Археологија

Откриени мермерни глави во Стибера

Артефакти карактеристични за периодот на енеолитот, и тоа керамика со врежување и графитно сликање, фигурини, камени алатки и коски, се пронајдени на археолошкиот локалитет "Св. Атанасиј" недалеку од селото Спанчево.

Ова е резултат на сондажните истражувања започнати минатата година, кога на овој локалитет беше пронајдена фигура на машка глава од периодот на енеолитот, редок археолошки предмет во овој дел на Македонија, па и пошироко.

Според изјавата на археологот Илинка Атанасова, во изминатите триесетина дена се работеше на два сектора - северен и јужен, со цел да се определат просторните рамки на наоѓалиштето кај Спанчево.

Во северниот сектор се отворени две сонди во продолжение на минатогодишните. Во јужниот сектор е откриен еден култен објект, кој е отворен во кружна основа со дијаметар од 18 метри од кој засега е откриен надворешниот простор на неговата јужна половина. Аналогни такви објекти во најблиското опкружување се откриени во кумановскиот регион на локалитетите Пелинце и Татиќев Камен.

Откриени чевли од 2 век

Покрај чевлите и дрвените садови стари 18 века, во гробницата во Конче се пронајдени и садови и други предмети од бронза, стакло и од керамика и еден чифт налани

Два чифта женски кожени чевли од римско време открија археолозите завчера истражувајќи гробница на археолошкиот локалитет Грајнов Дол, оддалечен два-три километри од селото Конче во истоимената општина. Археолозите од штипскиот Завод и музеј и нивните колеги од другите градови, што учествуваат во истражувањето, велат дека гробницата, според првичниот увид, најверојатно потекнува од 2 век. Покрај чевлите и дрвените садови стари 18 века, во гробницата се пронајдени и садови и други предмети од бронза, стакло и од керамика и еден чифт налани. Научниците пронајдоа и тоалетно ковчеже, обвиткано со бронзено синџирче, во кое има три мали шишиња. Археолозите претпоставуваат дека во гробницата била погребана жена, најверојатно тогашна великодостојничка.

- Откриените садови од дрво од овој период се најверојатно први во Македонија, можеби и на Балканот. Дрвото е органски материјал и тешко опстојува подолг период. Ете, имавме среќа. Ретки се и чевлите кои се вонредно убаво изработени, со повеќе декорации и за тоа време со многу високо технологија. Веројатно биле многу модерни и скапи. Колку што знам, од овој период во земјава досега се пронајдени само еден чифт обувки и тоа сандали, при ископувањето на западната некропола на Стоби во 1992 година - изјави раководителот на проектот, Трајче Нацев, археолог од штипскиот Завод и музеј.

Лани во подножјето на истиот локалитет беше откриена вредна ритуална погребна кочија. Годинава археолозите продолжија да го истражуваат наоѓалиштето. Ископувањата почнаа пред еден и пол месец. По ископани повеќе од 900 кубни метри земја, археолозите завчера стигнаа до вредното откритие. Станува збор за специфична катна гробница со ѕидана основа од непечени тули.

- Копавме 45 дена и почнавме да губиме надеж. Сосема на крајот наидовме на овој вистински мал археолошки бисер. Секој археолог би посакал ваков наод барем еднаш во својот живот. Содржината на гробницата ги надмина сите наши очекувања - рече струмичкиот археолог Ване П. Секулов.

Археолозите завчера попладне почнаа да ги вадат вредните предмети од гробницата. Тие се предадени на конзервација. Истражувачите вчера ги вадеа и коските на покојничката, кои ќе бидат однесени на антрополошка анализа. Теренот на археолошкиот локалитет кај Конче деноноќно е обезбедуван.

- Ова е значајно археолошко откритие од 2 век, со многу ексклузивни наоди. Затоа и ние сме многу често присутни овде, уште од ланското ископување на ритуалната кочија. Во соработка со МВР ги презедовме сите безбедносни мерки за заштита на локалитетот - истакна археологот Звонимир Николовски, инспектор за заштита во Управата за заштита на културното наследство.

На Плаошник откриени 1.500 квадратни метри мозаици

Никола Упевче, академски сликар, конзерватор и реставратор

Плаошник би го вброил меѓу најзначајните и најатрактивните локалитети на оваа територија

Симон Илиески

НА ЛОКАЛИТЕТОТ ГАБАВСКИ РИД НА ВЛЕЗОТ ВО ОХРИД

Се разоткрива тврдината на Филип Втори Македонски

Кате Антевска

Обемни археолошки истражувања ќе почнат од следната недела на наоѓалиштата низ цела Македонија. На списокот се и капиталните археолошки зафати во Исар Марвинци, Хераклеја, Стоби, скопско Кале и на Зрзе. Од Управата за заштита на културното наследство велат дека оваа година од буџетот на Владата се издвоени најмногу пари за оваа сфера, по 15 до 20 милиони денари за секое од големите наоѓалишта, односно речиси 350.000 евра по локалитет. - Ова е највисока сума досега одвоена за ископувања на еден археолошки локалитет - вели Паско Кузман, додавајќи дека речиси три милиони денари се резервирани за помалите наоѓалишта. Археолозите во помал обем ќе истражуваат и на Цареви кули во Струмица, на островот Голем Град во Преспа, на локалитетите Големо Градиште во Неготино, Тумба Маџари во Скопје, Баба и Трештна Стена во Прилеп, потоа во Кнежевски манастир во Кичевско, а ќе се засилат и конзерваторските и реставраторските зафати на Горна Порта во Охрид, на бедемите од Баргала, на Вардарски Рид и на други места. Очекувањата на експертите од годинешната археолошка акција се големи, а зафатот, судејќи според обемноста на најавените проекти, веројатно ќе биде во центарот на културните случувања, впрочем како и во минатите години на интензивни археолошки истражувања. Златко Видевски, раководителот на ископувањата на локалитетот Исар Марвинци, каде што лани беа пронајдени најмногу предмети со високо уметничко значење, очекува слични резултати и оваа година. - Ископувања ќе се прават на три некрополи на површина од 28.000 квадратни метри. Некрополите се од рана антика, од римско време и од праисторискиот период. Таму лани наидовме на навистина вредни наоди, како црвенофигуралните и црнофигуралните фазни, потоа златниот накит, многу бронзени апликации со претстави на божества и друго. Годинава ќе се прави доистражување на гробниците, па очекуваме богати прилози - вели Видевски. Тој објаснува на Исар Марвинци најмногу ќе се ископува во раноантичката некропола бидејќи токму таму се открија највредните парчиња со потекло од 1 до 6 век пр. н. е, каков златниот накит. Гробните прилози од тоа време, вели тој, се прилично богати и укажуваат на богат статус на луѓето што се погребувале. Инаку, на Исар Марвинци ќе работи стручна екипа од 50 луѓе и 500 работници, студенти и други соработници. Ланските пронајдоци на Хераклеја, пак, ја урнаа старата теорија за потеклото на ова наоѓалиште, која вели дека тоа датира од 2 век пр. н. е. Една монета со ликот на Касандер, војсководец и пријател на Александар Трети Македонски, што беше најдена во јужниот бедем на локалитетот, покажа дека Хераклеја живеела и во 4 век пр. н. е, во времето на Александар Македонски, велат археолозите. - Ќе истражуваме таму каде што застанавме: во новата базилика, во Гимназионот и на театарскиот плоштад од македонско хеленистичкиот период. Никогаш не се знае што кријат подолните слоеви од овие објекти - вели Аница Георгиева, раководителката на ископувањата на Хераклеја Линкестис. Предизвикот да се истражува Хераклеја е голем, коментира таа, токму поради тоа што лани се утврдило дека ова наоѓалиште живеело и во период од 7 до 9 век, факт кој беше непознат во науката.