Пошумување

Бугарска шума је природно благо којим се и данас поносимо. Напори за његово очување и одрживо коришћење почели су пре више година, а трају и у нашим данима. О опасностима које данас прете шумама у Бугарској разговарали смо са инж. Александром Дунчевим, шумским стручњаком Светског фонда за заштиту природе-Бугарска /WWF–Бугарска/ који посебну пажњу посвећује стварању могућности за очување вековних шума и унапређењу законске регулативе у циљу бољег управљања шумама у Бугарској.

“Шума није само извор индустријске сировине. Шума нема само економски значај. У исто време када говоримо о бугарским шумама, не смемо заборавити на пораст економског интереса. Производња дрвне масе бележи раст од око пола милиона кубних метара годишње”, каже инж. Дунчев. „А то је на рачун других важних функција шуме – социјалне и еколошке. Социјална функција шуме подразумева не само могућност да људи скупљају дрва за огрев, већ и могућност за развој туризма. Веома често дојаве о илегалној сечи шума у Бугарској које се користе претежно у туристичке сврхе упућују управо туристичка удружења или грађани. Илегална сеча, бар привремено, уништава туристички потенцијал шуме.“

Бугари сматрају да је сеча у земљи масовна и неконтролисана, због чега је 2015. године друштво затражило увођење мораторијума на извоз дрвне масе. Бугарска извози сирову дрвну грађу, укључујући и огревно дрво, у суседне земље и управо ова контрадикторна пракса је довела до увођења забране. Мораторијум је укинут усвајањем измена закона у циљу стварања услова за бољу контролу производње дрвне масе. Мере које су донете овог лета имају за циљ да повећају транспарентност и могућност за директну грађанску контролу кроз стварање јавног информационог система. Смањен је интензитет сече, а уведене су и једноставне мере за сузбијање незаконите сече, забрањени су производња и превоз дрвне масе ноћу, предвиђено је увођење GPS уређаја за камионе који превозе дрвну масу.

Инж. Дунчев додаје да упркос строжим мерама, постоје случајеви када под снажним политичким и корупционим притиском контролни органи прикривају прекршаје. Стога се заштитници природе залажу за повећање одговорности власника компанија које се баве производњом дрвне масе.

Последњих година све очитија постаје чињеница да незаконита сеча и неодговорно понашање према природи код нас доносе велику штету бугарском друштву – до сада невиђене поплаве и клизишта, сушу и загађење воде за пиће. У 2015. години дошло је до снеголома, ледолома, ветролома и пожара који су такође нанели велику штету шумама.

Социолошка истраживања показују да је очување шума најважнија еколошка тема за бугарско друштво. Активира се дијалог између еколошких организација и државних институција, што ствара могућност за заједничке контроле у шумама у циљу спречавања манипулисања подацима. Постоји и немали број заједничких пројеката попут оних за очување приобалних и вековних шума. Из Светског фонда за заштиту природе-Бугарска су заједно са шумским службеницима мапирали 25.000 хектара последњих вековних шума у Бугарској ван заштићених подручја.

Уз помоћ државе створена је географско-информативна веб платформа gis.wwf.bg Она пружа могућност за лоцирање одређене шуме, након чега се од Агенције за шуме могу затражити информације о томе да ли је за њу издата дозвола за сечу. Такође, 2015. године је свим грађанима омогућено да све примећене прекршаје у вези са шумама дојаве на број 112. Унапређењем прописа грађанима ће бити омогућено да учествују и у изради локалних планова управљања шумама. 

Свако може допринети очувању бугарске шуме. Корак у том правцу су већа информисаност о њеним проблемима и жеља за већом транспарентношћу у управљању и коришћењу шума.

http://bnr.bg/sr/post/100638376/nastava-se-borba-za-ochuvae-bugarske-shume

Потребни се еколошки шуми што создаваат кислород

Не е важно колку милиони дрвца ќе засадиме, туку колку квалитетни шуми ќе создадеме

Сања Наумовска



На Македонија и' требаат еколошки природни шуми, кои ќе штитат од ерозија и ќе произведуваат кислород, а не дрвја корисни само за индустријата, сметаат стручњаците. Потребна е прецизна и долгорочна национална стратегија што ќе одговори на прашањата каде, колку и што треба да се засади во следните 10 години. Не треба да се инсистира на зимзелени шуми како пред пет децении кога постоела стратегија за развој на дрвната индустрија.

„Акциите на Денот на дрвото се одлична иницијална каписла во нашата земја да почне да се размислува за пошумувањето, но не само за квантитативниот аспект. Не е важно колку милиони дрвца ќе засадиме, туку колку квалитетни шуми ќе создадеме“, вели професорот од Шумарскиот факултет, Јане Ацевски.

Според карактеристиките на земјиштето во Македонија и климатските услови, мешаните листопадни шуми се идеални за подобрување на условите во животната средина. Статистичките податоци велат дека под шума се наоѓа 37 отсто од површината на земјата, што ја прави Македонија средно пошумена земја. Сепак, нагласуваат познавачите, пошумување не е потребно само на голините. Голем дел и од постојните шуми се деградирани и треба да се освежат. Тоа мора да се направи плански и ефективно за да се намалат подоцнежните трошоци за одржување на шумите, а да се постигне вистинскиот еколошки ефект.

Иако се најавува веќе една година, националната стратегија се' уште не започнала да се изработува. Најголем проблем се катастарските податоци што треба да одговорат во чија сопственост е земјиштето и која му е намената. Отсуството од плански документи врз кои ќе се прават издржани проекти за пошумување ги држи и европските фондови далеку од Македонија, категоричен е академик Ѓорѓи Филиповски. Пари за проекти од екологија во Европа има многу, но до нив мора да се дојде со знаење, вели тој, нагласувајќи дека ниту државата досега не се ангажирала да создаде свој Фонд за пошумување, кој ќе биде постојан и стабилен извор на финансии.

„Дали пасиштето или нивата треба да се претворат во шума или не, е прашање што може да се одговори по долготрајни и сеопфатни анализи на повеќе сектори, земјоделство, сточарство, екологија, метеорологија“, објаснува професорот Ацевски. Особено внимание, вели тој, треба да се посвети на видот на садниците што се садат во различни подрачја од државата. На Македонија и' се потребни еколошки шуми што ќе продуцираат кислород. „Тоа се листопадните дабови или јасенови шуми, на одредени подрачја измешани со зимзелени видови, како што се смреките и фојата“, вели Ацевски, нагласувајќи дека овие шуми поради мешаниот состав, поотпорни се на болести, но и на пожари. „Самото тоа ги прави самоодржливи и ги намалува трошоците за нивна заштита“, вели Ацевски.

Повардарјето и притоките на Вардар во источниот дел од државата се најголите површини во Македонија. Тука се концентрирани најмногу земјоделски површини и пасишта, но и голини што треба да се пошумат. Се работи за подрачје со надморска височина до 600 метри, идеално за садење листопадни дрвја, кои за неколку децении ќе прераснат во здрави еколошки шуми. Сепак, недостигот од катастарски податоци за сопственоста и намената на земјата и натаму го одложуваат овој процес.

Долгорочната стратегија е неопходна и за подготовка на јавното претпријатие „Македонски шуми“ каков расад треба да произведува во иднина. Сите балкански држави, вклучувајќи ја и Македонија, се ориентирани кон производство на садници наменети за стопански шуми. Промената на приоритетите и производство на еколошки садници може да го направи „Македонски шуми“ лидер на Балканот во производството на садници, кои се дефицитарни, а се повеќе барани во државните од соседството, сметаат стручњаците.

Иднината не може да се засади со уништување

Досега од акцијата „Ден на дрвото“ се зафатиле над 12 милиони дрвја. Наскоро ќе се садат нови седум милиони дрвца

Сања Наумовска

Над 12 милиони млади дрвца се успешно засадени во изминатите две години во рамките на „Ден на дрвото, засади ја својата иднина“. Тоа е повеќе од 60 проценти од над 20 милиона садници насадени на македонските голини во четирите акции во 2008 и во 2009 година. „Процентот е одличен“, вели маестро Борис Трајанов од Иницијативниот одбор на „Ден на дрвото“, кој најавува дека озеленувањето ќе продолжи и во следните десетина години. Тој признава дека голем број дрвца се уништени, не само поради природните процеси и сушењето, туку и од несовесните граѓани. Некои ги крадат, а други, пак, во нив пуштаат стада говеда и овци.

Најдрастичен е примерот со речиси целосното уништување на новите насади на Ајватовски Рид крај Скопје. За случајот е поведена кривична постапка и наскоро се очекува пресуда.

Засега не се знае колку од 7,5 милиони дрвја насадени пролетва го преживеале летниот период. Зелената акција продолжува и есенва, кога нови, седум милиони садници ги очекуваат македонските граѓани. Одлуката за точниот датум ќе се донесе неделава, а ќе зависи од временската прогноза. Овој пат, велат иницијаторите, ќе се садат најмногу листопадни дрвја, бидејќи од нив ќе се оформат еколошки шуми, наменети за граѓаните. Ќе се сади во 37 општини, на над 60 локации, а ќе бидат пошумени 1.350 хектари голи површини.

Годинава, најавува Трајанов, акцијата ќе се одржи под мотото „Садиме заедно за нас“ и е насочена кон семејното садење. Особено поголем интензитет ќе има во градовите, туристичките места, кај вештачките езера и крај автопатиштата.

„Секое училиште во Македонија ќе добие по 10 листопадни садници за зазеленување на својот двор. Ги едуциравме децата како правилно да засадат дрво, но и како да се грижат за него во иднина, бидејќи сметаме дека тие треба да ја продолжат нашата мисија за зелена иднина“, вели Трајанов, нагласувајќи дека за младата популација рап-групата „Токсикологија“ направи песна што деновиве се врти по радиостаниците. На шестата акција на „Ден на дрвото“ ќе биде посветен и спот во стилот на „Еднооки“, како и стрип нацртан од Дарко Марковиќ.

„Ден на дрвото“ и овој пат ќе ги надмине границите на Македонија. Во пограничните делови заедно ќе садат жителите на нашите општини со тие од соседните. Од идната година, пак, се планира балкански „Ден на дрвото“ во кој учество најавиле Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Словенија...