршка на Банката за македонската програма за концесии на мали хидроцентрали, укажува на деловната оддржливост на малите проекти за обновлива енергија, со кои се придонесува за решавање на астечките потреби за енергија во Македонија“, вели Елена Урумовска, претставник на ЕБОР за Македонија.

Ова е втора инвестиција на Банката во приватниот сектор на генерирање на енергија во Македонија и се финансира преку директна кредитна линија за инвестиции во одржливи извори за енергија на Западен Балкан.

http://www.netpress.com.mk/vest.asp?id=85270&kategorija=2