Селектираните пластика и хартија никој не ги собира

„Комунална хигиена“ со месеци не поминува да го собере селектираниот отпад од домаќинствата

Сања Наумовска

Селекцијата на хартија и на пластичен отпад не функционира веќе подолго време. „Комунална хигиена“ со месеци не доаѓа во населбите Тафталиџе и Влае, каде што индивидуалните домаќинства секоја втора недела треба да го одвојат овој отпад од комуналниот смет. И покрај тоа, од јавното претпријатие упорно тврдат дека селектираниот отпад редовно се собира.

Забелешки на неговата работа имаат и жителите на населбите Кисела Вода и Центар, каде што еднаш неделно треба да се празнат жичените контејнери за пластични шишиња, поставени пред зградите. Велат, преполни се со денови, па пластиката се истура покрај нив. Граѓаните апелираат „Комунална“ или да ја зголеми фреквенцијата на празнење на овие контејнери или, пак, да се врати на старо, па целиот отпад да завршува во обичен контејнер.

„Пред почетокот на проектот, сите пластични шишиња и хартијата ги земаа дивите препродавачи, со кои моравме да се бориме да не ни влегуваат во дворовите и да не ја земаат пред да дојде ’Комунална’. Сега ги нема ниту едните ниту другите, па целата идеја пропаѓа“, се жалат скопјани.

Селекцијата на отпадот во индивидуалните домаќинства во општината Карпош започна пред неколку години, како проект на Градот Скопје и Карпош, поддржан од УСАИД. Тогаш градските власти најавија дека многу бргу ќе биде проширен низ целиот град, каде што има населби со индивидуални куќи. Истовремено, на целата територија на Скопје беа поставени жичени контејнери, кои исто така требаше да ги празни „Комунална хигиена“.

Во Градот Скопје, моментно, не се информирани за поплаките на граѓаните за состојбата со селекцијата на отпадот. Оттаму соопштуваат дека „Комунална хигиена“ редовно ги празни жичените контејнери и го собира отпадот од индивидуалните домаќинства во Тафталиџе и во Влае. Меѓу приоритетите на новиот градоначалник Коце Трајановски е и воспоставување европски стандарди за менаџирање на отпадот во градот Скопје, односно негово селектирање, собирање, реупотреба и рециклирање.

„Моментно, Градот ја спроведува акцијата ’Заедно за чисто и зелено Скопје’. По завршувањето на оваа акција, ќе се разгледува прашањето за проширување на проектот за селекција на отпадот низ целиот град. Плановите за проширување на селекцијата на отпад низ целиот град ќе бидат разгледувани во соработка со сите општини на подрачјето на Скопје и со централната власт, односно со Министерството за заштита на животната средина“, информираат од Градот.

Постои решение за пластиката во Вардар, но никој не го применува, смета Мирко Узелац, автор и промотор на уреди за собирање пластични шишиња. Тој уверува дека пластиката лесно може да се собира и првично да се складира во помал волумен, со помош на неговиот изум - минимизатор. Оваа направа, за која Узелац изработил прототип, е од нерѓосувачки челик, тежи четири килограми и нејзината изработка чини 300 евра. Со неа се сече шишето, налепницата се издвојува и потоа малите пластични делчиња се складираат. На овој начин пластиката зафаќа многу помал простор отколку обично собрано шише кое не е исечено и има поголем волумен затоа што е исполнето со воздух. - Идејата има и социјален аспект затоа што со неколку вакви уреди може да се вработат стотина семејства и да се тргнат од листата на социјални случаи. Откако ќе се обработи со минимизаторот, се добива пластика во предрециклирачка фаза која е многу полесна за понатамошно процесирање и чини повеќе од обичното пластично шише - вели Узелац. Тој е автор и на рекламните столбови со посебен дел за собирање пластични шишиња, кои пред повеќе од една година ги постави Општина Центар пред своето седиште, а исти беа поставени и пред влезот на Зоолошката градина. Во Центар требаше да се продолжи со пилот-проектот и да се постават 24 објекти, но тоа не се случи. Еден рекламен столб чини 1.600 евра. Според авторот на идејата, целиот процес може да функционира кога би се вклучиле локалните власти, кои би одобриле локации за кантите за шишиња, и надлежните министерства, кои би инвестирале во минимизатори и би ангажирале луѓе за сечење на пластиката. Самите работници, пак, ќе ги плаќа фирмата што ќе ја откупува пластиката.

Излетниците виновни за ѓубрето во реката

Дефинитивно е елиминирана можноста некој намерно да ги фрлал шишињата во Вардар, вели директорот на Државниот инспекторат за животна средина Фирус Мемет. Тој тврди дека причина за отпадот кој реката неколку дена го носеше поради обилните дождови се излетници, ловџии или дрвосечачи, кои со години оставале ѓубре зад себе, но и жителите на руралните средини кои ги претвориле суводолиците во депонии. Од Министерството за животна средина информираа дека во завчерашната акција кај браната на ТЕЦ „Неготино“ сопрени се повеќе од десет тони отпат од пластика, стиропор и друг материјал, кој деновиве ќе се однесе во најблиската депонија.


Р.П.

Лани собрани 52 тона пластична амбалажа

Екипите на Јавното претпријатие „Комунална хигиена“ во текот на изминатата година собрале вкупно 52.304 килограми отпадна пластична амбалажа. Тоа е три пати повеќе споредено со 2008 година, информираат од Градот.

Селекцијата на отпадот во Скопје се спроведува веќе трета година, во сите општини. Пластичната амбалажа се собира од 130 жичени контејнери, поставени на фреквентни локации и од околу 2.000 индивидуални домаќинства.

Картонска амбалажа за бламажа

Картоните, особено кутиите во кои се доставуваат производите до трговските и угостителски субјекти, значајно придонесуваат за неефикасност на системот за собирање и транспортирање мешан комунален отпад во урбаниот дел на градот. Овој вид отпад е главната причина за недоволната искористеност на волуменот на контејнерите и возилата и растурен отпад околу контејнерите.

Поради ова, ќе се воведе и систем за селективно собирање на овој вид отпад од стопанските субјекти што го создаваат.

Два модела

Двата модела „врата на врата“ и „донесување“ ќе се тестираат и за селектирање на овој вид отпад. Моделот „врата на врата“ предвидува формирање мобилна претоварна станица, поточно контејнер од пет кубни метри, кој ќе го подигаат од „Комунална хигиена“ по системот „полн за празен“. Контејнерот ќе се бојадиса во жолта боја, видливо ќе се обележи и ќе се држи под клуч со кој ќе располагаат собирачите и „Комунална хигиена“ или приспособен контејнер од 1,1 кубен метар, кој вообичаено се користи за мешан комунален отпад. Тој ќе биде бојосан во жолто, видливо ќе се обележи и ќе се држи под клуч со кој ќе располагаат собирачите и „Комунална хигиена“. Се проценува дека на сите локации каде што има најмалку четири контејнери за мешан комунален отпад, еден од нив ќе може да се пренамени и приспособи за селективно собирање картон-лепенка. Овој модел може особено добро да биде прифатен од продавниците што продаваат храна поради обврските што за нив ги создава ХАЦЦП-системот.

Вториот модел „донесување“ предвидува на еден или неколку стопански субјекти да им се додели контејнер, до кој пристап ќе имаат само тие, бидејќи тој постојано ќе биде заклучен. Јавното претпријатие „Комунална хигиена“ ќе го подига контејнерот („полн за празен“ ) или ќе го празни со користење на стандардните возила за подигање контејнери од 1,1 кубен метар.

Собраните картони ќе се транспортираат во рециклажниот центар, а оттаму во АД „Комуна“. Стопанските субјекти ќе може сами да го изберат моделот што ќе го користат.

Син контејнер за хартија

За деталите на моделите и датумот од кога ќе почне да се спроведува шемата, опфатените трговски и угостителски субјекти мора да бидат директно известени од „Комунална хигиена“ писмено, со сметките за отпад кои тековно ги добиваат, и тоа три месеци пред да се активира шемата. Моделите ќе се тестираат на истите локации, избрани и за тестирање на моделите за ПЕТ-амбалажа во урбаниот дел на Градот.

Селективното собирање хартија ќе се изведе исто така во првата половина од планскиот период 2010 - 2015 година. Тоа ќе опфати селективно собирање мешана отпадна хартија (весници, тетратки, книги, кеси, тенок картон...) во урбаниот дел на градот, во општините Центар и Карпош, по моделот „донесување“. За овој систем нема потреба од набавка на нови контејнери, туку ќе се приспособи по еден 1,1 кубен метар на локациите каде што се групирани најмалку три контејнери. Контејнерот ќе се обои во сина боја, видливо ќе се обележи, на капакот ќе се отворат процепи и ќе се држи заклучен, а со клучот ќе располага „Комунална хигиена“. За оваа намена би можеле да се издвојат едно до две од постојните возила на „Комунална хигиена“, со рационализација на режимот за собирање и транспортирање мешан комунален отпад.

За успешно спроведување на селекцијата на отпадот ќе има долотрајна и континуирана кампања за едукација на населението и подигање на јавната свест. Контролите на екопатролата во рамките на „Комунална хигиена“ и инспекцискиот надзор и контрола ќе бидат интензивирани.

Анела Петрова

Акумулаторите ќе се фрлаат во специјални контејнери

Пробиштипската фабрика „Весна САП“ ќе управува со батерискиот и акумулаторскиот отпад

Иван Бојаџиски


Штип - Пробиштипската фабрика „Весна САП“, единствен производител на акумулатори во државава, ќе управува со батерискиот и акумулаторскиот отпад во Македонија. Планот за управување со овој вид отпад наскоро ќе биде донесен од Министерството за просторно планирање и животна средина.

„’Весна САП‘ покажа голема општествена одговорност во однос на заштитата на животната средина за што пред еден месец се здоби и со престижната интегрирана еколошка А дозвола, која на овој колектив широко му ги отвора вратите за извоз на неговите производи во најразвиените европски држави. И не само поради тоа што се единствен производител на акумулатори во државава, туку затоа што се најквалификувани на територијата на Македонија за оваа работа, сосема сигурно оваа компанија ќе ја добие одговорната обврска да управува со батерискиот и акумулаторскиот отпад на територијата на цела држава“, вели Соња Липиткова, заменичката на министерот во Министерството за животна средина.

Според Липиткова, „Весна САП“ во изминатите десет години по рестартирањето покажала исклучително почитување на најстрогите еколошки норми. Во тој контекст заменичката на министерот посебно ја потенцира најсовремената технологија што оваа фабрика ја набавила за производство на акумулатори, технологија што не загадува и која дава производство со сите неопходни еколошки подобности. За прибирање на ваквиот вид отпад, според Липиткова, ќе бидат обезбедени посебен вид контејнери, кои ќе се постават во сите наши градови и во кои граѓаните ќе можат да ги одложуваат разните видови потрошени батерии и акумулатори.

Сашо Наневски, технички директор на „Весна САП“, појаснува дека тие веќе набавиле околу 500 специјални контејнери, кои ќе бидат дистрибуирани до сите градови и во претпријатијата за собирање отпадни суровини.

„Ние сме организирани така што во рок од 48 часа од моментот кога ќе добиеме пријава дека некој контејнер е полн, да го транспортираме до нашата фабрика во Пробиштип каде што имаме најсовремен погон за рециклажа на олово-киселински акумулатори и батерии. Нашава држава годишно се соочува со над 2.500 тони ваков вид отпад, а значителен дел се расфрла неконтролирано и ја загадува околината. Ние сме подготвени целото количество да го рециклираме во нашата фабрика и со тоа уште повеќе да придонесеме во заштитата на животната средина“, вели Наневски.

Пробиштипската фабрика ја доби интегрираната еколошка А дозвола пред еден месец, но таму велат дека имаат уште обврски на планот на унапредувањето на заштитата на човековата околина. „Ние не се задоволуваме со постигнатото и затоа изготвивме оперативен план за подобрување на сите перформанси во фабриката, кои имаат значење за животната средина. Овој план ќе го реализираме до крајот на 2013 година, а неговата етапна реализација ќе ја надгледува ресорното Министерство“, вели Наневски.

Во фабричките хали на „Весна САП“ е инсталирана најсовремена технологија, која е достапна на светскиот пазар за производство на акумулатори. Станува збор за технологија што, покрај тоа што овозможува најквалитетно производство на акумулатори, истовремено ја чува и животната средина. Вложувањата во најсовремена технологија во „Весна САП“ се вршат во континуитет во последните десет години.