Секој ден од изворот во Рашче, преку главните цевководи на јавното претпријатие „Водовод и канализација“, кон Скопје се упатуваат 260 илјади кубни метри вода за пиење со врвен квалитет. Тоа е доволно вода за да се наполнат точно 104 олимписки базени со стандардни димензии, односно должина од 50 метри, широчина од 25 метри и длабочина од два метри. Главниот град го добива ова количество за само 24 часа.

Како го троши? Половината мистериозно се губи. Според сите податоци издадени од скопскиот водовод досега, загубата во системот изнесува 50 отсто, што е еден од највисоките проценти во Европа. Стотина илјади кубици, доволни за да се задоволат месечните потреби на една цела скопска општина, ги снемува за едно деноноќие. Каде оди таа вода? Објаснувањата од надлежните во претпријатието се дека овде спаѓаат истекувањата поради дефекти или поради застарениот водоводен систем, ненаплатената вода од корисниците, како и дивите приклучоци.

Но и другата половина не се користи рационално. Се употребува во индустријата, во автомијачниците, во повеќето паркови за наводнување зеленило и за други технички и комунални потреби. И населението, особено во индивидуалните куќи, во лето, кога состојбата со водоснабдувањето е и најкритична, ја зголемува својата потрошувачка за околу 25 отсто поради миењето дворови и полевањето тревници.


КАДЕ СЕ ОДИ ЧИСТАТА ВОДА?


Зеленилото во Аеродром од пред неколку години се полева со бунарска вода. Градскиот парк се одржува со водата од Вардар. Со мали исклучоци, во речиси сите други зелени површини се расфрла чистата вода за пиење. Иако се задолжени да се грижат за водоснабдувањето на градот, надлежните од „Водовод и канализација“ тврдат дека не располагале со податоци колку чиста, а колку техничка вода користат другите јавни претпријатија во градот.

Елизабета Георгиевска, портпаролката на „Паркови и зеленило“, вели дека петте бунари во Аеродром овозможиле таму целосно да се замени водата од Рашче со техничка, но случајот не бил таков во другите општини.

- Градскиот парк го полеваме со водата од каналите што се полнат од Вардар. Но градската водоснабдувачка мрежа ни е изворот за другото зеленило - додава Георгиевска.

За разлика од парковите, кои сé уште пијат вода наменета за луѓето, таа е целосно исфрлена од миењето улици. Катерина Лаова, портпаролката на јавното претпријатие „Комунална хигиена“, кое е задолжено за одржување на чистотата на коловозите и на пешачките површини, вели дека се користи само техничка вода за овие потреби.

- Кај Генералштабот на АРМ се наоѓа нашата пумпа од која цистерните се полнат со техничка вода. Секој ден на улиците излегуваат по шест или седум цистерни, кои собираат по осум кубни метри. Значи нашата дневна потрошувачка е околу 55 кубици вода - објаснува Лаова.

Толкаво количество вода троши едно просечно семејство во станбена зграда за цела година, што значи дека екипите на „Комунална хигиена“ заштедуваат чиста вода за пиење за 365 семејства годишно.

Но не се сите штедачи на водата. Индустриите сé уште ја користат за своите потреби. Вкупно 82 кубици месечно се трошат во прехранбената индустрија, 25 кубици во индустријата за лекови, а 14 во другите индустриски гранки.

Автомијачниците, пак, трошат многу поголеми количества од индустриските капацитети. Шеесетината мијачници, колку што се регистрирани во градот, во просек користат по стотина кубици месечно, што значи дека секоја од нив го црпе изворот во Рашче колку десет семејства заедно.

- Имаме две мијачници, една на фреквентна улица, а друга на не толку прометно место. Сметките за вода ни изнесуваат околу шест илјади денари во првата, а две до три во втората. Ние немаме никакви услови да користиме техничка вода, приклучени сме на градскиот водовод - вели Илија, вработен во автомијачница.

Ниту 160-те илјади домаќинства што ги опслужува „Водовод“ не заостануваат. Во зима трошат 2,1 милиони кубици вода месечно, а во лето потрошувачката се зголемува за 400 илјади кубици, односно за 25 отсто. Оваа разлика се создава поради постојаното миење дворови и полевање тревници.



СЕКОЈ ДЕН СЕ ГУБАТ ПАРИ ЗА ДВА БУНАРА


Јавните претпријатија „Водовод и канализација“ и „Паркови и зеленило“ велат дека немале информации колку чини изградбата и искористувањето на еден бунар за наводнување зеленило. Тоа зависело од самиот проект, како и од изведувачот, односно кој колку ќе понуди на јавна набавка. Во градот во изминативе години се ископаа бунари на неколку места.

Со проект што го спроведоа градот и јавните претпријатија со помош на Светската банка беа направени четири бунари во населбите Аеродром и Ново Лисиче, односно се ископаа три нови и се обнови еден стар. Тоа вкупно чинеше 4,8 милиони денари и тие веќе се користат за да се полеваат пространите зелени површини во овој дел од Скопје. Еден кубен метар вода од градскиот водовод чини 17,25 денари, што значи дека во просек, за секој од овие бунари биле потрошени пари колку за 70 илјади кубици вода.

Тоа укажува дека парите што дневно ги губи „Водовод“ поради рекордните 50 отсто загуби во системот би биле доволни за секој ден да се прават по два бунара за техничка вода. Општината Гази Баба беше првата што со свои пари копаше бунари, по еден во Ченто и во Автокоманда, а и Карпош направи два во близина на спортската сала „Борис Трајковски“. Кисела Вода лани донесе програма за замена на чистата вода со техничка за полевањето на зелените површини, но таа сé уште не е реализирана.


„ВОДОВОД“: БЕЗ ПАНИКА


Од претпријатието „Водовод и канализација“ истакнуваат дека претераното трошење на чистата вода за пиење не треба да ги плаши граѓаните.

- Проблематични се појавите на трошење вода за полевање земјоделски култури, кое најчесто се случува во руралните средини, како и за миење тротоари и разладување улици пред дворовите. Според нашите сознанија, злоупотребата се случува на места и од корисници што не ја плаќаат водата, или тоа е вода украдена од јавните хидранти. За намалување на потрошувачката на вода можеме да влијаеме со кампањи и долгорочен плански пристап за едукација на децата како идни корисници. Тоа може да даде добри резултати, но само на подолг рок - велат од „Водовод“.

Од претпријатието истакнуваат дека годишно чиста вода за пиење се произведува околу 100 милиони кубици, односно месечно околу осум, а дневно просечното производство на вода изнесува околу 260 илјади кубици вода.

- Од поизведената чиста вода дневно загубите ни се 50 отсто. Тука спаѓаат категориите на потрошувачи што не ја плаќаат водата, односно јавната комунална употреба, за полевање на зеленилото, илегалните корисници и други - додаваат оттаму.

Според пресметките во разликата од потрошувачката, потрошените 400 кубици вода најчесто се поради полевање на градините во летниот период, како и поради разладувањето на улиците.


ПЕТ МИЛИОНИ ДЕНАРИ ЗА БУНАРИ


Градоначалникот Коце Трајановски со последниот ребаланс на градскиот буџет обезбедил пет милиони денари за копање бунари за техничка вода, соопштуваат од неговиот кабинет.

- Технички можности и услови за користење на бунарската вода има. Во зависност од локацијата се утврдува и намената и потребното количество. Но исплатливоста на бунарите не треба да се разгледува само од финансиски аспект, туку кон нив треба да се пристапи, пред сé, како кон средство што ја штеди чистата вода за пиење. Градоначалникот во својата програма предвидува проект за искористување на техничките води. Рокот за неговата реализација е 2010-2011 година, но веќе оваа година успеавме да обезбедиме пет милиони денари и работите ќе почнат - сметаат од кабинетот на Трајановски.




Битолчани безмилосно трошат

Битолското водоводно претпријатие во лето испорачува по 800 литри вода во секунда, што е повеќе од двојно во однос на зимскиот период.

- Граѓаните нерационално ја трошат водата, полеваат градини и прскаат плочници, бетонски дворови, дури и улици пред куќите. Освен апели за рационално користење, немаме други механизми за да ги спречиме овие појави. Штом водата минува низ водомер, не можеме на некого да му кажеме како да ја троши бидејќи ја плаќа - вели Зоран Илиоски, директор на ЈП „Водовод“ од Битола.

Ваквото трошење предизвикува и големи дефекти во мрежата, која има цевки стари и по 40 години. Затоа и загубата во системот е околу 50 отсто. Менаџментот на јавното претпријатие со потребата за осовременување го правда поскапувањето на водата за 120 отсто, што треба да се случи од почетокот на идната година. Илиоски смета дека таа цена ќе ги натера и битолчани посовесно да ја користат водата.

Комуналните претпријатија работат на проекти за да се користи техничка вода од акумулацијата „Стрежево“, со која веќе се наводнува паркот кај градскиот часовник, а се задоволуваат и потребите на голем дел на индустријата. Се размислува и да се издупчат што повеќе бунари.

Е.М.




Тетово првпат без рестрикции по девет години

Периодот јуни-јули годинава во Тетово ќе се памети по тоа што немаше рестрикции во водоснабдувањето, состојба што беше неизбежна во последниве девет години. Штедроста на изворите на Шар Планина во овој период изнесува околу 480 литри, што од јавното комунално претпријатие го оценуваат како добра состојба.
- Годинава имавме одлични хидролошки состојби. Огромните количества дожд и снег придонесоа да се зголеми штедроста на изворите, па немаше потреба од рестрикции, дури и во најкритичните месеци - вели Сабедин Абедини од работната единица за водовод и канализација на ЈКП Тетово.

Оваа служба се соочува со проблемот на нерационалното користење. Граѓаните ја трошат водата за наводнување дворови и бавчи, како и за миење улици и простори пред дуќаните. Пред три години имаше акција за одземање на цревата на оние граѓани што инспекторите ќе ги затекнат како ненаменски ја трошат водата. Во градот нема техничка вода, па чистата вода за пиење се користи за сите потреби. Свој резервоар за техничка вода има само фабриката „Тетекс“.

А.С.




Пресушуваат цевките во високите зони во Струмица

Жители од погорните делови на градот Струмица велат дека не сакаат да ги плаќаат сметките за вода бидејќи нивните цевки се празни кога ќе настапат најголемите горештини. Најпроблематична е состојбата на улицата Славчо Стојменски, на која живеат стотина семејства. Пластични шишиња полни со вода се редовен декор на нивните тераси и лете и зиме.

- Ме фаќа инает и не плаќам вода уште од 2007 година. Ми стигнуваат опомени од „Комуналец“, но зошто да платам кога немам вода? Нека платат вода моите деца кога ќе умрам бидејќи во спротивно „Комуналец“ нема да ми даде гробно место - вели еден струмичанец.

И жителите на улицата Бетовенова велат дека можат да готват, да се капат или да перат само доцна навечер, поради слабиот притисок. Во „Комуналец“ потврдуваат дека тој дел од градот има проблем, но додаваат дека во ромското маало наплатата изнесува 23 до 25 отсто, а во другиот дел од градот 75 отсто. Редовните плаќачи реагираат на таа состојба и порачуваат да не се толерираат неплаќачите, односно тие да се одвојат со посебен вентил.

Минатата година преку проектот „Меап“ се обновени водоводните цевки низ целиот град, а со чиста вода за пиење се обезбедени и пет околни села. Една од мерките да се надминат проблемите е и користењето техничка вода, со која се наводнува Градскиот парк.

С.Џ.




Задоволени сите потреби во Охрид и во Струга

Охриѓани и стружани имаат квалитетно и навремено водоснабдување и во летните месеци, велат од меѓуопштинското јавно претпријатие „Проаква“. Бранко Трпчески, директорот на претпријатието, информира дека сите извори се во оптек и нема потреба од загриженост.

- Сосема е сигурно дека потребните количества им се испорачуваат на корисниците. Во одредени населени места има прекини поради интервенции, но реагираме навреме секаде каде што ќе се појави дефект - вели Трпчески.

Граѓаните на стариот дел од Охрид реагирале дека имаат проблем со водоснабдувањето, но Трпчески го негира тоа.

- Тие досега не почувствувале што значи вистински недостиг поради технички проблеми. Немало ниту рестрикции. Се задоволуваат потребите и покрај тоа што во лето во стариот дел има поголема фреквенција на луѓе - додава директорот.

За домаќинствата се користи чиста вода за пиење, додека јавното претпријатие „Охридски комуналец“, според пропишаните нормативи, преку пумпа во центарот на градот користи техничка вода од езерото за да ги мие улиците. Сашо Алчев, директорот на ова претпријатие, најавува дека ќе се буши во близина на дирекцијата за да се обезбеди вода за овие потреби.

А.Р.




Во Прилеп нема злоупотреби

И покрај зголемената потрошувачка на вода во летните месеци, во Прилеп нема проблеми со водоснабдувањето. Од јавното комунално претпријатие „Водовод и канализација“ велат дека од Студенчица пристигнуваат по 450 литри во секунда.

- Овие количества се доволни ако граѓаните рационално ја користат водата. Ако има потреба, ќе го зголемиме и дотекот - вели Сашко Николоски, директорот на претпријатието.

Освен што се апелира за рационално користење, се врши и контрола за тоа како се троши водата. Николоски вели дека засега не забележале злоупотреби, а се задоволни и од добрата наплата и од реконструктивните зафати за промена на водоводната мрежа што ја прави австриската фирма „Штрабак“ со грант од банката КФВ.

Ка.М.