Отворени понудите за изградба на 20 мали ХЕЦ

Во Министерството за економија вчера се отворени понудите на десетте компании заинтересирани за изградба на мали хидроцентрали.

Понуди доставија италијанската „Ко-Вер енерџи“, германската РЦЦ СЕ и РЦЦ ДЕГ, австрискиот конзорциум составен од ЕМК, „Енерги истерн“, „Енерги зотер бау“, конзорциумот „Хидроинвест“, македонскиот конзорциум „Фероинвест“, конзорциумот „Флекспауер“, Ристо Николов, „Ингмарк“ од Македонија и македонските конзорциуми „Еурогипсум прогрес 1998“ и „ЏСП актуел-хидроват“. Понуди доставија и Томе Трајчески и Марко Козомора, како физички лица.

Тендерот за изградба на 20-те мали хидроцентрали беше објавен на 15 декември минатата година. Рокот за пријавување заврши во јануари годинава, вкупно 30 компании, домашни и странски, подигнаа документација и се стекнаа со правото за доставување понуди.

Ова е третиот пакет за мали хидроцентрали од вкупно 60, предвидени за изградба во земјава. (МИА)

Тешко пристапниот терен и специфичноста на земјиштето на кањонот на реката Треска ја отежнуваат изградбата на хидроцентралата “Света Петка“. Од словенечката компанија Рико, која го доби тендерот за изградба на централата тврдат дека на терен се појавиле големи проблеми при изведување на градежните работи поради што се одолговлекла реализацијата на енергетскиот проект.

Според Матијаж Голтек, директор за енергетика во Рико, проблемот на терен настанал бидејќи не секогаш геолошките испитувања на земјиштето се совпаѓале со реалната слика на теренот. Поради тие проблеми, додава Голтек, морало да се работи во три смени за да се надокнадува изгубеното време.

“Цената на проектот Матка 2, како и на сите светски централи кои во моментов се во изградба, претрпува ребаланс кон првичната предвидена инвестиција за изградба, односно на веќе потребните пари. И тоа не е случајно. Тоа е токму поради фактот што цената на светскиот пазар расте и во моментов изнесува околу 2,5 милиони евра на MW. Поради тоа, Рико продолжува со работа и се надева дека во сооработка со ЕЛЕМ, кој ја финансира изградбата на централата, ќе се најде заедничко решение за проблемот, кој настана поради моменталните состојби на светскиот економски пазар“, велат од словенечката компанија.

Проектот Матка 2 е од големо значење за Македонија бидејќи со централата ќе се намали постојаниот увоз на струја во земјава. Со пвој енергетски објект, Македонија ќе го подигне нивото на искористување на природниот хидро потенцијал за производство на струја за секојдневните потреби. Според упатени енергетски експерти, светската економска криза ги зголемила првичните предвидени средства за реализација на инвестициите во енергетиката. На пример во Словенија за хидроцентралата Бланца, која произведува 39 MW струја и чија првична инвестиција изнесувала 60 милиони евра, сега нејзината изградба чини околу 100 милиони евра. Централата Кршко со капацитет 40 MW и со првична инвестиција од 60 милиони евра, сега вреди 100 милиони евра.

Словенечкиот инвеститор на енергетски проекти планира да гради и пречистителна станица во скопското село Волково, проект кој ќе се финансира со пари од словенечеката Влада. Во план е и изградба на депонија за уништување на медицински отпад. Рико планира во Македонија да почне бизнис и со производство на електрична и на топлинска енергија од отпад, нешто со што веќе се занимава во Словенија.

Ќе успее ли четвртиот тендер за „Бошков мост“?

Државата повторно ја пробува среќата за наоѓање инвеститор за централата на Мала Река

Маја Томиќ

Владата по четврти пат се обидува да најде инвеститор за изградба на ХЕЦ „Бошков мост“, откако три пати досега пропаднаа сите вакви обиди, односно меѓународни тендери. Зошто се' паѓаше во вода, иако постоеше голема заинтересираност од странски компании, никогаш официјално не беше објаснето. Според неофицијални видувања, проблемот беше во преголемата височина на браната што се бараше во тендерските услови, 33 метри, што потенцијалните инвеститори барале да биде сменето. Но, и овој пат во тендерот постои таква височина на браната. Како друга причина за неуспешноста на претходните тендери се наведува моделот на управување и концесионерство, односно непрецизноста околу траењето на концесијата, како и немањето податок кому ќе му остане централата по рокот за концесионерство, на државата или на компанијата-инвеститор.

Според вчера објавениот претквалификационен тендер, кој трае до 18 септември годинава, не е наведено за колку години се дава централата под концесија и под кои услови, што повторно буди сомневање во неговата успешност и конечно до стартот на оваа одамна очекувана инвестиција.

На претходниот тендер во 2007 година имаше голем интерес за ХЕЦ „Бошков мост“ и во трка беа 16 странски и домашни компании, меѓу кои чешката ЧЕЗ, германските ЕОН и РВЕ, австриската ЕВН, словенечкиот „Турбо институт“ и швајцарската ЕФТ. Тогаш беше побарано да се гради според БОТ-системот, што значи враќање на објектот во сопственост на државата, но не беше прецизиран периодот на концесионерство. Тоа беше трет обид за концесионерство врз ХЕЦ „Бошков мост“.

Уште додека ЕСМ беше една компанија се склучи основен договор со контроверзната малезиска компанија „Хиснијага корпорејшн“, кој остана само на хартија, поради започнувањето на процесот на трансформација на ЕСМ. Нешто подоцна, во свое време вицепремиерот Минчо Јорданов лобираше за влез на оваа странска компанија на македонскиот пазар, но не само со ХЕЦ „Бошков мост“, туку и со други проекти, главно, во градежништвото. Претходната Влада склучи и непосреден договор со „Хиснијага корпорејшн“ за ХЕЦ „Бошков мост“, како и за пет други мали хидроцентрали и за изградба на 10.000 станови во скопската населба Лисиче. Но, тој остана само на хартија.

Инаку, ХЕЦ „Бошков мост“ треба да се гради на Мала Река, блиску до Дебар и до магистралниот пат Скопје-Дебар-Охрид. Просечното годишно производство на електрична енергија ќе изнесува 117 гигават-часа, а протокот на вода ќе биде 4,60 кубни метри во секунда. Инвестиционата вредност на централата е проценета на 70 милиони евра, а времето на градба на 4 години.

Во Македонија, освен ХЕЦ „Козјак“, последниве 20 години нема друга инвестиција во енергетиката. Експертите одамна апелираат за итни проекти, поради се' поголемата зависност од увоз на струја, за што секоја година се трошат стотици милиони евра. Сите домашни капацитети просечно годишно произведуваат 5.600 гигават-часови струја, а според последниот енергетски биланс на државата, за годинава ни се потребни 9.000 гигават-часови, што е за 4,58 отсто повеќе од потрошувачката во 2008 година.

Ситуацијата е дотолку поалармантна, ако се има предвид дека на повидок се планираните капацитети, меѓу кои спаѓаат 20 мали хидроцентрали, потоа ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“, проектот „Вардарска долина“, „Луково поле“, што значи дека ќе поминат уште многу години до нивна конкретна реализација, односно до првите количества струја кои ќе ги произведуваат. Бидејќи државата ни оддалеку не располага со средства за вакви капитални инвестиции, единствен излез е странски капитал.

И во најновата Нацрт-стратегија за развој на енергетиката е наведено дека, ако нема изградба на нови капацитети, државата брзо ќе се соочи со енергетска криза. Стратегијата содржи две развојни опции, изградба на три нови термоцентрали со јачина од по 300 мегавати, или изградба на нуклеарна централа до 2026 година, со капацитет од 1.000 мегавати. За реализација на првата идеја се потребни 4 милијарди евра, а за втората околу 5 милијарди евра. Во документот е посочено и дека во првата половина од 2010 година ќе почне со работа и првата гасна централа „Те-То“, а се предвидува и изградбата на уште две вакви централи на гас.

http://utrinski.com.mk/?ItemID=3BFD433F34C37D458E0F5D48724D902D

Изградбата на втората фаза од браната „Света Петка“ на Матка нема да поскапи, иако главниот изведувач, фирмата „Рико“ од Словенија, го побара тоа минатата недела, дознава „Време“. Од „Електрани на Македонија“ (ЕЛЕМ) велат дека „Рико“ го добил јавниот оглас во 2006 година толку поради најдобрата понуда во што е вклучена и поволна цена за изградба на браната. Според нив, при секоја нова пресметка на „Рико“, тие ќе се држат до договорот и до цената од 45 милиони евра што словенската фирма сама ја понудила. ЕЛЕМ досега во браната има инвестирано 20 милиони евра. Во словенската фирма „Рико“ велат дека цената на изградбата на хидроцентралата „Света Петка“ мора да претрпи корекција зашто цената на инвестициите во хидроенергетските проекти постојано расте на светско ниво и изнесува околу 2,5 милиони евра за мегават. Според нивните пресметки, ова би ја поскапело цената на изградбата за најмалку двапати. Фирмата „Рико“ веќе половина година доцни со изградбата, иако, според договорот, браната требаше да биде готова на почетокот од годината, а во март и пуштена во употреба. - Изградбата на браната доцни поради исклучително сложените геодетски и теренски услови. Сега треба да почне бетонирањето на браната. Динамиката на работа зависи од изведувачот, нам како инвеститори битно ни е тоа да биде час поскоро. Воопшто не ни одговара доцнење “ вели Мирче Котевски од ЕЛЕМ. Тој додава дека фирмата „Рико“ од Словенија, како главен изведувач, ќе одговара за доцнењето на изградбата за што ЕЛЕМ ќе преземе соодветни мерки за наплата на пенали во согласност со одредбите на договорот. Од ЕВН предупредуваат дека хидроцентралата „Света Петка“ нема да почне да работи уште најмалку една година.

Е.К.

Три кандидати за „Чебрен“ и за“Галиште“

Италијански ЕНЕЛ, германско-словенечката корпорација РВЕ- ХСЕ и австриски „Вербунд“ се квалификуваните компании на меѓународниот тендер за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“, кој беше објавен на 19 декември минатата година, изјави вчера Фатмир Бесими, министер за економија.Овие три компании од понеделник до 15 август годинава може да ја подигнат тендерската документација во Министерството за економија, а најдоцна до 15 октомври годинава треба да ги достават и официјалните понуди.

- На 23 февруари годинава на 10-тина заинтересирани компании им беше презентиран проектот за изградба на хидроелектраните. Во јавниот повик внесени се измени, односно прецизирано е учеството на државната компанија ЕЛЕМ во проектот што ќе се реализира по принципот на јавно-приватно партнерство. Дефинирани се приоритетите за искористување на водата од акумулациите согласно со меѓународните искуства, односно прво за пиење, па за земјоделски потреби и на крај за енергетски потреби - рече Бесими.

Тој посочи дека процентот на учество на ЕЛЕМ во изградбата на хидроцентралите ќе го прецизира најдобриот понудувач на јавниот тендер. Бесими прецизира дека ЕЛЕМ влегува во проектот за јавно-приватно партнерство со хидроцентралата „Тиквеш“, кој по изградбата на двете хидроелектрични централи ќе влезе во состав на проектната компанија формирана од ЕЛЕМ и од најдобриот понудувач.Покрај тоа, ЕЛЕМ ќе ја спроведе експропријацијата на земјиштето на двете локации каде што ќе се гради, ќе изгради трафостаница и далновод за поврзување на хидроелектраните со преносната мрежа. ЕЛЕМ ќе изгради и пристапни патишта до ХЕЦ „Чебрен“, од кои едниот до нивото на круната на браната од десната страна на Црна Река, а другиот до машинската зграда на левата страна на реката, ќе ги обезбеди концесиите и одобрувањата за експлоатација на неопходните количества на материјалите за изградба на браните, како и сите други неопходни дозволи и лиценци што ќе треба да се обезбедат од Владата.

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=A3EACA34BB61ED4A84E7275150BC6B83

Нови олеснувања за купувачите на Чебрен и Галиште

Големина на фонт:

Владата со нови олеснувања за компаниите кои ќе треба да ги изградат хидроцентралите Чебрен и Галиште. Компанијата која ќе победи на тендерот кој треба да се заврши до крајот на годинава, од државната компанија за происводство на струја ќе добие изграден пат, нова трафостаница и мрежа за приклучување во електричниот систем, додека странскиот инвеститор ќе треба да се изгради само хидроцентралата со брана. Државата како дел од хидроцентралите го вклучил и ХЕЦ Тиквеш.

„Се предвидува ЕЛЕМ во целиот проект да учествува со експропријација на земјиштето за изградба на трафостаницата која ќе ја пренесува електрична енергија од хидроцентралите до линијата со висок напон. Потоа ќе обезбеди патиштата како и концесија за експлоатација на потребните минерали“изјави Фатмир Бесими  министер за економија

Новост во најновата понуда е и употребата на водата од акумулациите. Предност ќе има користењето на водата за пиење, па за наводнување, а на крај за производство на енергијата.


„Ако водата се употребува за други потреба, како што е за во водовод и за наводнување, освен употребата за производство на електричната енергија,  пропорционално ќе се продолжи рокот на  периодот за користење на хидроцентралите“ рече Фатмир Бесими  министер за економија

Во втората фаза од тендерот за Чебрен и Галиште има три квалификувани фирми. Тоа се германски ЕР – ВЕ – Е, италијански ЕНЕЛ и австриски ВЕРБУНД. Овие компании во наредниов месец можат да ја подигаат тендерската докумантација која можат да ја добијат во министерството за економија. Понудите за изградба на браните, кои ќе се реалзиараат според јавно приватно партнерство во кое ќе влезе и државниот ЕЛЕМ, со можно учество од 10 до 50 отсто, странските фирми можат да ги достават до 18 октомври. Според проценките изградбата на ХЕЦ Чебрен и Галиште се треба да чини околу 500 милион евра, додека нивниот капацитет ќе биде околу 600 мегавати.
Невзат Мамути

http://alsat-m.tv/mk/ekonomija/14963.html

Се прекинува постапката за претквалификација за изградба на ХЕЦ „Бошков мост“, бидејќи на меѓународниот јавен повик за пројавување интерес, објавен на 22 јуни годинава, до 15 септември, додека траеше рокот, не пристигна ниту една понуда.

Како што соопшти вчера Министерството за економија, на 22 септември пристигнал затворен плик, но тој не можел да се земе предвид, бидејќи е доставен по крајниот рок, односно на 18 септември.

„Тендерската процедура се одвиваше со ограничена постапка, со претквалификација, во согласност со Законот за концесии, Законот за води и други видови јавно приватно партнерство. До 18 септември, кога беше крајниот рок за доставување документација за изразување интерес, во Министерството не пристигна ниту една понуда“, е наведено во соопштението. Во согласност со Законот за концесии и други видови јавно приватно партнерство , врз основа на кој е објавен јавниот повик, треба да има најмалку две понуди од квалификувани кандидати, кои ќе бидат поканети да учествуваат во втората фаза и да достават понуди. Поради ова, Комисијата формирана од Владата за активности поврзани со спроведувањето на тендерската постапка за мали и големи ХЕЦ, констатира дека не е исполнет овој услов од Законот за продолжување на постапката. Меѓународниот тендер за ХЕЦ „Бошков мост“ беше објавен во „Службен весник“, „Дневник“, „Факти“ и „Фајненшл тајмс“. (МИА)

Проточни мини-хидроцентрали ќе се градат на кривопаланечките цевководи за вода за пиење од Калин Камен и село Станци, реши локалната самоуправа. - Со идејниот проект на цевководот од Калин Камен до градскиот резервоар ќе се изградат пет проточни мини-хидроцентрали со интензитет од три милиони киловат-часови, а на потегот од селото Станци до фабриката за вода ќе се постават четири со интензитет од 1,7 милиони киловат-часови - истакна градоначалникот на Крива Паланка, Арсенчо Алексовски.
Произведената електрична енергија ќе ја откупува ЕВН, а се очекува годишната добивка да биде 570.000 евра, со што инвестицијата ќе се исплати за две години, додаде Алексовски.