Јавен автобуски превоз (општо)

Автобусот е стар точно 39 години

Автобусот кој има вредност на музејски експонат не вози на редовна градска линија, туку e наменет за туристичко разгледување на главниот град на Македонија.

Возниот парк на Јавното сообраќајно претпријатие - Скопје има над 400 возила со просечна старост од 17 години. Во гаражите на претпријатието се чуваат и стари автобуси кои веќе одамна не се произведуваат.

Но еден од двата англиски автобуси „Лејланд" повторно се врати во сообраќај. Илија Чакаров е технички директор на Јавното сообраќајно претпријатие:

-„Решивме еден од двата автобуси кои ни останаа, да го сочуваме како музејски експонат и да го користиме повремено за туристичко разгледување на Скопје. Мислам дека Скопје е единствен град кој има експонат, што може да биде пуштен во сообраќај."

Карактеристики

Автобусот е произведен во 1969 година. Има поминато 2 милиони и 400 илјади километри и има превезено над шест и пол милиони патници.

„Лејланд" има една специфика по која се разликува од другите автобуси вели Орце Ѓорѓиевски, генерален директор на ЈСП:

-„Од другите возила се разликува по начинот на кој што е дефиниран преносот. Менувачот на овие возила е полуавтоматски и самото менување на брзините повлекува одредено 'тресење', кое ги потсетува скопјани на она возење од пред 40 години."

Часлав Величковиќ е возач со 25 годишно работно искуство:

-„Од другите се разликува по тоа што е многу издржлив. Временските услови не му претставуваат никаков проблем и ние возачите многу сакаме да возиме вакви автобуси."

Спомени

Враќањето на автобусот „Лејланд" кај многумина скопјани побуди спомени:

-„Во автобус од овој тип сум се возел со моите родители пред многу години. Обновувањето на 'Лејланд' побуди спомени кај мене на едно време кога јавниот превоз го користевме многу масовно, и кога имавме помалку грижи и помалку обврски."

Данило Коцевски, хроничар на Скопје се присети и на еден друг тип англиски автобуси:

-„Јас многу добро се сеќавам на возењата во 'Лејланд' автобусите. Имаше два типа еднокатни и двокатни. Ние како деца и како момчиња посебно собиравме пари за да се возиме и тоа за нас беше посебно доживување."
...
BBC - 29.01.2008

(23.03.2007, Паноптикум) Се разбира, со насловот не сакаме да сугерираме пропаѓање односно уништување на "Јавното сообраќајно претпријатие-Скопје", туку да се престане со барање на негови "спасувачи". Најмалку тоа да биде Владата на Македонија бидејќи, меѓу, другото, таа не е негов основач, туку Градот. Може, евентуално, само во пазарни услови, со "инструменти" кои се однесуваат, се применливи на секого, значи се "стандардни", да му се помогне да се "спаси" само. Ако не успее, нека пропадне. Како и многу други досега.

Апсолутно е неприфатлива најавата дека се здружиле Владата и градските власти да го спасуваат ЈСП од големата финансиска криза. Притоа, збунува информацијата дека тие формирале мешовит тим кој треба да изготви стратегија со која Скопје ќе се тргне од листата на градови со најлош јавен превоз во Европа. Збунува затоа што, ако е тимот формиран за таква цел, тогаш негова основна задача не е, и не може да биде "спасување" на ЈСП. Затоа што одамна "носител" на јавниот превоз не е само ЈСП, па целта мора да ги опфати и сите други учесници во него.

Од искази на членови на Советот на град Скопје може да се заклучи токму претходното: дека е целта комплексно решавање на проблемот кој, според многумина, го создадоа политичарите (како и многу друго, да не речеме се). Она што денес го имаат Белград, Софија, во Скопје е подготвувано уште во 1999-та година, но остана само на подготовка или на "карикатурална" примена (слободното односно нелегално, најмалку регулирано, неконтролирано " возење" во приватни автобуси-"крнтии").

Сепак, проблемот со градскиот превоз како да се сведува на лошите состојби во ЈСП, на неговото работење со загуби. Лани тие изнесувале над 3 милиони евра.

А градоначалникот Трифун Костовски "запнал" да воведува трамвај. Притоа нема одговор на прашањето каде безболно да се инсталира (ќе каже елаборатот на ангажираните експерти-консултанти?). Во меѓувреме, од непознати, а претпоставени причини, игнорира понуда на приватна компанија ("Санос") брзо да го санира (со нови автобуси) јавниот превоз, со не мала инвестиција.

Во меѓувреме, несфатлив "циркус" ("дал' да плачам ил' да пеам-да се смеам?") во режија на ЈСП, а за кој "немаат објаснение" ниту градските, ниту државните власти кои искажаа подготвеност да му помогнат со "здружени сили": деновиве за своите службеници тоа купи 4 нови возила од типот "Шевролет Спарк". За нив се платени околу 30.000 евра, значи од сметката на ЈСП, се разбира "регуларно": со одлука на Управниот одбор донесена уште пред неколку месеци. Тие, според раководството, ќе служат за транспорт на парите и билетите од подружниците до базата на ЈСП. Според некои медиуми, годинава се вработени и 30-мина нови возачи.

Одговорност? Што беше тоа? "Мислена" именка? "Градот" проверил: возилата се купени "според процедурите", па нема потреба да се ангажира на тој "план". Уште и "логичното" објаснение: потрошените пари за колите се толку мали што не можат да го решат хаосот во автобускиот сообраќај во Скопје. (Веројатно се мисли дека ќе го реши "покривањето" на загубата од над 3 милиони евра.)

Изјава на градоначалникот Трифун Костовски: "Вчера, кога мојот поранешен Генерален секретар ја видел информацијата, веднаш побрзал да пушти инспекција и на крајот се засрамил од тоа што го видел, дека тоа се мали обични теренски возила".

Според Костовски, возилата биле неопходни, a проблемот (и решението) на јавниот градски превоз го гледа во друго:" Недоволно се полни буџетот, тој е преполовен во однос на оној што го предвидувавме. Ако вака се продолжи, можам да кажам дека до крајот на годината градот може да банкротира".

И конечно, денешниот (23.03.) "шлаг": инспекторите на Управата за јавни приходи ги запленија новите шевролети на ЈСП!

Имено, УЈП влегла во ЈСП и ги запленила автомобилите поради неплатенданок за ДДВ. Неофицијално, станува збор за вкупна сума на заостанат данок за повеќе од 4 милиони евра. 4-те возила ќе бидат продадени на јавна лицитација, за да може УЈП да си наплати дел од заостанатиот даночен долг.

Смеј се, народе!
На "Градот" и ЈСП им е многу полесно да те "вози" насмеан.

Хронометар-Хроничар - Љупчо Димитровски - 23.03.2007