Бродот не го спаси селото Клиново

Селото Клиново се удави во Тиквешко Езеро оти бродот кој требаше да го спасува е продаден, а ветениот пат покрај езерото и по 50 години не е изграден. Клиново, кое некогаш имало 1.000 жители, денес нема ниту еден. Причина е и тоа што и по половина век од изградбата на езерото се' уште не е реализирано ветувањето дека ќе се изгради пат до Клиново и дека ќе се обезбеди брод да го користат тие што живеат или потекнуваат оттаму. Пред изградбата на акумулацијата, клиновци од Кавадарци до ова најоддалечено село патувале по пат крај Црна Река, која сега го полни Тиквешко Езеро, кое ги покрило патот и нивите на луѓето што живееле таму.

- При изградбата на акумулацијата беше ветено дека Клиново ќе добие пат или брод како превозно средство. Навистина бил купен брод, кој останал во рамките на тогашното претпријатие „Тиквешко Поле“. Претпријатието потоа го продало бродот иако тој бил сопственост на Месната заедница Клиново. И луѓето останаа без ништо. А и кога не беше продаден, ако некој побараше превоз до селото, тие наплаќаа, иако бродот беше купен наменски, само за селото Клиново - тврди Мишо Митрев од Кавадарци, кој е роден во Клиново.

Некогаш немањето пат и струја биле главните причини за иселувањето, а денес тие се причини да не се вратат оние што размислуваат таму да најдат егзистенција.

- Најдобриот мермер во Македонија го има токму тука, под Клиново. Испитувањата беа направени уште пред половина век. Има и црн мермер. Огромно е и присуството на извори на вода. Словенци се заинтересирани да инвестираат тука. Но потребно е да се создадат услови за да може таквото богатство да се експлоатира - тврди бизнисменот Митрев.

Селото е „зад грбот Господов“, на околу 860 метри надморска височина. Од Кавадарци до Клиново има четириесетина километри, а дотаму стигнавме по лош шумски пат, возејќи два часа со џип, во еден правец. Од 186 куќи некогаш, денес има едвај неколку. Оние што се родени овде велат дека нивното село станало планина, оти нема ниту камен од некогашните домови и школо. Оние малку ниви што останале обраснати се со трње. Клиново живее само неколку дена во годината. Неколкупати годишно тие што се родени овде или потекнуваат од овој крај доаѓаат да прослават заедно. Се среќаваат по долги години. Но на веселбите доаѓаат и луѓе авантуристи, кои немаат ама баш ништо заедничко со ова село. И сите тие со години палат свеќи и се молат во црква под ведро небо, оти црквата изгорела пред педесетина години.

Постојат повеќе легенди за тоа како настанало името на селото. Според една од нив, Клиново го добило името оти селото е сместено помеѓу два рида, како во клин. Се прераскажува и приказната за тројцата браќа, Гале, Климе и Вите кои ги формирале селата Галиште, Клиново и Витолиште. Распослано на карпест терен, селото е едно од најголемите по површина во некогашната општина Конопиште. Граничи со Мариово и е сместено во пазувите на планината Козјак.

Поради немањето услови за живот во Клиново, засега многумина што доаѓаат овде со носталгија или ентузијазам имаат направено викендички долу кај вливот на реката Блашница во Тиквешкото Езеро. Стотина куќи веќе има таму. Некои од нив имаат и постојани жители. Има направено и леса (висечки мост), па кога Блашница е надојдена, луѓето што сакаат да одат накај викендичките и Клиново поминуваат по неа.

Секоја година во Клиново доаѓа Јован Митров, кој е роден тука, а долги години е на работа во Шведска.

- Често се сеќавам на мачниот живот што го имавме тука, но со задоволство му се враќам на родниот крај оти нема поубаво место на светот од ова. Корените ме влечат - ни рече тој со насмевка.

На родното огниште, по 20 години, беше дојден и Сашко Трајков, кој работи во Швајцарија.

- Имам куклен театар и сум го прошетал половина свет. Ама не би го менувал Клиново за ниедно друго место на планетата - ни рече додека со своите деца палеше свеќи.

Директорот на кавадаречки „Бор“, подружница на „Македонски шуми“, Стојан Иванов, кој исто така потекнува од ова село, ни зборуваше за своите перспективи.

- Доколку се реализира проектот за хидроцентралата „Галиште“, идеално ќе биде ако овој пат се пробие до централата. Тоа е најблискиот пат од Кавадарци дотаму. „Галиште“ ќе биде на околу 10 километри од Клиново. Ако се случи тоа, ова ќе биде рајот на земјата. Триесет години работам во шумарство и тврдам дека ова е едно од најживописните места во Македонија. Спој на континентална и медитеранска клима. Долу кај Блашница може да се види дрвото „гол човек“, кое е ендемит, медитерански вид. Местово е идеално за туризам со езеро и со планина. Сите знаат дека Тиквешијата е позната по виното и грозјето, а никој не знае дека шумите во Тиквешко се број еден во Македонија по однос на површини и квалитет. Македонија е прекрасна и штета што ниту Македонците не ја познаваат доволно - вели Иванов.

Со носталгија и солзи зборува и 79-годишната Велика Трајковска. Таа вели дека животот и' поминал со молби до Бога да се врати животот во нејзиното родно Клиново.

- Е, синко, за Југославија некогаш воа беше ѓоа некоа ба (болва). Ама не се застана здраво за да не се дозволе селото да се испусте. Едно време тука ни пиле не идеше, а камоли човек. И стварно кога решив да се враќам тука за да се обнове манастирчето од 14 век, ми викаа улава кај одиш таму со мечките. Ама мене на сон ми дојде да го возобновам родниот крај. Кога првпат дојдов тука по многу години, шо да кажувам, мечкарник. Воа нашето е сега како да сакаме мртов човек да оживиме - емотивно говореше жената.

Сепак, иако Тиквешкото Езеро било причина за иселувањето на Клиново, нашите соговорници, додека разговаравме, не можеа да го оттргнат погледот од прекрасната глетка од ридот кон езерото.

БО­ГО­МИЛ­ЧА­НИ НА БЛО­КА­ДА

"Ма­ке­дон­ски шу­ми" ни ги униш­ти па­тиш­та­та

Патниот правец Валандово – Струмица и обратно поради изведување работи на пат, денес ќе биде целосно затворен за сообраќај.