АРХЕОЛОШКИ истражувања во истоЧна македониЈа

Откриени древни населби во Штипско-радовишко

Археолозите на локалитетот Плоча го потврдија постоењето на утврдена населба, на Пилав Тепе е пронајден материјал кој можеби потекнува од градот Астраион, а во Боров Дол се очекува потврда за постоење повеќе рударски населби

На тромеѓата меѓу општините Штип, Конче и Радовиш имало живот и повеќе населби со векови, почнувајќи од неолитот, околу 5.000 години пред новата ера, потоа македонскиот период, хеленизмот, доцната антика, раниот среден век, а можеби таму се наоѓал и значајниот град Астраион. Археолозите годинава почнаа да вршат заштитни археолошки истражувања. Во јуни и во јули беа спроведени на археолошкиот локалитет Плоча, а деновиве почнаа и во Боров Дол.

Најинтересното на крај

На археолошкиот локалитет Плоча, кај штипското село Брест, е потврдено постоењето на средновековна утврдена населба, хронолошки лоцирана во периодот од 12 до 14 век, која зафаќа површина помеѓу два и три хектари. Двомесечните ископувања претежно биле лоцирани на акрополниот дел и на одбранбениот ѕид. Во последната фаза од истражувањето археолозите од штипскиот Завод и музеј откриле дел од просторија, вкопана 60 до 70 сантиметри во карпа, фрагменти од плитар - слама, кал и прачки, со кои тогаш се градело, а покривот веројатно бил од трска.

Во просторијата биле пронајдени печка за храна изградена од плитар, копје, метално ноже, керамички садови и керамички пршлени. Археолозите велат дека тоа било кујна на куќата или економија на станбениот дел од населбата.

- И на ова, како и на речиси секое друго археолошко ископување, најинтересното дојде на крајот. За жал, се работи за заштитно истражување, со ограничени средства, па не продолживме. Ќе конкурираме за средства до Министерството за култура за следната година. Па веруваме дека тогаш ќе продолжи истражувањето на Плоча. Бедемот има големи оштетувања од ерозијата. И тој припаѓа на типот на средновековните утврдувања од тој период, како Исарот кај Штип, Цареви Кули кај Струмица, Маркови Кули кај Прилеп - вели археологот Трајче Нацев.

Заштитно истражување на Пилав Тепе

Заштитно археолошко истражување се очекува да има и за локалитетот Пилав Тепе, кој е на околу 500 метри од Плоча, покрај патот Штип - Радовиш, а кон крајот на минатата година бил оштетен од сопственикот на парцелата, кој со градежна механизација го порамнувал теренот. Работите беа прекинати по налог на градежната инспекција, а на терен излегоа археолози од штипскиот Завод и музеј. Потоа, увид извршила и Управата за заштита на културното наследство.

На теренот биле пронајдени керамички садови, керамички тегови, еден целосно зачуван и неколку фрагменти од питуси, а се гледале и остатоци од ѕидови.

- Управата направи записник, па очекуваме да има заштитно истражување и на Пилав Тепе, локалитет на кој има и неолитска населба. Можеби на Пилав Тепе се наоѓа и многу значајниот град Астраион, кој временски се лоцира од 4 до 2 век пр.н.е. И сега откриениот движен материјал, според првичните сознанија, потекнува од тој период. Но на тој простор има културни хоризонти и имало живот и со векови подоцна - истакнува Нацев.

Во Боров Дол заштитното ископување почна деновиве, а археолозите од Штип, заедно со нивни колеги од други градови, истражуваат три археолошки локалитети - Врчва, Камено и Падарница.

Според досегашните сознанија и наоди на теренот, локалитетот Врчва веројатно потекнува од доцната антика, во кој живот можеби имало до раниот среден век.

Во Падарница, пак, била пронајдена згура, па се очекува сега да бидат најдени и печки за топење руда.

Истражувањата на археолошкиот локалитет во виничкото село Кршла почнаа денеска археолози од Музејот „Теракота“ од Виница.

Според сознанијата локалитетот потекнува од железното доба. На овој локалитет првите сондажни истражувања се вршени во 1981 година кога се откриени четри тумули и значаен движен материјал кој укажува на тој период.

Со средства од Министерството за култура Музејот „Теракота“ од Виница во наредните триесетина дена преку стручни екипи ќе работи на документирање на откриениот материјал.

Голем дел од значајните археолошки предмети се уништуваат во процесот на обработка на обработливото земјиште што се наоѓа во тој реон.