Обновата на патот Превалец - Смојмирово е дел од владиниот проект за реконструкција и рехабилитација на 11 регионални патни правци низ целата држава.

Според Груевски, во рамки на тој проект, но и претходно, преку Агенцијата за државни патишта, е почната реконструкцијата на неколку клучни патишта во источниот дел на Македонија.

- Сите овие патишта, но и голем број други регионални и локални патни правци чија реконструкција е дел од владината стратегија за долгорочен развој на земјата, говорат за нашата решеност да го надоместиме она што било пропуштено во минатото и да ставиме крај на долгогодишниот период во кој не беше инвестирано ниту еден денар за изградба и реконструкција на патните правци, рече Груевски.

Крајната цел на Владата, истакна Груевски, освен да обезбеди подобар живот на граѓаните, е на долгорочен план да изгради современа патна мрежа што ќе ја направи Македонија препознатлива кај инвеститорите. Подобрата транспортна инфраструктура за нивните бизниси е од особена важност, а за нас ќе значи нови инвестиции, нови фабрики, нови работни места и работа за многу домашни фирми што е од осебна важност во услови на голема светска економска криза, укажа премиерот Груевски.

За сообраќајната инфраструктура ќе се трошат 144 милиони евра

И Министерството за транспорт и Агенцијата за патишта в година ќе имаат помал буџет

Билјана Ангеловска

Над 8,5 милијарди денари е сумата со која ќе располага сегментот од државната управа задолжен за изградба и одржување на сообраќајната инфраструктура. Според предложениот буџет за наредната година, Агенцијата за државни патишта и Министерството за транспорт и врски ќе можат да трошат вкупно 144 милиони евра.

Агенцијата за државни патишта ќе има три пати поголем буџет од тој на Министерството, па во 2010 година ќе располага со 108 милиони евра, додека Министерството само со 36 милиони.

Овие првични буџетски проекции прилично се разликуваат од минатогодишните, кога во почетокот кога се кроеше буџетот за 2009 година, Министерството за транспорт имаше на располагање 4 милијарди денари, односно над 66 милиони евра, а Агенцијата дури 130 милиони. Но, и вака намалените буџети, исто како и лани ќе се трошат за изградба и одржување на патната сообраќајна мрежа, за железничка инфраструктура, за набавка на двокатни автобуси за јавниот превоз во Скопје, за изградба на водоводи, за изработка на детални урбанистички планови... „Предложениот буџет за наредната година не е помал, туку е дури и малку поголем од буџетот што го добивме по вториот ребаланс, а кој изнесуваше околу 104 милиони евра. Важно е што во текот на оваа година не стопиравме ниеден проект, напротив, моментално се во тек над 20 проекти. Меѓутоа, многу време одземаат подготвителните работи, како што е изработката на проектната документација и експропријацијата, на што често се трошат и по две-две и пол години“, вели директорката на Агенцијата за државни патишта, Наташа Волкановска.

Во наредната година Агенцијата ќе се фокусира на продолжување на започнатите градежни работи на патните правци Табановце - Куманово, Штип - Струмица, Градско - Прилеп, Коњско - Кожуф, обиколница на Охрид и Коломот - мост село Близанско. Истовремено, дел од средствата ќе се искористат и за започнување изградба на нови делници како што се Тетово -Јажинце, Кичево (Извор) - Дебар, Св. Николе - Пробиштип, Дебар - Бошков Мост - граница со Албанија и ќе се реконструира Катланово - Велес.

Агенцијата има обезбедено заем од Светска банка во висина од 68 милиони евра за изградба и рехабилитација на 11 регионални и локални патни правци. Овие пари иако се кредит, сепак, влегуваат како извор што се слева во касата на Агенцијата. Исто така, обезбедени се средства и од ЕБОР и тоа по 50 милиони евра за локалните и за регионалните патишта. Волкановска појаснува дека и во минатогодишниот буџет биле предвидени овие средства и оти локалните патишта веќе требало да бидат во тек на изградба, но поради неквалитетните проекти што ги доставиле општините, изгубена е градежната сезона и работата е пролонгирана, па затоа се префрла за наредната година.

За разлика од Агенцијата, Министерството за транспорт и врски своите 36 милиони евра во наредната година планира да ги потроши за набавка на автобуси за Скопје, за изградба на каскади во Вардар, на жичарница од Средно Водно до Милениумскиот крст, за продлабочување и реконструкција на пристаништата во Охрид, за санација на активните лизгања на земјиштето, модернизација на железничката инфраструктура, за изработка на проект за гасификациска мрежа во Македонија и друго. Речиси истите проекти беа предвидени и со буџетот планиран за оваа година, а кој во почетокот беше проектиран двојно поголем, дури над 4 милијарди денари. Сепак, како што се покажа, најголем дел од проектите останаа само на хартија, па сега се планираат за в година. Како ќе се направи тоа со преполовен буџет, останува да се види.

Државата планира, но не гради нови патишта

Завршена е само обиколницата, не е изградено ништо друго

Ќе се гради мост на Радибушка Река

Пат ќе го поврзе исток со север од Осоговието

Има реални шанси да се исполни повеќедеценискиот сон за меѓусебно поврзување на неколку општини од подножјето на Осоговските Планини. Центарот за развој на Источниот плански регион направи конкретен чекор во оваа насока со амбиции за конечна реализација на долгогодишните иницијативи на повеќе градови за нивно поврзување преку сообраќајна мрежа низ планината. Реализацијата на тој проект ќе значи многу побрзо, пократко и поефикасно поврзување на источниот и на североисточниот регион на Македонија, со што би се скратило патувањето преку Македонска Каменица, Кочани и Пробиштип, од источниот, и Кратово и Крива Паланка од североисточниот регион.

- По иницијатива на Македонска Каменица, на која и' се придружија и Кочани и Пробиштип, лани поднесовме проект до Бирото за регионален развој. Одобрени ни се 1,2 милион денари за изработка на проект за пат со два крака за поврзување на општините од Осоговието. Активностите ќе се спроведуваат годинава. Треба да бидат утврдени делниците каде би поминувала сообраќајната мрежа, нејзината прецизна должина, широчината на патиштата... Изградбата на патна мрежа преку Осогово многу би им ја олеснило комуникацијата на жителите на десетина општини од двата региона - истакнуваат Драгица Здравева, раководител, и Дарко Димитров, координатор за регионален развој на Источниот плански регион, чие седиште е во Штип.

Досега единствената комуникација меѓу овие градови и општини беше магистралниот пат Делчево - Кочани - Штип, а потоа преку Пробиштип и Кратово, при што мораше да се заобиколува целиот масив на Осогово во Македонија.

- Сега, со кружење, патот, на пример, од Кочани до Крива Паланка е долг 100 километри. Преку Пониква на Осогово патувањето се скратува за речиси 60 километри. Со Пробиштип и со Кратово километражата би ни останала слична. Но, се добива многу со тоа што би се поврзале многу села, кои, поради немањето патишта, се во опасност од изумирање, а сообраќајната мрежа би била од големо значење и за развој на туризмот. Важно е што до пред 70 години на тие делници на Осогово имало макадамски патишта, па сега не се потребни многу пари за пробивање на трасите - нагласува Ратко Димитровски, градоначалник на Кочани и претседател на Советот за развој на Источниот плански регион.

Меѓу општините што би имале најголема полза од долгоочекуваното поврзување е Македонска Каменица. Сега, на пример, патот со кружење од Каменица до Крива Паланка е околу 140 километри. Со евентуалното поврзување преку Осогово би се скратил четирипати.

- Тоа е големо скратување и голема заштеда за граѓаните. Многу би ни била олеснета и комуникацијата со Софија, преку Деве Баир, како и кон Куманово, односно граничниот премин со Србија. Преку Осогово би се поврзале и двата гранични премина со Бугарија, кај Делчево и Крива Паланка - вели градоначалникот на Македонска Каменица, Дарко Митевски.

Земјата голта патишта

Веќе цела деценија не се проверува стабилноста на планинските засеци и на големите карпи бидејќи нема доволно пари

Најмалку десетина патни правци, главно во западните планински подрачја во земјава, се ризични за патување со моторни возила, зашто во секој момент врз нив може да се урнат камења, карпи, па и цели ридови. Опасноста деновиве е зголемена поради врнежите од снег и дожд, затоа што почвата презаситена со влага станува лесно подвижна уништувачка маса. Патните правци Скопје - Велес, Кичево - Охрид, Маврово - Дебар, Тетово - Попова Шапка и Струмица - Берово, со години се најзагрозени и најопасни делници. Завчера лавина од снег, дрвја, камен и земја од 80.000 кубни метри, една од најголемите досега, го блокира животот во Дебарскиот регион.

Експертите предупредуваат дека цела деценија не се проверени планинските и ридски засеци над патиштата. Малку пари се одвојуваат за спречување одрон и лизагање на земјиштето, техничките мерки се застарени, а кадарот несоодветен. Со години не се извршува потребното испитување и преглед на карпите во ризичните подрачја. Причина за ова е недостигот од пари што државата секоја година треба да ги издвојува за одржување на патиштата во земјава. Сумата од околу 15 милиони евра, колку што се определува последниве години, не е доволна за сите постапки - испитувања, превенција до санација на патиштата и потенцијалните свлечишта. Конкретно, само за санација на опасните терени се издвојуваат меѓу 160.000 и 240.000 евра годишно.

Нема пари и стручњаци

Експертите утврдиле дека во Македонија има 1.749 поројно-сливни подрачја, на кои ако не се заштитат, може да се случи лизгање на земјиштето. Од нив дури 289 се категоризирани во петтата, најопасна категорија. Голем дел од нив непосредно ја загрозуваат патната мрежа во земјава, чија вкупна должина е околу 4.000 километри.

- Ако не се врши контрола на планинските засеци и на карпите и не се преземат заштитни мерки, ќе има лизгање на земјиштето како што се случи завчера во Дебарско. Мерки на заштита секогаш се можни и со нив барем ќе се намали опасноста, сеедно каков е теренот. Освен ова, не се следи ни состојбата со стабилноста на околу 1.000 моста преку кои оди патната мрежа во земјава - велат од ЈП „Македонијапат“.

Причината за ваквата состојба ја гледаат и во малата бројност на инженерскиот кадар во Агенцијата за патишта. Според сознанијата, таму постои само еден инженер чија тесна специјалност се патиштата. Со тоа, е практично невозможно да се следи состојбата на теренот и да се предлагаат зафати што би ги реализирала „Македонијапат“.

Наташа Волкановска, директорка на Агенцијата за патишта, вели дека лизгање на земјиштето како завчерашното, е практично невозможно да се спречи.

- На оваа делница постојано има одрони дури и во летниот период. И да имаше заштитни мрежи, тие немаше да помогнат. Најмалку 50-60 отсто од патиштата се во ризични планински превои. Не сме во можност да вршиме истражувања на теренот, а проблемот со свлечиштата е надлежност на јавното претпријатие „Македонијапат“. Како Агенција сега ќе преземеме поголеми обврски во оваа сфера - вели Волкановска.

Таа се согласува дека годишната сума за одржување на патиштата не е доволна.

- Некогаш е и прашање колку се оправдани големите вложувања, бидејќи не се знае колку тие би биле целисходни во ситуација кога не би можеле да го запрат лизгањето на земјиштето како во случајот во Дебарско - вели таа.

Пред четири години лизгање на земјиштето сериозно го загрози шарпланинското село Јеловјане, по што на повеќе семејства им беа изградени нови куќи. Подрачјето на Шар Планина е едно од најзагрозените од ерозии најмногу поради неконтролираната сеча на шумите. Експерти тогаш предупредија дека комбинација од снегот што се топи и земјиштето на кое нема шума е најголема причина за лизгањето на земјиштето.

- Кога ќе се растопи снег висок еден метар на еден хектар земја, тој се претвора во девет милиони кубни метри вода, која е голема опасност - велат експерти.

Зачувување на шумите, изградба на банкини, тераси, ровови и други технички постапки се само дел од мерките што треба да се преземат за да се запре поместувањето на земјиштето.

- Ако се работи стручно, и за заштитата на патиштата не требаат многу пари. Во практика се применува каскадно уредување на теренот со заштитни мрежи, се сади вегетацијата, се инјектира цемент во карпите, се растоваруваат косините - објаснуваат од „Македонијапат“.

Наjголемо лизгање на земjиште

Завчерашната лавина во Дебарско е една од најголемите што се случиле досега во земјава. Првична процена е дека била висока околу 25 метри и дека има околу 80.000 кубни метри земја.

- Некогаш во овој дел од планината имало заштита со железни шини, која со текот на времето е сигурно оштетена. Но, не верувам дека ова чудо нешто можеше да го сзапре. Се чини како половина од планината да слегла на патот. Сега сепак треба да се најде начин да се заштитат патот и луѓето од нови загрозувања - вели градоначалникот на општина Маврово-Ростуше, Мукрем Мехмеди.

Одронот целосно го блокира патот кон Скопје за околу 30.000 жители од општините Дебар, Центар Жупа и Маврово. Вчера, додека траеше расчистувањето на теренот, похрабрите, кои имаа неодложна работа „од другата страна на одронот“, доаѓаа пеш заобиколувајќи го одронот. Моторните возила минуваа многу подолг пат и преку Струга возеа кон Кичево, Гостивар и Скопје.

Одронот пробиен, сообраќајот чека

Градежните екипи вчера околу 14 часот го пробија одронот по што се очекуваше движењето на моторни возила само за итни случаи да почне во вечерните часови, соопшти Дирекцијата за заштита и спасување.

На терен излегоа и екипите на ЕВН, кои поставуваа нови бандери за околу илјада жители на селата Битуше и Жировница повторно да имаат струја. Вчера на оваа делница имаше помали одрони.

Пренеле бремена жена преку одронот

Работниците на „Македонијапат“ прексиноќа успеале преку големиот одрон да префрлат бремена жена, која чувствувала тегоби од долготрајното чекање на патот.

- Таа беше во колата што доаѓаше од Гостивар и поради чекањето, студот и дождот почна да се чувствува лошо. Не' повикаа да им помогнеме за да стаса до Дебар. Заедно со нејзините блиски, нашите работници на раце ја пренесоа преку натрупаната земја - рече Деар Лимановски од „Македонијапат“.

Вера Тодоровска

Пуштен во употреба регионалниот пат Куклиш - Банско

Се проширува патот кон Злетово

Реконструкција на локалните патишта во Кисела Вода

Градежни екипи ангажирани од општината Кисела Вода и од Агенцијата за државни патишта почнаа да работат на реконструкција на дел од локалниот пат Драчевска, на потегот од бензинската пумпа „Макпетрол“ до Мала Рада во населбата Драчево