Дивоградба ги „скри“ Султанмуратовата џамија и Саат-кулата

Заштитарите велат дека се наоѓаат затекнати од дивоградбите и нелегалните интервенции врз исламските споменици. Тие остро реагираат и за дивоградбата во дворот на Султанмуратовата џамија. Предупредуваат дека објектот ќе го наруши изгледот на џамијата, во чиј корпус се наоѓа и Саат-кулата, една од најимпозантните точки во тој дел од градот

Заштитарите немоќни пред дивите (до)градби

Дивиот објект што се гради пред Султанмуратовата џамија е уште еден од низата незаконски интервенции врз објектите, или амбиентот на исламските споменици. Верниците многупати самите ги „дотеруваат“ според свој вкус и потреби. По самоинцијативното пребојување на автентичната ѕидна декорација на Јајапашината џамија (15 век) од верниците, сега во дворот на Султанмуратовата џамија никнува масивен објект, кој сосема ја менува глетката врз овој импозантен споменик од 15 век.

Според Ема Петрова, директорка на Градскиот завод за заштита на културните споменици, тие како надлежна институција се нашле затекнати од дивоградбите, кои во некои делови од градот, како што вели, никнуваат како печурки по дожд.

- Веднаш штом го констатиравме дивиот објект реагиравме до Управата за заштита на културното наследство. Управата потоа испрати инспекција на терен, направи увид, записник и фотодокументација, кои ги проследи до општината Чаир. Градскиот завод нема ингеренции да урива. Тоа го прави општината, која, се надевам, ќе реагира правилно. Не можеме секојдневно да ги обиколуваме сите споменици во градот - вели Петрова.

На незаконската градба остро реагира и Управата за заштита на културното наследство, која бара итно отстранување на објектот.

- Ги активиравме инспекциите и бараме од надлежните инспекции во општината Чаир да го отстранат објектот како дивоградба - вели директорот на Управата за заштита на културното наследство, Паско Кузман.

Се шпекулира дека објектот во дворот на Султанмуратовата џамија едновремено ќе биде верско училиште и резиденцијален простор во кој ќе се пречекуваат гостите на џамијата.

Од општината Чаир велат дека одборот на џамијата е иницијатор за градбата и тој испратил барање за дозвола, но не била издадена дозвола за целиот објект, туку само за приземјето и за првиот кат.
Заштитарите предупредуваат дека новиот објект ќе го наруши изгледот на џамијата, во чиј корпус се наоѓа и Саат-кулата, една од најимпозантните точки во тој дел од градот.

Според Беџихудин Шехапи, поранешен директор на Националниот конзерваторски центар и пратеник во парламентот, има многу произволности кога се работи за интервенции врз исламските споменици на културата, кои во голем број не се ни валоризирани.

- Ниту една интервенција не треба да помине без истражувачки активности. Најнапред, на голем број исламски споменици во државава им се потребни валоризација, конзервација и ревитализација - вели Шехапи.

Исто така, има голем број примери кога врз темелите на старата џамија се гради ултрамодерна, која не соодветствува со изгледот на старата ниту, пак, со стилските особености на околната архитектура. Таков е примерот со „Арасти-џамијата“ во Скопје, урната во земјотресот во 1963 година, на чие место, наспроти мислењето на стручната јавност, изникна модерна џамија, која не соодветствува со амбиентот на чаршијата.

Првата саат-кула во Османлиската Империја

Џамијата на султанот Мурат Втори е сместена на возвишението што се издига над стариот дел на градот. Датира од 1436 година и денес е најстарата помеѓу зачуваните џамии на Скопје. На северната страна од џамијата се наоѓа и Саат-кулата, која е подигната во периодот помеѓу 1566 и 1573 година. Таа била првата саат-кула на територијата на Османлиската Империја. Механизмот на саатот бил донесен од Саат-кулата во Сигет, Унгарија, по неговото заземање од страна на Турците. Саат-кулата била забележена од повеќе патеписци што го посетиле Скопје, а според преданијата, нејзиното ѕвоно се слушало „на два часа далечина“. Долго време беше без механизмот на часовникот, кој во 2008 година, по 45 години, и беше вратен.