Индустриски објекти и зони (општо)

Слободна економска зона само за Кинези

Рада И. Маневска

По три години владата призна дека проектот слободни техничко–индустриските зони е погрешна инвестиција. Откако „Бунарџик“ остана само со две инвестиции, а трите други официјално регистрирани се уште се ливади, владата се обидува со нови привилегии за инвеститорите да ја поправи состојбата, се согласуваат експертите и стопанствениците.
Таа најави во првите десет години целосно ослободување од персонален данок, како и голема државна помош. За стручњаците проектот слободни технолошко-индустриски зони е одамна надминат и неприфатлив за Европејците на кои сакаме да им се придружиме. Уште повеќе, според нив, со давањето привилегии за странците Владата ги става во нерамноправна положба домашните инвеститори.
- Проектот во основа е нереален и надминат, но не е проблем да заживее. Проблемот е во владата, која создава поволна инвестициска клима само на хартија. Инвеститорите сакаат да видат практична примена на законите, многу поедноставни прописи, сигурност и судска власт што ги спроведува законите, а не застои и сопки во зависност од политиката на партиите –вели Џеват Хајредини, поранешен министер за финансии.
Големите светски марки, кои со сите сили сакаме да ги привлечеме да градат во нашите слободни технолошки зони, вели Хајредини, не се заинтересирани за мал пазар како македонскиот.
- Пазарот мора да се отвори кон регионот, без посебни предрасуди кон тоа што би било враќање кон поранешниот југословенски пазар, но и кон албанскиот, бугарскиот, грчкиот и турскиот. Тоа само отвора можност за донесување големи инвестициски марки и подобри услови за работа на нашите индустриски капацитети - вели Хајредини.
Економистот Слободан Најдовски, пак, смета дека владата не успеала да се приспособи на условите и на светските тенденции за создавање слободни економски зони и водела експанзионистичка политика и во овој проект. Предлага владата да укине три од слободните зони или да ги претвори во индустриски зони за да се извлече од состојба во која се најде со овој проект.
- Поголем проблем во овој проект се недозволено високите привилегии што им се даваат на странците со што владата оди директно против домашните инвеститори за кои во изминатите години не планираше никакви субвенции – вели Најдовски.
Стопанствениците не се против слободните технолошко-индустриски зони и привилегиите што им се даваат на инвеститорите, но бараат еднаков третман на домашните и на странските инвеститори и можност домашните фирми да можат да градат во овие зони.
- Нема никаква причина за нееднаков третман на инвеститорите во овие зони. Затоа, не се согласуваме со ваквата политика. Бараме зоните да се отворат и за домашните инвеститори - велат од Сојузот на стопански комори.
Извозно ориентираните претпријатија тука гледаат можност за инвестирање.
- Многу е полесно да се инвестира кога имаш привилегии. Добиваш земјиште за едно евро по квадратен метар или ниска наемнина, имаш даночни и низа други поволности што во почеток го прават производот поконкурентен - вели бизнисменот Мирче Чекреџи.
Според него, за да го поттикне инвестирањето, Владата би требало да воведе субвенции и грантови за домашните мали и средни претпријатија.
- Така функционира светот, но од владата велат дека нема доволно моќен буџет за такви привилегии – нагласува Чекреџи.
Опозицијата смета дека овој владин потег е очајнички за да се донесат што поголем број инвестиции за да заживее проектот.
- Евидентно е дека владата не создаде поволна деловна клима. Се уште имаме политизирано и бавно судство, се врши притисок на досегашните инвеститори, се работи на дестабилизирање на политичките односи, а сето тоа не создава сигурност за инвеститорите. Тоа даде неповолни резултати во инвестирањето - вели Драган Тевдовски, економски аналитичар од СДСМ.
Од владата нема информација колку државата им помогна на постојните гринфилд-инвестиции во „Бунарџик“. Во јавноста се калкулира со бројка од 50 милиони евра, за вкупната инвестиција од околу 30 милиони евра.
Директорот на Агенцијата за странски инвестиции Виктор Мизо вчера беше зафатен да даде конкретни информации за висината на државната помош што ја добиле странците што граделе во „Бунарџик“. Вчера недостапен за изјава беше и директорот на дирекцијата за слободни техничко-индустриски зони.
Министерот за финансии Зоран Ставревски, пак, деновиве изјави дека причина за малиот број гринфилд-инвестиции е поради економската криза, но не се согласува дека странски инвеститори ја заобиколуваат земјава.

Најнови бенефиции

Странските компании што ќе инвестираат во слободните индустриски зони 100 проценти се ослободуваат од плаќање персонален данок во траење од 10 години, место досегашните 50 проценти од данокот за пет години.
Државната помош, која може да се додели на инвеститорот во слободните технолошко-индустриски развојни зони е 100 проценти за оправданите трошоци во висина до 50 милиони евра и 50 проценти за делот на оправданите трошоци во висина од 50 до 100 милиони евра.
Овие привилегии не важат за инвеститорите што веќе изградиле објекти во слободните зони.

Нема инвеститори

Во „Бунарџик“ веќе има изградено два индустриски капацитета на инвеститорите „Џонсон контролс“ и „Џонсон мети“. Деновиве е ставен камен-темелник и на објект на кинеско-корејските инвеститори, вреден девет милиони евра.
Индустриските зони во Штип и во Тетово се уште се празни. За штипската, која се протега на 206 хектари, е подготвен проект и се пробива пристапен пат.
- Предвидени се 60 парцели за изградба на производствени капацитети. Ќе има царински терминал и придружни објекти потребни за функционирање на зоната. Поголемиот дел од земјиштето е во сопственост на државата – вели Иле Наков технички директор во Јавното претпријатие за урбанизам и уредување на градежно земјиште во Штип.
За интересот на инвеститорите за градење во оваа зона штипјани не се информирани будејќи тоа било во надлежност на владата.
Во Тетово слободната зона зјае празна, како и втората во Скопје.
За шест месеци во државава од странски инвестиции се остварени 110 милиони евра, што е неколку пати помалку од минатата година. Последната инвестиција за која е ставен камен-темелник во „Бунарџик“ е кинеската, која вреди девет милиони евра.

Современи погони во фабриката „Јадран Готино Фудс“ од Неготино

Владимир Тевчев

Модерна технологија, хали како во аптека. Вака изгледаат новите погони на фабриката „Јадран Готино Фудс“ од Неготино.

Со новата производствена линија која од денеска е во функција, овој познат бренд на кондиторски производи го зголеми производството на 7 илјади тони годишно.

Сопственикот Тодор Кулаков очекува неговите шеесетина артикли, брзо да се пробијат на домашниот пазар.

„Па за „Јадран Готино Фудс“ значи нова страна. Отворање на нови 25 производи, над 60 нови артикли. Во Македонија соработуваме со „Хедис“ и имаме многу добра соработка и планираме понатаму таа да се проширува“, изјави Тодор Кулаков, сопственик на „Јадран Годино фудс“.

...

Фабриката „Јадран“ е единствената на поранешните ЈУ простори која произведува трајни кроасани. Таан алвата е еден од најпознатите брендови на оваа фабрика.

...