Скопско Кале

Ne ocekuvav da bide tolku visok objekt. Moze nekoj da pojasni po strucno okolu ovie raboti, dali na ovaa konstrukcija ke se oblozuva so kamen eksterierot i vnatresno gletuvanje odnosno kompletno restavriranje po nekakov model karakteristicen za toj preiod, ili ke se obi na nekoja lesna konstrucija od staklo ili drugo so cel samo da se zapazi formata?

Навистина е жално, што покрај толку прекрасни теми за дискусија на форумов, секогаш темите од овој тип привлекуваат најмногу внимание.

Изградбата на црквата продолжува Управата за заштита на културното наследство апелира до македонската јавност и до политичките партии да не се обидуваат да ги политизираат проектите од ваков карактер. Во денешното соопштение се вели дека управата, како координатор на проектот, во јавна постапка има спроведено тендер за избор на фирма за реализација на активностите, согласно законските процедури. Фирмата согласно потпишаниот договор има законска обврска активностите да ги реализира во предвидениот рок, во спротивно ќе плаќа пенали. Според предвидената динамика и потпишаниот договор, фирмата продолжи со реализација на своите активности велат од управата. Инаку, потенцираме дека целта на овој проект е да се заштити и да се презентира културното наследство на скопската тврдина и истиот е дел од пошироката програма со која се планира ревитализација (оживување) на Калето, со сите можни сегменти на конзервација, реставрација, реконструкција и ревитализација во насока на економско и туристичко заживување на овој мошне значаен локалитет. http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=134202

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=0082EC0AD6716344B0682E9AB95096AD

Планот е скопската тврдина да стане музеј


На местото на сегашната кафеана треба да никне музеј на скопската тврдина. Таму ќе бидат изложени артефактите откриени на целиот локалитет, независно од која култура потекнуваат

Спасот на скопската тврдина од забот на времето, од благородна идеја прерасна во фронт за дневнополитички и верски конфликти. С` почна пред четири години со проектот за заштита на културното наследство. Археолошките истражувања, чија цел беше потрага по цивилизациите што со милениуми живееле на скопската цитадела, предизвика барањата на невладината организација „Разбуди се“, по секоја цена нашите научници да откријат илирски корени на Калето. Малку „погоре“, над Француски гробишта, во 2004 година беа спроведени итни археолошки ископувања, на местото каде што требаше да никне новата американска амбасада. Освен муслиманска некропола датирана на почетокот на 20 век, научниците не пронајдоа никакви културни обележја. Исламската верска заедница тврдеше дека на тоа подрачје постоеле гробови од муслиманите од 15 век, но рекоа дека својот став ќе го кажат откако ќе завршат ископувањата. Ископувањата завршија, амбасадата ја изградија, став од ИВЗ не чувме.

РЕКОНСТРУКЦИЈА И НА ОСМАНСКИ ОБЈЕКТИ

„Спорниот“ објект поради кој викендов се случија масовни тепачки на Калето не е музеј, туку заштитна конструкција на црквата од 13 и 14 век. Тоа всушност беше првата црква и делови од фрескоживопис што археолозите ги открија во мај 2007 година. Таму имаше фрески што беа недопрени.

- Ако не го покриевме објектот, ќе се уништеше големото богатство. Тоа нема да биде централен музеј на Кале, туку добар начин да се заштити црквата и во неа да се презентираат предметите пронајдени во неа. Инаку, планирана е реконструкција и на објекти од османскиот период. Тие што се најдобро сочувани. Тоа е касарната на влезот од тврдината што пред катастрофалниот земјотрес беше музеј, занаетско-трговски комплекс од турско време, оружарницата од 15 век. Тоа се објекти од отоманско време и во нив ќе бидат презентирани археолошките предмети пронајдени во нив. Со реконструкцијата не почнавме оттаму, бидејќи имаме уште три-четири месеци работа. Истражувањата и конзервацијата не се довршени за да почне реконструкцијата - вели извор на „Дневник“ упатен во состојбите.

Според Паско Кузман, директор на Управата за заштита на културното наследство, координатор на проектот, откако ќе се заврши судскиот спор за ресторанот среде Калето, просторот археолошки ќе се истражи. На тоа место треба да никне музеј на скопската тврдина. Таму ќе бидат изложени артефактите откриени на целиот локалитет.

Токму поради оваа сеопфатност, за многумина е нејасно зошто албанскиот блок дури и со сила покажа дека е против. Без потреба и индикации пред почетокот на археолошките ископувања медиумите на албански јазик почнаа кампања дека ископувањата на Кале ќе бидат злупотребени.

НА КАЛЕ НЕ Е ПРОНАЈДЕНА ИЛИРСКА КУЛТУРА

Македонија вклучи во истражувањето осум археолози од албанска националност (државјани на Република Македонија), но за противниците тоа беше недоволно и во март 2007 година „Разбуди се“ организираше протести на Кале. За среќа, тогаш немаше сериозни последици, освен дека беа вклучени во истражувањето и археолози од Косово и од Албанија.

Истражувањата продолжија и археологот Драги Митревски, професор на катедрата за археологија при Филозофскиот факултет во Скопје и раководител на истражувањата на скопската тврдина, потврди дека на Кале нема културни слоеви ниту живот во првите милениуми пред и по новата ера.

- Најстарите слоеви се од крајот на 5 и почетокот на 4 милениум пред новата ера и тие опстојуваат до бронзеното време. Животот продолжува континуирано по времето на Самуил, с` до турско време - објаснува тој.

Пред почетокот на истражувањата, Митревски рече дека очекува скопското Кале од ливада да прерасне во археолошки локалитет кој ќе стане причина за луѓето да појдат таму и да го видат. „Калето мора да го направиме достоен споменик на културата, со сите податоци што ги носи во себе. Луѓето ќе се искачуваат на Кале поради туризам, историја и наука“, рече тој.

Сепак, притисоците за „илирски корени“ не престанаа. Непосредно пред излагањето на новооткриените предмети од Кале во Музејот на град Скопје, кон крајот на 2007 година, Митревски мораше јавно да потенцира дека целта на археологијата е да прави културна, а не етничка поделба на артефактите.

- Етничката поделба на археологијата заврши со крајот на Втората светска војна. Кај нас никогаш и не постоела - рече тој.

Тој мораше да одржи мини-предавање за да појасни каде живееле Илирите и Дарданците пред околу 25 века. „Тоа е период кога со Долна Македонија владеел Филип Втори, кој имал своја државна организација, ковал свои монети. На исток живееле Траките, а на запад, на територијата на денешна Албанија и дел до Црна Гора живееле Илирите. Тие имале своја специфична култура која не постои на овие простори“, рече тој.

За да биде работата транспарентна, истражувачкиот тим дозволи отворени посети на Калето за да може секој да види што, каде и како се работи.

НЕ СЕ ФОРСИРА ЕДНА КУЛТУРА

Во наредните две години делумно продолжија археолошките ископувања, но главен акцент беше ставен на конзервација и реставрација на истражените објекти. По отворањето на изложбата за Кале стивнаа притисоците за „илиризација“ на локалитетот. До викендов.

Првите поголеми недоразбирања на Калето се случија пред околу две недели, кога почна покривањето на средновековната црква. Поради бурните реакции Кузман рече дека активностите ќе прекинат за да се смират страстите. Но, по неколку дена работите продолжија.

Бехиџудин Шехапи, директор на Националниот центар за конзервација, кадар на ДУИ, вели дека бил изненаден.

- Беше храброст да се продолжи со работите макар и на кратко време. Требаше да се состанеме за да видиме што понатаму. Одговорно тврдам дека ова е волунтаризам. Постојано се зборува за изградба на црква, а не се спомнува што с` друго имало на Калето. Проектот нема никаков мултиетнички концепт - рече Шехапи.

Професор Митревски децидно тврди дека ваквите напади се неосновани.

- Апсолутно не е точно дека се форсира една култура. Во МАНУ беше отворена изложба за исламско Кале, а на истата тема зборував на конгрес во Исламабад - вели тој.

Требаше да има поширока дебата

Според историските извори, на скопското Кале во средновековниот период се наоѓале катедралната црква „Богородица Троеручица“, двете цркви на семејството Апокавк, „Св. Никола“ и „Св. Богородица“ и црквата „Св. Богородица“ на монахот Ксенофон. Шехапи како историчар на уметноста вели:

- Апсолутно не негирам! Секако има остатоци и од неолит, но има и остатоци од 538 години исламска уметност и култура - рече тој.

На прашањето дали реакциите ќе беа поинакви ако се почнеше со реконструкција на занаетчиска работилница од турски период, Шехапи вели:

- Можеби ќе беше поинаку. Но кај нашиот колега Паско Кузман има малку охридски инает. Скопје не е Охрид и ако треба нешто да се направи, треба поширока консултација со колегите. Малку е непријатно поред очите на 200.000 муслимани без најава да решите да реконструирате црква - вели тој.

Весна И. Илиевска

Nema nisto da se sluci vo forumov posto forumov nema vrska so politikata.
Tamu kade nema politika ima PEACE!

Освен секако во ситуација да има проблеми со црква музејот.

Беше заклучена неколку дена и вчера со текстот ја отворив да видиме колку паднале страстите. Сега за сега добро иде смирено.Ако треба брзо ќе реагираме.


Edited by lslcrew - 17-Feb-2011 at 11:34

Доволно е некој да отвори профил и да стави еден пост - отиде све у мајчину...убаво си беше затворена темава...

Без разлика што требало да биде, дали црква, музеј или само заштитна конструкција мене естетски некако не ми се допаѓа. Мислам дека ја нарушува визурата на ѕидините и дека ако веќе мора да има некаква заштита врз тој простор тоа да биде доволно ниско за да не штрчи барем гледано од главните правци на движење во тој дел.

Праисторија

Повеќе населби од различно време меѓусебно јасно се издвојуваат според урбанизацијата, архитектонските белези и културните манифестации. Така, праисториското живеење се одвивало во најмалку 3 населби (енеолитска, бронзено временска и железновременска), додека во текот на средниот век и на турскиот период се живеело уште во најмалку 3 последователни населби (првата од X-XIII / XIV, втората од XIV-XVI век и третата од XVII-XX век).

Најстарите остатоци од човековата активност на Скопското Кале директно се врзани за археолошката здравица, во која се откриваат вкопани различни објекти, како и остатоци од иницијалната населба од бакарното време - енеолитот или од 4 милениум пред Христа. Се работи за земјенки или полуземјенки со функција на живеалишта, култни објекти или отпадни и складишни јами. Инвентарот го сочинуваат бројни форми на керамички садови за различна намена, култни предмети, глинени скулптурки, но и алатки и сечива од коска, камен и кремен.

Низ следниот период на бронзеното време или во текот на III и на II милениум пред Христа, праисториското живеење продолжило, но на помал простор, главно, ограничен во североисточните делови на Калето каде, покрај бројните движни наоди и остатоци од печки за керамика од раното бронзено време се документирани делови од стамбени објекти од средното бронзено време и една куќа од доцното бронзено време. Најмладата праисториска населба од железното време (прва половина на првиот милениум пред Христа), значела продолжување на животот. Иако на многу мала површина, сепак откриени се остатоци од вообичаената праисториска архитектура или куќи на правоаголна основа, градени и со дрвена скелетна конструкција од колци и плет.

Според истражувањата констатирано е дека поинтензивни остатоци од живеење во следните векови од втората половина на првиот милениум пред Христа, засега не се откриени но поедини наоди потврдуваат одредени активности на Калето во текот на IV век пред Христа. Во таа смисла, откриен е култен простор, една ритуална јама со остатоци од животински жртви, ритуално јадење, керамика, вообичаена за IV век пред Христа во Скопско, заедно со една бронзена монета на Александар III, досега најстарата откриена монета на Калето.

Среден Век

Повеќе населби од различно време меѓусебно јасно се издвојуваат според урбанизацијата, архитектонските белези и културните манифестации. Така, праисториското живеење се одвивало во најмалку 3 населби (енеолитска, бронзено временска и железновременска), додека во текот на средниот век и на турскиот период се живеело уште во најмалку 3 последователни населби (првата од X-XIII / XIV, втората од XIV-XVI век и третата од XVII-XX век).

Најстарите остатоци од човековата активност на Скопското Кале директно се врзани за археолошката здравица, во која се откриваат вкопани различни објекти, како и остатоци од иницијалната населба од бакарното време - енеолитот или од 4 милениум пред Христа. Се работи за земјенки или полуземјенки со функција на живеалишта, култни објекти или отпадни и складишни јами. Инвентарот го сочинуваат бројни форми на керамички садови за различна намена, култни предмети, глинени скулптурки, но и алатки и сечива од коска, камен и кремен.

Низ следниот период на бронзеното време или во текот на III и на II милениум пред Христа, праисториското живеење продолжило, но на помал простор, главно, ограничен во североисточните делови на Калето каде, покрај бројните движни наоди и остатоци од печки за керамика од раното бронзено време се документирани делови од стамбени објекти од средното бронзено време и една куќа од доцното бронзено време. Најмладата праисториска населба од железното време (прва половина на првиот милениум пред Христа), значела продолжување на животот. Иако на многу мала површина, сепак откриени се остатоци од вообичаената праисториска архитектура или куќи на правоаголна основа, градени и со дрвена скелетна конструкција од колци и плет.

Според истражувањата констатирано е дека поинтензивни остатоци од живеење во следните векови од втората половина на првиот милениум пред Христа, засега не се откриени но поедини наоди потврдуваат одредени активности на Калето во текот на IV век пред Христа. Во таа смисла, откриен е култен простор, една ритуална јама со остатоци од животински жртви, ритуално јадење, керамика, вообичаена за IV век пред Христа во Скопско, заедно со една бронзена монета на Александар III, досега најстарата откриена монета на Калето.

Археологија

Скопското Кале претставува еден од најпривлечните,  и најпровокативни, но во исто време и најконтроверзни и најсложени локалитети за археолошко истражување. Иако се неспорни и сосема доволно документирани неговите големи археолошки потенцијали, сеуште се непознати неговите основни културни и историски параметри. Иако претставува локалитет на кој се вршени најголем број археолошки - конзерваторски интервенции сеуште е третиран како обично излетничко место, многу повеке  отколку како вистински археолошки локалитет.

Археологијата, конзервацијата и ревитализацијата на Скопското кале е повеќегодишен проект на Владата, планот е следната година да се конзервираат бедемите кои ги гледаме од сите страни на градот, а со поголема археолошка акција ќе се продолжи во 2009 година.

Во досегашните археолошки истражувања меѓу најзначајните предмети се земјанки од 4 милениум пред Христа, печки за керамика од раното бронзено време, најстарата монета од стотиците пронајдени, со ликот на Александар Трети од 4 век пред наша ера. Според наодите од 12 век и византиското време, на Калето се живеело во благосостојба и мир. Пронајдени се луксузни трпезни садови кои се вистински уметнички дела. Почнале да се градат цркви, а се претпоставува дека во 13, 14 век таму имало 4 цркви, меѓу кои е и крстообразната или соборна, од каде што се фрагментите од фрески.
Средновековниот период бил со најбогат живот на Калето. Со доаѓањето на Турците, се градат бедемите кои сега ги гледаме, и Калето е повторно во воена функција.