Три мини-хидроцентрали на „Студенчица“

Освен што ќе снабдува со вода околу 160 илјади жители во југозападниот дел на Македонија, регионалниот водовод „Студенчица“ наскоро на електросистемот ќе му испорачува и електрична енергија
Трите мини-хидроцентрали со кои сето ова ќе се овозможи треба да се изградат во текот на оваа и во наредната година. - На регионалниот водовод „Студенчица“ ќе бидат изградени три мини-хидроцентрали, со јачина од 1 мегават. За првата хидроцентрала се подготвува тендерска документација, по што ќе биде одбран изведувачот. Првата мини-хидроцентрала ќе биде изградена во близината на селото Добреноец и, за разлика од другите две, ќе биде монтирана на преливната цевка и ќе ја користи водата, која потоа ќе истекува во реката Студенчица, како хидробиолошки минимум - потсети Гоце Наќески, директорот на ЈП „Студенчица“. Како што вели тој, другите две мини-хидроцентрали ќе бидат изградени на водоводот, а нивните локации ќе бидат преслапот Барбарас и населбата Варош во Прилеп.

Ќе се гради хидроцентрала на Крива Река

Општина Крива Паланка издаде одобрение за изградба на мала хидроцентрала, чиј инвеститор е „Мали хидроцентрали“ од Скопје. Објектот ќе биде изграден на Крива Река, а ова е првата од четирите планирани мали хидроцентрали, предвидени со проект на Владата за изградба на енергетски објекти од ваков вид во Крива Паланка.

Истовремено и локалната самоуправа веќе изготви проект за изградба на повеќе мини-хидроцентрали на цевководите на Крива Река и Станечка Река, со инвестиција преку обезбедување кредит. (Ж.Ц.)

Грците сакаат да градат хидроцентрали во Македонија

Групацијата ДЕМКО преговора со државната ДЕИ за учество на тендер за изградба на хидроцентрали распишан од македонската Влада

Од нашиот дописник
Миркица Поповиќ

Атина - Новиот оглас на Владата за изградба на 12 мали хидроцентрали во Македонија побуди интерес и во Грција. Имено, грчката групација ДЕМКО е во преговори со грчката државна компанија за електродистрибуција ДЕИ за потпишување меморандум за разбирање и соработка за учество на јавниот тендер за изградба на хидроцентрали, распишан од македонската Влада.

Како што изјавија од грчката државна компанија за електродистрибуција за „Утрински весник“, денес на состанокот на Управниот одбор на компанијата ќе се разговара за препорака за потпишување меморандум за соработка со ДЕМКО за учество на јавниот тендер за изградба на хидроцентрали на Црна Река.

Доколку одлуката е позитивна, се очекува дека поголем финансиски удел, односно 65 отсто во проектот, ќе има групацијата ДЕМКО, додека, пак, ДЕИ би учествувале со 35 отсто.

Грчките медиуми известуваат дека грчката компанија за електродистрибуција веќе подолго време бара начин да се прошири на Балканот. Според грчкиот дневен економски весник „Експрес“, компанијата досега има потпишано партнерства со приватни компании и сличен меморандум за разбирање со групата „Рестис“ од 2009 година за активности во Црна Гора.

Се оценува дека тендерот на македонската Влада за мали хидроцентрали, веројатно, било проценет од грчката компанија како можност за остварување на аспирациите за активности во балканските земји. За потсетување, за четвртиот ваков тендер за изработка на хидроцентрали за производство на електрична енергија во јануари, македонската Влада објави дека се потпишани договори ваквиот тендер за мали хидроцентрали со

ЕМК „Мали хидроелектрани“, „Италијан Маседонијан пауер џенерејшен“ (Italian Macedonian Power Generation), „Ел-Те инженеринг“, „Хидро еко инженеринг“ и „Норд енерџи“ (Nord Energy).

Деновиве извршниот директор на ДЕИ, Артур Зервос, во интервју за „Блумберг“ изјави дека компанијата цели кон намалување на зависноста од нафтата и високите трошоци преку изработка на проекти за алтернативни извори на енергија, додавајќи дека бараат можности за проширување на нивните активноста на Балканот и во Турција.

Зервос во интервјуто истакнал дека разговараат за развој на проекти за користење на енергијата од ветерот во Романија, учество на тендер за фабрика за лигнит во Косово и фабрика за хидроенергија во Босна, како и инвеститорски активности преку изградба на хидроцентрала во Македонија. Грчката компанија за производство и електродистрибуција моментално бара партнери за проектот од 600 милиони евра за изградба на гигантски соларен парк од 200 мегавати во Козани.

Еден куп заинтересирани за „Чебрен“ и за „Галиште“

Комисија ќе ги чешла сите понуди и ќе одлучи кој натаму ќе ја продолжи трката за овој мегапроект

Маја Томиќ

Има интерес за ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“. Во Министерството за економија до вчера попладне пријави доставиле 16 заинтересирани компании. Сега на ред е комисија да ги прочешла документите и да утврди кои компании ќе можат да продолжат во втората фаза од оваа постапка, во рамките на која ќе треба да достават понуди. Како што информираат од Економија, потенцијалниот понудувач мора да покаже дека поседува доволно искуство за да го имплементира проектот. За таа цел, од него се бара да има успешно искуство во менаџирање на изградбата или рехабилитација на хидроелектрични централи со капацитет од 150 или повеќе мегавати, од кои најмалку една хидроелектрична централа да е со капацитет од 45 мегавати или повеќе.

Според финансиските критериуми, понудувачот мора да покаже претходно успешно искуство во обезбедување капитал или заем за големи инфраструктурни проекти што достигнале финансиско затварање во последните петнаесет години, да има искуство во големи инфраструктурни проекти за кои обезбедил финансии од најмалку три милијарди евра и еден голем инфраструктурен проект за кој обезбедил финансии од најмалку милијарда евра.

По утврдување на квалификуваните кандидати, како што соопштуваат од Економија, тие ќе бидат поканети да подигнат тендерска документација и да ги достават своите понуди. Со доставување на поканата за подигање тендерска документација, започнува да тече втората фаза од постапката. Во оваа фаза, согласно со Законот за концесии и други видови јавно приватно партнерство, се предвидува да се организира посета на локациите, да се одржи состанок со квалификуваните кандидати, како и можност квалификуваните кандидати да поставуваат прашања и да даваат коментари на тендерските документи.

Вчера, всушност, заврши првата претквалификациска фаза од четвртиот тендер за двете хидроцентрали на Црна река, „Чебрен“ и „Галиште“ . Се бараа инвеститори за мегапроектот вреден меѓу 600 и 700 милиони евра, кој се проценува за најголем инвестициски проект досега во земјава. Последниот, четврти тендер едноподруго, по три објавувања и две одложувања на роковите, се распиша во јануари и според неодамнешните изјави од Министерството за економија, повеќе странски компании покажале интерес.

Министерот за економија, Фатмир Бесими, неодамна изјави дека во време на избори, нема да може да се потпишуваат какви било договори со инвеститори, што е вообичаена практика. Што би значело, неизвесно е дали, дури и во случај да се избере конкретен инвеститор, ќе се почека на парафирањето на договорот најмалку до есен, кога ќе се заврши целиот изборен процес.

Инаку, овој тендер за „Чебрен“ и за „Галиште“, кој се распиша во јануари годинава, треба да заврши на крајот на јули, кога би требало да биде дефинитивно избран инвеститорот. Ќе се примени моделот на јавно приватно партнерство и концесија за постојната хидроцентрала „Тиквеш“, а како партнер се јавува државната ЕЛЕМ.

Според насоките на консултантот ИФЦ, во последниов тендер се направени многу отстапки и е направен, атрактивен и флексибилен тендер, базиран на претходните забелешки на инвеститорите од досегашните јавни објави. Според првичните проекции, „Чебрен“ и „Галиште“ ќе чинат 540 милиони евра, а пазарната цена ќе се знае подоцна.

Малите хидроцентрали земаат голем замав

За вкупно 400 централи, на четирите тендери се потпишаа 47 договори, а во тек е петтиот повик за
44 нови локации

Маја Томиќ


Градењето мали хидроцентрали во земјава побуди голем интерес кај потенцијалните инвеститори. Досега се завршени четири јавни огласи за изградба на мали хидроцентрали, во тек е петтиот, на кој се нудат 44 нови локации на сливовите на реките Вардар, Струмица и Црн Дрим што трае до крајот на мај. Досега се потпишани 47 договори со инвеститори со вкупна вредност од над 60 милиони евра, а ќе се продолжи со динамиката на два пати годишно објавување огласи со околу 40-ина локации, се' додека не се исцрпи целиот пакет од вкупно 400 централи. Сите треба да имаат вкупна моќност од 250 мегавати и просечно годишно да произведуваат по 1.200 гигават часови струја. Нивната вкупна вредност се проценува на повеќе од 300 милиони евра.

Во наредните три години од досега потпишаните договори треба да се реализираат инвестиции во износ од 62 милиона евра, а во буџетот да се слеат значителни средства на име концесии за користење на водите.

Фирмата „Мали хидроелектрани ДОО“ од Скопје, која доби одобрение за седум мали ХЕЦ на првиот јавен оглас, ги потпиша договорите за концесија во ноември 2009 година. За три од нив, веќе се добиени одобренија за градба на локациите: „Кркљанска Река“ и „Крива Река“ во Крива Паланка и „Брбушница“ во Виница, чија изградба е во тек и се очекува во јуни да биде пуштена во употреба. За другите четири, градежните дозволи треба да се добијат до крајот на април годинава. Според тендерските услови, рокот од потпишувањето на договорот до реализацијата на проектот изнесува три години.

Вчера министерот за економија, Фатмир Бесими, потпиша директен договор со Европската банка за обнова и развој, со кој ќе се обезбеди континуитет во изведувањето на проектите за малите ХЕЦ. Во исто време, ЕБОР склучи договор со конзорциумот „Феро инвест“ - „Гранит“, за реализација на кредитната линија од шест милиони евра за седумте мали ХЕЦ, одобрена во декември минатата година. Тие ќе се градат во крајниот североисточен и крајниот југозападен дел на Македонија, а годишно ќе произведуваат 5.454 киловат-часови струја. Директниот договор со ЕБОР се однесува на концесионерот „Мали хидроелектрани ДОО“ од Скопје, кој има склучено седум договори за концесија со вкупен инсталиран капацитет 5.454 киловати и очекувано годишно производство на струја од 23.151 мегават-часови струја. Вредноста на инвестицијата за овие седум мали хидроелектрани е проценета на 9,3 милиони евра.

„Изградбата на седумте централи ќе чини 11,5 милиони евра од кои 5,5 милиони евра ќе бидат сопствени средства, а 6 милиони евра е кредитот од ЕБОР. Со ова, всушност, започна да се реализира втората фаза од проектот 400 мали ХЕЦ“, изјави Бесими. Нагласи дека се веќе преземени мерки со кои ќе им се олесни на инвеститорите административната процедура за добивање градежна дозвола, што е најтешкиот дел во реализација на проектите.

Од четвртиот, последен тендер, на крајот на февруари годинава беа потпишани 12 договори за концесија за вкупен капацитет од 1360 киловати и со годишно производство на струја до 93 милиони киловат-часови. Очекуваната инвестиција се проценува на 23 милиони евра.

Од малите ХЕЦ во 2009 година се произведени 168, а лани 249 гигават-часа струја. По изградбата на новите централи, се очекува хидропроизводството во земјава да се зголеми за 80 отсто.