Обнова на Офицерскиот дом

Изградбата на некогашниот Офицерски дом на плоштад Македонија, кој сега треба да биде градска куќа, нема да почне до крајот на годината, бидејќи парцелата каде што тој треба да се гради е заглавена во процесот на денационализација. Од Министерството за култура, кое од Владата доби задача да го возобнови некогашниот Офицерски дом, велат дека тие нивната работа ја завршиле, односно изработиле идејно решение и главен проект кој е предаден во Министерството за транспорт и врски на одобрување. Во меѓувреме, за парцелата на која ќе се гради Офицерски, во зеленилото пред зградата на "Телеком" веднаш до плоштадот и до кејот, почнат е процес за денационализација, за кој во Министерството за финансии велат дека не можат да кажат кога ќе заврши, бидејќи тој е заглавен во судски процеси.
"За парцелата каде што треба да се гради Офицерски, до Комисијата за денационализација стигнаа пет барања. По едно од овие барања одлучено е сопствениците да бидат обесштетени, бидејќи на земјиштето ќе се гради објект од општ интерес, но тие поднеле тужба до Управниот суд. По останатите четири барања се уште се одлучува", вели Мартин Мартиновски, портпарол на Министерството за финансии.
Тој објаснува дека додека не завршат судските процеси, Министерството не може да ја заврши денационализацијата за парцелата за Офицерскиот дом, а тие тешко дека ќе се решат до крајот на годинава.
Обновата на Офицерски дом Владата ја најави уште во 2006 година кога беше даден рок изградбата да заврши до 2010 година.(Е.А.)

http://www.vest.com.mk/default.asp?id=157752&idg=8&idb=2489&rubrika=Skopje

Плоштадот е идентификација на државата и народот
Урбанистичките решенија во Скопје се рутински и нехумани, неодговорни и без визија. Како најеклатантен пример за тоа би го издвоил планот за плоштадот и малиот ринг.

• Зошто се одлучивте да учествувавте на конкурсот со креација која воопшто не ја почитува целта и програмските барања?

Живковски: Причините се од морален и професионален карактер. И како граѓанин и како архитект никогаш не ми било сеедно што се случува со мојот град. Особено со најекспонираниот простор во државата во вакви историски околности.
 
Мислам дека секој од нас, посебно луѓето од мојата фела треба да чувствуваат одговорност и да имаат свест за проекти кои се од суштинско значење за нас како држава. Токму таков простор е плоштадот во Скопје. Кога зборуваме за овој простор особено важно е да се има предвид дека се работи не за градски плоштад, туку за државен плоштад. Тој треба да претставува симбол на нашиот народ, историја, култура и воопшто на нашето битие. Воедно тој треба да ја симболизира нашата државност.
 
Досега, на некој начин голема среќа беше тоа што просторот повеќе од 40 години беше празен, а особено во поседните 15 години кога се случија силни политички турболенции.
 
Слободно можам да констатирам дека многу урбанистички решенија во Скопје се рутински и нехумани, неодговорни и без визија. Како најеклатантен пример за тоа би го издвоил планот за плоштадот и малиот ринг.
 
Секогаш кога се зборува за јавен простор како што е државниот плоштат треба да се гради еден сериозен и одговорен пристап.
 
Тука треба да се употреби методологија која се применува насекаде во светот. Тоа не е нешто ново, туку напротив нешто што функционира повеќе од 2.000 години.
 
На уредувањето на плоштадот треба да се гледа како на нешто што ќе ја симболизира и нашата држава со сите нејзини политички, културни и општествени специфики. Ние на полоштадот треба да го презентираме сопствениот идентитет и идентитетот на нашата држава.
 
На овој простор не смееме да дозволиме примена на комерцијалните принципи. За жал, тоа ни се случува. Кога ќе погледнете што се случува на просторот пред Матицата на иселеници кон потегот на Арапската куќа. Кога и обични лаици ќе го погледнат овој простор јасно е дека тука владее хаос. Дури и стручните лица тешко ќе можат да ги убедат граѓаните дека овој простор треба така да функционира.
 
За жал ваквата урбанистичка матрица треба да се примени и во другиот дел на плоштадот. Јас преку идејното решение кое го понудив на конкурсот го искажав своето несогласување со ваквиот начин на работење на еден јавен простор кој ни припаѓа на сите нас.

• Кои се најзначајните принципи за креирање на ваков простор?

Живковски: Основен принцип е принципот за еквивалентност, односно за големината и значењето на јавниот простор- плоштадот.
 
Во дваесетите години на минатиот век кога плоштадот бил проектиран Скопје бил град во секој поглед и бил поразличен од она што е денес. Тие работи мора да ги имате предвид кога ја осмислувате неговата содржина.
 
Тогаш Скопје бил административен центар на една друга држава и имал многу подруго значење. Денес, тој е главен град на држава.
 
Тоа значи дека просторот треба да биде максимално голем, а не да се преполовува како што тоа се прави сега со овој принцип на работа.
 
Во случај да се изгради “Офицерскиот дом” ќе се намали големината на плоштадот и тој ќе добие карактеристики на сквер.
 
Големината на просторот на плоштадот го симболизира и значењето на градот.
 
Скопје е главен град на држава, што значи дека најекспонираниот јавен простор е од државно значење, а не од градско. Затоа не би требало да зборуваме за градски плоштад, туку за државен.
 
Ако се земат предвид овие критериуми кои се воедно и факти, тогаш обидот да се изгради официрски дом станува неаргументиран и бесмислен.

• Идејата за возобновување на “офицерскиот дом” не беше прифатена со воодушевување од јавноста. За повеќето луѓе тој е објект кои го познаваат само од слика. Па дури и оние кои го паметат не се премногу носталгични. Зошто токму офицерски дом?

Живковски: Таквиот објект, како и да се применува и пренаменува во иднина, повеќе ќе соопштува за отсуство на свест за значењето на просторот и архитектурата и историскиот процес низ кој минува Македонија.
 
Вториот критериум е формата на просторот. Секогаш се тежнее кон тоа формата на просторот да биде правилна. Тоа само по себе ќе симболизира дека се работи за повисок ред на значење и вредности позади кои стои организирана свест и сериозна држава.
 
При креирањето на формата особено се води грижа да се почитуваат природните карактеристики на теренот, значајни објекти од културно историско наследнство и постоечка урбана структура.
 
Во нашиот случај околу плоштадот фигурираат збир на објекти од најразличен карактер и стил и од нив не може да се направи вредносен систем.
 
Највредни елементи во просторот се Калето, Камениот мост и реката Вардар.
 
Формата на просторот е недисциплинирана со многу прекини, упади, испади и тешко се дешифрира. Третиот критериум за вакви теми е содржината на просторот околу него. Идетификацијата на државата со нејзините атрибути и симболички вредности е насока кон која се проектираат, наменуваат и обликуваат објектите.

• Како го дефинирате моменталниот лик на плоштадот?

Живковски: Постоечкиот простор околу плоштадот е преполн со комерцијални објекти кои сугерираат дека сe е на продажба. Тоа значи дека ако некој има амбиција и доволно аргументи би можел да гради што сака ако претходно си најде друг урбанист.
 
Денешната состојба на полоштадот остава впечаток на улична балканска тезга, каде мора да има сe и сe да е различно и шарено.
 
Тоа е класична негација на идејата за целина и високи вредности, а напротив асоцира на минливост и безвредност на постоењето.
 
Следниот критериум е е архитектонско и стилско единство кое треба да остави добар впечаток дека државата знае да креира во континуитет и високо да вреднува и тоа да го почитува на долг период.
 
За жал, во постоечкиот урбаничтички план има низа недостатоци, па дури и решенија кои се во спротивност со суштинските принципи.
 
Затоа треба да се оспори важешкиот Детален урбанистички план и повторно сериозно да се сфати и креира стратегијата за овој простор.

• Кажете ни нешто повеќе за вашиот проект. Што треба да претставува тој?

Живковски: Композицијата на објектот е составена од три волумена кои треба да ги симболизираат трите периоди на македонската државност –античка Македонија, Самоиловото царство и современа Македонија. Тие треба да го симболизираат континуитетот на македонскиот идентитет и покрај сите неповолни историски околности.
 
Архитектонскиот стил е избран од повеќе причини. Неопходноста да се изгради и афирмира свеста кај граѓаните дека овој стил не е е туѓ, туку е дел од нашата градителска и естетска традиција.
 
Тоа е стил кој во својата основа ја има идејата за вечноста и константните вредности, стил кој воедно симболизира моќ, елеганција и дисциплина. Поради тоа целокупната западна цивилизација, кога имала потреба од објекти од вонвременски карактер со константни естетски вредности.
 
Содржински овој примарно треба да биде национален музеј. Секундарната содржина треба да биде мултимедијален простор.

• Што би им порачале на надлежните?

Живковски: Би им порачал да не останат пасивни на ваквиот недоследен начин на кој се планира урбанизација на плоштадот. Тоа би било крајно неодговорно.

Kapital - број 390 -  10.05.2007