“ Поради суштата и намалениот потенцијал за производство од хидроелектраните од една и порастот на потрошувачката на електрична енергија од друга страна , АД ЕЛЕМ во 2011 година набави 505, 9 гигават часови електрична енергија. Набавени се 128, 9 гига ват часови повеќе во однос на планираните 377 гига ват часови. Вкупниот износ за набавка на електрична енергија во 2011 изнесува 41 милиони евра“ изјави Влатко Чинговски, генерален директор на А. Д Електрани на Македонија.

ЕЛЕМ денеска информираше за остварените резултати на компанијата, како и за идните планови. Според Чинговски изминатава година била успешна за нивната компанија. Инвестирани биле над 57 милиони евра во нови енергетски проекти, како и модернизација и ревитализација на постојните капацитети, се со цел намалување увозот на електричната енергија. Според менаџментот до почетокот на летото се очекува да стартува и ХЕЦ “Света Петка“. Проектите “Бошков мост“ и “Луково поле“ се во финална фаза на подготовки и ако се оди според планот веќе во првата половина на 2013 се очекува целиот парк да биде во функција.

Љупка К. Камчева

Според последните анализи на Газпром, Македонија не е дел од мегапроектот Јужен поток, кој со руски гас треба да ги снабди Грција, Бугарија, Романија, Србија, Хрватска, Словенија, Унгарија, Австрија и Италија.

Додека министерот за финансии, Зоран Ставрески, молчи дали и како Македонија ќе влезе во мегапроектот Јужен поток, Газпром и официјално ја заобиколи земјава во креирањето на главната траса по која до крајот на 2012 година треба да почне да се гради меѓународниот коридор. Извршниот директор на рускиот нафтен гигант Газпром, Алексеј Милер, на состанок посветен токму на Јужен покот на 20 декември лани, изјавува дека ќе ги забрзаат сите активности што поскоро Јужен поток да стане реалност.

„Имаме сè што е потребно за значително да се забрза изградбата на Јужен поток. Имаме регулаторна основа, голем интерес од страна на учесниците во проектот, потребните пари, како и евиденција за испорака на гасот преку големите компании за пренос на гасот под Црното Море. Интересот за проектот е голем, а ние сме подготвени да го лансираме“, изјавува Милер.

Според јавно објавените податоци од Газпром, Јужниот поток ќе тргне од Русија, под Црното Море од каде што еден крак треба да поминува низ Романија и Србија со можен крак кон Хрватска, а другиот крак од под морскиот басен оди кон Бугарија.

 Оттаму, пак, еден крак оди кон Грција и Италија, а вториот крак од Бугарија се расчленува кон Србија, Унгарија, Австрија и Словенија. Од картата се гледа и дека низ Србија најверојатно ќе поминуваат дури четири водови. Но, зачудува фактот како Хрватска успеала да излобира еден крак од Србија да поминува низ неа, а Македонија не?!

Дека проектот е разработен до детали укажува и податокот од Газпром дека руската компанија веќе формирала заеднички фирми со земјите низ кои ќе минува овој гасоводен коридор.

Министерот за финанси, Зоран Ставрески, кој уште во септември 2010 година уверуваше дека Македонија ќе биде дел од овој значаен меѓународен гасовод, вчера не одговори до каде се преговорите што ги води со Газпром за проектот. Нема коменатар ниту за јавно објавените информаци од Газпром, според кои, Македонија, засега, ниту е дел од главниот гасовод, ниту, пак, Газпром предвидел крак низ земјава.

„Тоа што го договоривме со Газпром е дека Македонија има добри изгледи да обезбеди вклучување во Јужниот поток било преку продолжување на крак од Јужниот поток кон Македонија или како транзитна рута за истиот. Второто решение секако е потешко остварливо, бидејќи подразбира вклужување и на други земји и тоа е одлука која зависи од земјите од регионот како што се Албанија и Косово. Останува да ги подготвиме сите детали кои му се потребни на Газпром за да ја направи техничката анализа од која ќе зависи каде и како Македонија ќе се приклучи, со колкави количини, по што би следело потпишување на меѓудржавен договор“, изјави пред речиси две години Ставрески пред Леонид Чугунов, началник на одделот за управување со проекти во Газпром.

Јужен поток желба или реалност за Македонија?

Дел од енергетските експерти во земјава, кои се дел од преговорите меѓу Македонија и Русија, за „Капитал“ објаснуваат дека иако преговорите одат бавно, сепак ги има.

„Точно е дека Македонија нема да биде транзитна земја за проектот Јужен поток, но сè уште се преговара Македонија да може да се приклучи кон овој проект преку крак од Србија, Грција или евентуално од Бугарија. Русија подготвува предлог меѓувладин договор кој во скоро време треба да ѝ го достави на македонската влада. Моите информации се дека Газпром сè уште ја прави анализата која треба да покаже дали и од каде Македонија ќе користи крак од Јужниот поток“, објаснува за „Капитал“ инволвиран во проектот Јужен поток.

Енергетските експерти постојано коментираат дека можниот влез на земјава во главните руски енергетски шеми е шанса која не смее да се пропушти. На тој начин не само што Македонија би била дел од гасоводот кој тргнува од Русија до земјите од Централна Европа, туку ќе се вклучи во проекти кои носат илјадници вработувања и милиони, ако не и милијарди долари директни инвестиции.

„Ако земјава навистина сака да биде дел од Јужен поток треба трипати да ја зголеми проточната моќ на цевките кои планира да ги гради за гасоводот. Ако, пак, Македонија не биде дел од овој меѓународен транзитен коридор, утре ќе биде сосема спротивна ситуацијата - ќе треба гас да купуваме од Албанија. Албанија се споменува како земја каде што ќе бидат големите станици за течен гас“, неодамна за „Капитал“ изјави Константин Димитров, претседател на Македонскиот центар за енергетска ефикасност.

Аналитичарите веќе подолго време алармираат дека Македонија не смее да заостанува зад регионот и дека гасификацијата мора да биде апсолутен приоритет. Оваа теза тие ја објаснуваат со фактот дека од нашите соседи, Србија и Бугарија, можат да прераснат во крстосници на Балканот кога е гасот во прашање. Наспроти ова, Македонија сè уште не фигурира во ниту еден регионален проект. Во земјава еден главен цевковод за гас доаѓа до Скопје, со крак до Бунарџик, а гас користат само 30-ина големи индустрии, наспроти реалноста во Европа каде што гасот е најевтин и широкодостапен енергенс.

Руски Газпром, италијански Ени, германски Винтершал и француски ЕДФ треба да реализираат проект за продолжување на гасоводот Син поток до Јужна Европа преку Турција и да изградат нов гасовод Јужен поток, кој ќе ја заобиколува Турција. Јужниот поток има капацитет од околу 60 милијарди метри кубни гас годишно, а треба да проработи најдоцна до 2015 година.

http://www.kapital.com.mk/mk/dneven_vesnik.aspx/79504/juzhen_potok_ja_zaobikoli_makedonija_!.aspx?iId=2568