Споменици и скулптури (општо)

 Тоа е премногу - коментира еден скулптор. И историчарите на уметност, уште при првите најави за серијата скулптури планирани за поставување во централното градско подрачје, искоментираа дека со тоа само ќе се зачини урбаниот хаос. 

ИНТЕРВЈУ СО ВАЈАРОТ ДИМИТАР ФИЛИПОВСКИ, АВТОР НА СКУЛПТУРАТА КОЈА ГИ РАЗДВИЖИ СКОПЈАНИ

Шмизлата - еротична, упадлива и препознатлива

Скопје треба да има нешто што кога ќе влезе некој странски турист ќе го насмее, ќе се фотографира до него и кога ќе се врати дома ќе прераскажува за тоа каква скулптура видел. Како што јас раскажував за човекот со чадор што го видов во Фиренца

Веднаш по поставувањето на улицата Македонија, скулптурата Шмизла предизвика бурни реакции кај скопјани. Според едни топ, според други кич, и за едните и за другите - провокативно дело, кое нема да ве остави рамнодушни...
Шмизла е субкултурен поим кој се обнароди со голема брзина во последниве десетина години. Тој не постои како збор во литературниот јазик. Шмизла е сленг. Шмизли се оние што глумат гламур, но во евтин и простачки кожурец. Некои под шмизла подразбираат нешто друго, а некои воопшто ништо... па веројатно и од таа категорија на граѓани доаѓаат и оценките дека скулптурата Шмизла е кич. Како и да е, интересно ми е да го набљудувам сето ова што се случува со и околу скулптурата. Инаку, ваков вид на скулптури се среќаваат по европските големи градови. Кој бил и видел може да зборува за скулптура на двајца старци што седат на клупа, келнерка со послужавник во рака, човек што врзува врвки на чевлите... шмизла што шета и се јавува на мобилен на друга шмизла за да и каже што си купила...

Зошто токму шмизла? Од каде идеја да конкурирате токму со ваква скулптура?
Идејата за шмизла, едноставно, се роди кај мене додека размислував каква скулптура би поминала на овој конкурс и што е тоа што треба да постигне овој проект на Министерството? Сфатив дека Скопје треба да има препознатлива, упадлива скулптура со доза на еротика. Нешто што кога ќе влезе некој странски турист ќе го насмее, ќе се фотографира до него и кога ќе се врати дома ќе прераскажува каква скулптура видел во Скопје. Како што јас раскажував за човекот со чадор што го видов во Фиренца.

Министерството за култура најави поставување на вкупно 36 скулптури во Скопје...
Мислам дека потегот на Министерството беше добар, одличен. Факт е дека досега во Скопје немавме баш и некои, мали и симпатични скулптури кои нема да ве остават рамнодушен, освен Трубачите кои за жал ги украдоа. Затоа сметам дека Скопје навистина ќе добие еден нов, повесел и шармантен лик со овој проект на Министерството. Сега некој обвинува дека е ова кампањски, но добро е што конечно има почеток и шанси за повеќе автори, па наречете го кампањски или како сакате. Ќе посочам само еден пример. Во Софија, Академијата поставува по 10-ина скулптури од студенти годишно низ Софија и никому тоа не му смета. Овде, внимавајте, поставувањето на скулптурите го осудија и исплукаа без воопшто и да ги видат скулптурите. Тоа е момент кој упатува на други позадини... но нејсе, ќе пројде и тоа.

Воедно Вие и ги леете скулптурите. Која е границата - разликата меѓу вајарството и леењето?
Да, јас самиот ги леам скулптурите од бронза и многу сум горд на тоа. Порано сите уметници самите си ги лееле своите дела. Во мојата фамилија веќе 40 години е традицијата на леење на скулптури во бронза. Во нашата леарница е излеан и споменикот на светите Кирил и Методиј поставен во универзитетот, споменикот на г.г Доситеј, во Соборниот храм, и многу други. Процесот на лиење во бронза е многу тежок, бара многу прецизност, вештина, знаење. Имав среќа да се родам како син на голем мајстор-леар од кого и се научив. А за границата меѓу вајарството и леењето...

Па, види... кај нас под вајарство почнаа да се провлекуваат многу работи. Разни инсталации, објекти, кутии, жици и што уште не, се поистоветуваат со вајарство. Фигуративната, асоцијативната, па дури и апстрактната скулптура имаат многу врска со леењето. Тенка е линијата што спојува и раздвојува. Разликата е во тоа што во вајарството работите со глина и гипс претежно, а во лиењето со бронза. Она што ги спојува е дека за двете треба да имате вештина и да бидете подготвени на бескомпромисно жртвување во служба на уметноста.

Димитар Филиповски е роден 1975 во Скопје, каде 1998 завршил Факултет за ликовни уметности-вајарски оддел. Негови дела се скулптурите ,,Жена-пеперутка" во Струмица, ,,Дивокоза" во Маврово и ,,Рис" во Охрид, како и скулптурата ,,Сила" поставена на плоштадот во општина Сарај, сите од бронза. Филиповски има остварено студиски престој во Италија, кај познатиот италијански скулптор Винченцо Бјанки, а негова скулптура исклесана во камен има и во Италија во Червара ди Рома...