Меморијален центар на холокаустот

Музејот на холокаустот ќе има богата поставка

Се комплетира материјалот за поставката за животот на Евреите од времето пред Петар и Павле, потоа битисувањето до 1943, периодот на депортацијата и соживотот од 1944 досега, вели Мизрахи

Според изведувачот изградбата на Меморијалниот центар на македонските Евреи би требало да заврши за месец и половина

Се' уште не е завршен меморијалниот центар или музеј на холокаустот во срцето на некогашното Еврејско Маало, од левата страна на реката Вардар, меѓу Камениот мост и тврдината Кале. Годинава се одбележуваат 66 години од депортацијата на македонските Евреи, кои на 11 март 1943 година беа однесени во нацистичкиот логор Треблинка. Во моментов се работи втората фаза од изградбата на објектот, на т.н. арт-центар и на финалните работи на карабината. Според изведувачот, фирмата „Бетон“ од Штип, би требало да ја заврши изградбата за месец и половина. Љиљана Мизрахи, претседател на Фондот на холокаустот на Евреите од Македонија, ни објасни дека во тек е и подготовката на поставката.

- Ангажирани се двајца волонтери и двајца соработници кои работат на анализа на семејствата на Евреите што трагично загинаа во Треблинка. Тие ќе се обидат да ги склопат имињата на загинатите Евреи со фотодокументацијата која ни ја даде Архивот на Македонија. Најдовме податоци и во Турскиот архив. Поставката треба да го прикаже животот на Евреите од времето пред Петар и Павле, потоа периодот до 1943 година, депортацијата во логорот Треблинка и соживотот со Македонците од 1944 досега, објаснува Мизрахи.

Меморијалниот центар е поделен на четири функционални дела поврзани за случувањата што претходеле на трагичната ноќ спроти депортацијата на Евреите од Македонија во концентрационен логор Треблинка. На приземјето ќе има главен влез со повеќенаменска сала и постојана изложбена поставка како вовед во настаните, проследено со документациски материјали и имињата на жртвите. Воедно, ќе биде прикажано некогашното Еврејско Маало, поврзан со меморијата на топосот на Давидовата улица во мирнодопски услови.

- Во приземјето на меморијалниот центар ќе има капија што ќе го симболизира влегувањето во некогашното Еврејско Маало, како и двете улички Амарова и Давидова, од каде што ќе се слушаат звуци на детски џагор и на живот.

На првиот кат ќе биде сместен и вагон што ќе го симболизира депортирањето на Евреите, токму од местото каде што и сега е Тутунскиот комбинат. Гасни комори, простор за адаптација на посетителите, музејска поставка, археолошка, етнолошка, историска. Во една мала просторија, во која ќе има оџак, ќе има и ливчиња со имињата на депортираните Евреи, што симболично ќе го означува згаснувањето на нивните животи - вели Мизрахи. Таа додава дека ќе има и голем ѕид со плочки на кој ќе бидат испишани и имињата на починатите Евреи, бидејќи немаат сопствени гробови.

На вториот кат ќе има простории за едукација, библиотека, но и мост со кој тој ќе биде поврзан со арт-центарот. Ќе се продаваат и книги и сувенири. Арт-центарот ќе биде наменет за изработка на уметнички ракотворби и други предмети од традиционалните занаети. Приземјето на арт-центарот ќе има специјализиран комерцијален простор, сала за предавања и изложбен простор, а на третиот кат ќе има мал амфитеатар за предавања.

Објектот ќе има и две нивоа под земја

Меморијалниот центар има и две нивоа под земја со површина од 5.500 квадратни метри, наменети за паркинг-просторот со капацитет за околу 120 возила. Објектот ќе има маркантна фасада од стакло и имитација на мермер и ќе биде украс на Скопје. Изградбата на објектот до карабина ќе чини околу два милиона евра. Средствата се обезбедени врз основа на порамнување помеѓу Фондот на холокаустот, Министерството за финансии и државниот правобранител. Идејата за изградба потекнува од големиот ерудит, научник и хуманист, академик Иван Дејанов, некогашен претседател на првото македонско-израелско друштво.