Црква на Плоштад Македонија

Идејата за црквата на скопскиот плоштад била на Груевски

Архитект Грчев вели дека Владата се става над Уставот и користи сакрални објекти како предизборни билборди

БИЛЈАНА ЈОВАНОВСКА
БИЛЈАНА АНГЕЛОВСКА

„Зад идејата за изградба на црква на плоштадот ’Македонија‘ во Скопје стои лично премиерот Никола Груевски, кој сака и кај нас, по примерот на плоштадите на европските метрополи, да има сакрален објект“. Ова вчера ни го изјави портпаролот на Владата Ивица Боцевски откако „Утрински весник“ја објави информацијата дека Владата донела одлука за возобновувањето на некогашната централна градска црква „Цар Константин и царица Елена“.

И тој потврди дека предлогот на премиерот поминал без никакви проблеми и дека добил зелено светло и од министрите од албанските партии.

Целиот проект ќе го турка Министерството за култура, а црквата ќе се гради со буџетски средства. Колку е издвоено за градбата и за идејниот проект, кој ќе се бара на меѓународен тендер, се' уште не се соопштува, но со оглед на фактот дека храмот ќе биде лоциран во најстрогиот центар - меѓу Стоковната куќа и ресторанот „Дал-мет-фу“, за очекување е дека нема да се штеди.

Со оглед на тоа што храмот „Цар Константин и царица Елена“, лоциран во Влашкото Маало, односно на влезот од денешниот Градски трговски центар, бил голем и што новата црква ќе се гради педесетина метри кон плоштадот не може да стане збор за класично возобновување на некогашната, урната во скопскиот земјотрес во 1963 година. Овој храм ќе биде многу помал и се планира да има кружна форма за да нема грб, туку да се приоѓа од сите страни.

Во Македонската православна црква не се изненадени од иницијативата на премиерот Груевски. Напротив, ја благословуваат и, како што вели владиката Климент, секретар на Синодот на МПЦ „многубројни се позитивните импликации од оваа владина одлука. Како прво, го нагласуваме конструктивниот приод на ползување на јавниот простор со изградба на храмот. Со ова се исправа една историска неправда и урнатото се гради. Исто така, на овој начин стануваме поблиски не само до православните метрополи, како што се Москва, Софија, Солун, Атина, Белград, Букурешт, туку и до европските центри во развиените западни демократии, каде што не само на централниот, туку на сите плоштади има не еден туку и повеќе храмови“.

Градот Скопје нема ништо против одлуката за изградба на црква на плоштадот, но инсистира при обновата на овој верски објект да се испочитуваат сите законски и урбанистички постапки. Во Градот не се информирани дали во Деталниот урбанистички план на Општина Центар има предвидено маркичка за овој објект, меѓутоа нагласуваат дека доколку биде внесена, нема да биде во колизија со Генералниот урбанистички план на Скопје (ГУП).

Индикативно е што во текот на вчерашниот ден градоначалничката на Општина Центар Виолета Аларова, како најповикана да се произнесе за владината одлука, како и нејзината портпаролка, останаа глуви на нашите барања за каков било коментар. Ним им стана практика секогаш кога треба да се произнесат за работи кои се во нивна надлежност, да бидат недостапни.

Но, затоа, пак, архитектот Мирослав Грчев, кој е творец на ДУП за Малиот ринг, иницијативата ја пречека на нож. Тој смета дека станува збор за мешање на државата во чисто црковни работи и дека „со оваа одлука Владата ја корумпира Црквата, бидејќи државата не е таа што гради верски објекти“. Грчев е дециден: „Владата не е надлежна да носи одлуки кои се во надлежност на МПЦ. Со ова, Владата се става над законот и над Бога и користи сакрални објекти како предизборни билборди. Таа носи одлуки за кои не само што не е надлежна, туку тие се директно спротивни на Уставот. Од друга страна, пак, Владата не е ни интелектуално, ни стручно подготвена за вакво нешто“. Архитектот појаснува дека Владата не може да планира на веќе донесени урбанистички планови, пред се', зашто урбанистичкото планирање со Уставот на РМ и' е дадено на локалната самоуправа. Според него, со овој потег Владата наместо да го штити системот на планирање, таа го уништува.

Грчев одбива да коментира дали едно вакво решение на плоштадот би било убаво или не, бидејќи „ова е доказ на анархија, беззаконие кое очигледно никому не му пречи“. „Трагично е“, нагласува Грчев, „што сето ова го прават политички волонтери, урбанистички дилетанти. Знам дека тоа ќе биде грдо, зашто е на погрешно место и направено е на погрешен начин. Владата не може да врши диктат во урбанизмот и да се става над законот и над струката“. На Грчев не му е олеснителна околност што Владата ќе распише меѓународен тендер за идејно решение за црквата. Според него, „дивите конкурси во последниве две години беа за објекти од политички интерес и беа пропаднати конкурси, зашто сите беа нестручно распишани, политички инструментализирани и водени од идеи на политички волонтери. Ниеден конкурс не успеа да ги собере најдобрите кадри од Македонија, а да не говориме за оние од меѓународен ранг. Сите досегашни конкурси се фалсификувани од кампањски причини и задоволување нечии политички цели“, тврди авторот на ДУП за Малиот ринг, Мирослав Грчев.