А1 Арена (Спортски центар „Борис Трајковски“)

Грандиозен објект со моќ да биде симбол на Скопје

Новата сала „Борис Трајковски“ има капацитет од 6.000 гледачи, а за концертите до 10.000

Наум Котевски

„Останете на прием, завршувам...“, им прати сигнал еден од многуте работници на новиот грандиозен објект - салата „Борис Трајковски“, на своите претпоставени пред да и' се обрати на екипата на „Утрински весник“, која го фокусираше својот поглед во стотиците жици, кабли и инсталациски уреди покрај огромниот паркинг (со капацитет од 800 возила - според стандардите кои велат на 10 лица оди едно паркинг место).

„Добредојдовте, може да видите дека се' е во најдобар ред. Се работеше напорно за да се реализира сето ова. Се мислеше на се'. Па, гледате дека и отспротива е ’Филип Втори‘ и Жан Митрев. Не дај боже на некој навивач да му се случи нешто на некој инфаркт-натпревар, ќе нема галје, експресно ќе се реагира“, монтипајтоновски ни ја објасни работникот напорната, долга и прецизна реализација на капиталниот проект, подигнувајќи ги веѓите на своето ситно, збрчкано и испечено лице од силното сонце, како да сакаше да каже: „Добра шега ви удрив, а?“.

Пред да продолжи да им се врати на жиците, учтиво ни ја покажа најдобрата маршрута до спортското царство. „Ако сакате да влезете во салата, подобро е тоа да го направите на влезот, кој гледа кон базенот ’Карпош“‘, ни порача на крајот. Го послушавме и го искористивме токму тој влез од вкупните три огромни приоди, кон внатрешноста, каде што, пак, има дури седум директни приоди кон трибините, вклучувајќи ја и ВИП- ложата. Инаку, влезовите се прецизно означени како патокази за полесно снаоѓање во салата и надвор од неа, а пријатната атмосфера ја овозможуваат и клима-уредите кои ја одржуваат температурата на околу 23 степени.

При самото влегување на ум ни дојде минатиот број на „Глобус“, кој не потсетува на 40-годишнината од мајските студентски демонстрации во Франција, со кои беше разнишан моралниот кодекс на општеството и најсилниот слоган „Да бидеме реални - го бараме невозможното“. Токму тој слоган малку модифициран ни беше првата асоцијација за оваа сала: „Да бидеме реални - го добивме невозможното!“, се разбира имајќи го предвид комплетниот општествен амбиент во државава. Но, од друга страна, на земја не' симна моќта на суровата вистина дека живееме во 21 век. Оттаму нема да чуди ако „Глобус“ во 2048 година не' „врати во иднината“ со текст на Мајкл Џ.Фокс под наслов: „Мај 2008“, Скопје доби сала“.

Сето ова звучи едноставно волшебно, а можеби и оттаму доаѓа идејата на организаторот на 22 мај официјално салата спектакуларно да ја отвори едно друго волшепство, кошаркарскиот циркус Харлем глобтротерс. Ќе се согласите, интересна замисла со импресионирачко волшепство да се пеплоса депресирачкото и едноставно Скопје да го снема од крајно сиромашната карта на престолнини кои немаат сала.

Надвор од таквите жални констатации и комични паралели сакал тоа некој да го признае или не, ова не е проект од имагинацијата, туку реален проект, кој на овие наши вакуум простори ни дава каква-таква шанса (вистина и задоцнета) да се нурнеме во иднината на архитектурата, во таканаречената некст џенерејшн - наредна технологија. Архитектурата не е религија, но е многу важен начин да се види каде оди тоа општеството.

Оваа сала е модерно здание со две борилишта, едно големо и едно мало, кои се одвоени со ексклузивна галерија. Оттаму се гледа и едното и другото борилиште. Спортските натпревари ќе можат да ги следат 6.000 гледачи, но за потребите на концертните збиднувања таа бројка расте до 10.000. Нормално, тоа важи за големата сала, додека пак малата, која ќе користи за загревање на екипите пред натпреварите, како и за натпревари од училиштен ранг, е со капацитет од околу 300 седишта.

Тоа е видливиот дел, но потполно невидливо за око за обичниот гледач е работата на многу техничари и инженери на техничките услови во салата. Грешки нормално не се дозволени - станува збор за сериозен проект. Фирмата „Коди“, која е задолжена за изведбата на звучниот сегмент е, исто така, во завршна фаза од својата работа. И озвучувањето ќе биде во склоп со европските стандарди. Целиот систем практично е составен од четири системи за големото и малото борилиште, односно за општо озвучување и праќање сигнал за јавниот и административниот простор. Тоа практично служи за репродукција на звучниот и музичкиот дел во јавниот и праќање во административниот дел. „Полесниот дел од работата е да се обезбеди озвучување на самиот терен. Сложениот дел е да бидат поврзани звучно и сигнално сите делови од огромниот објект. Тоа е тој таканаречен безбедносен систем за дојава на сигнал во административниот дел во случај на загубени работи, повикување на одредено лице или не дај боже за евакуација на салата во случај на некоја непогода“, вели Ико, еден од лицата кои работат на озвучувањето, притоа потенцирајќи дека „сето тоа е така поврзано што постои и дистрибуција на сигналот и во ВЦ“.

Качувајќи се на вториот кат од салата, притоа уверувајќи се во сопствената слаба кондиција (лифтовите не беа пуштени во употреба, а ги има) дојдовме до специјалната соба за режија во која се наоѓаат инсталации за 12 камери на големото борилиште, според барањата на МРТ, како и систем за обезбедување аудио и видеоврски за коментаторите, кои ќе бидат сместени во горниот дел на Западната трибина.

„Има вкупно 54 коментаторски места со што се задоволуваат европските стандарди. Од оваа соба ќе се дистрибуираат видеосигнали и графики и се' она што им е потребно на известувачите, пред кои ќе се наоѓаат по два монитора, со цел да можат на едниот да ги следат случувањата од некое друго борилиште“, објаснува Ико.

Ако сакаме да бараме влакно во јајцето, ќе кажеме дека недостаток е што на самиот терен нема видеоанимација за главното борилиште, односно систем за видеопрезентација.

Осветлението засега е сведено на она неопходното, поточно на работното светло поделено во групи, кое се дотерува во зависност од кој спорт се практикува, а за таканаречениот интертејмент лајт потребна е дополнителна инвестиција. Иако, на многумина неупатени им изгледа поинаку, осветлението на спортските сали, велат стручњаците, не постои првенствено за присутните гледачи. Во време кога спортот е голем бизнис, најбитно е да се задоволи разгаленото око на камерата. Постигнување максимален квалитет на светлото и верната репродукција на бојата на ентериерот во објективите на ТВ- камерите овозможува верно пренесување на рекламите и логоата на спонзорите, што носи пари, а со самото тоа заслужува да му се посвети поголемо внимание. Стручњаците велат дека е многу битно при кадрите со зумирање да нема сенки на лицата на актерите, со цел телевизијата да успее да ги пренесе емоциите од паркетот, чии особини, пак, влијаат на квалитетот на натпреварот.

На паркетот своевидна тапија стави фирмата „Елан“. Специфичноста на паркетот е тоа што тој е направен од неколку слоеви, меѓу кои се наоѓаат специјални материјали кои придонесуваат за врвна амортизација при падовите на спортистите, што значи многу поголема заштита од повреди. Директорот на претпријатието за изградба на салата „Борис Трајковски“, Борис Змејковски, ни откри дека паркетот е донесен од САД: „На таков паркет се играат и НБА-натпреварите. Тој нуди максимална заштита за спортистите од повреди“, вели Змејковски, кој е презадоволен од тоа како течела реализацијата на проектот. „Ова не е само класичен спортски објект туку објект кој ќе ги анимира младите со секојдневни случувања во спортот, културата. Значи, мултифункционална сала од која ќе има ќар целото општество. Во неа ќе се играат ракомет, кошарка, одбојка, набавени се и 10 пинг-понг маси, што значи дека ќе може да се одржуваат и масовни турнири во овој спорт. Свое место ќе имаат и боксерите, каратистите и борачите. Салата поседува и современ фитнес центар, како и кугларница која е исто така во согласност со светските стандарди“, објаснува Змејковски, не заборавајќи да потсети на 22 мај е официјалното отворање на салата со американскиот кошаркарски циркус Харлем глобтротерс, перформанс кој ќе трае два часа. „Во тек е изработка на сценариото. Тоа е ќе биде грандиозен спектакл како што заслужува официјална промоција на ваков капитален објект“, порача Змејковски.

Се разбира дека на 22 мај салата ќе блесне во својот полн сјај, исполнета до последно место, но и сега кога ја напуштивме така празна не' остави со полна мисла дека со својата, функционална, естетска, економска, социјална и архитектонска важност оваа сала може да биде симбол на градот, кој мора да излезе од некакво архитектонско гето и да добива модерен светски изглед.