Маврово

МАНАСТИРСKИ KОМПЛЕKС KАЈ НИЌИФОРОВО

И Мавровското Езеро има свој Плаошник

Во сенките на белите борови, буки и габер, на самиот брег на Мавровското Езеро, лежи мистерија која с` уште не е целосно разоткриена. Во месноста Бор (Борче) во близина на селото Ниќифорово, остатоци од ѕидови на повеќе од два хектара, навестуваат дека тука имало светилиште кое, најверојатно, датира од 5 век на новата ера. На едвај стотина метри под патот, кој го обиколува езерото и ги поврзува селата Маврово и Ниќифорово, од листенецот и ровката земја се наѕираат камења наредени во некаков ред. На друго место куп со парчиња печена глина, што личи на ќерамиди. Сето тоа затскриено и обраснато во трње.

За местото ниќифорци велат дека со генерации претходно било црковно и дека се сметало за свето. Ратко Анастасиески, претседател на Месната заедница Ниќифорово, памети разговори од постарите дека на местото имало голем манастирски комплекс. По неговото разрушување, некаде во периодот помеѓу 17 и 18 век, направена била мала црква, која била реконструирана во 1995 година.

- Повеќе од 30 години се обидуваме да го свртиме вниманието кон ова место. Имаме и докази дека тука имало голем манастирски комплекс, пред оној во охридски Плаошник. Иако археолозите го констатирале, засега нема посериозни истражувања и одговори за што станува збор - вели Анастасиески.

За мистеријата се заинтересирал и публицистот Владо Kочоски. Тој повеќе од две децении истражува по архивите за да дојде до нови сознанија. Некои од нив ги подготвил како ракопис за својата книга „Тајната на манастирот ’Св. Пантелејмон““. Според Kочоски, постои голема веројатност за поврзаност на ова место со македонските светители свети Наум и свети Kлимент.

- Многу мистерии го имаат обвиено ова место. Но едно е сигурно, дека најстарите делови од овој комплекс датираат уште од 5 век. Не би ме изненадило кога науката би докажала дека на ова место се наоѓал и третиот универзитет, по оној на Плаошник и оној во Девол, во денешна Албанија - вели Kочоски.

Според овој публицист, манастирот во Ниќифорово е постар за петстотини години и бил поголем од Бигорскиот. Некои од свештениците и монасите, кои го одржувале големиот манастирски имот, имале врски и со Хилендар. Па оттука и претпоставката дека повеќевековните борови стебла, кои се наоѓаат на местото, се донесени од ова православно светилиште. Има претпоставки дека во овој комплекс се одвивала и значајна просветителска дејност и дека тука се препишувале црковни книги. Позначајните докази, најверојатно, изгореле во првиот пожар, некаде во 12 век. Има сознанија дека златното време го достигнал околу 15 век, а отоманската власт го разрушила како одмазда, веднаш по смртта на генералот Пиколомини.

Некои од овие тврдење се состојат и во извештајот на Националниот конзерваторски центар - Скопје, направен по увидот од ноември 2008 година. Во него се наведува дека на местото има остатоци од трикорабна базилика, изградена од 5 до 6 век, делови од трибродна базилика, која датира од 9 до 11 век и остатоци на градба од 17 век. Во извештајот е наведено дека овој археолошки локалитет е загрозен и дека се потребни археолошки истражувања, конзервација и реставрација, ревитализација (инфраструктурна и туристичка).

Ниќифорци се загрижени за повеќевековното наследство со новите зафати кои ќе го подигнат нивото на езерото.

- Ние поднесовме иницијатива и бараме помош од државата да се заштити локалитетот. Во меѓувреме Градежниот факултет ни донира идеен проект за изведба на насип за заштита на комплексот. Ако езерото порасне, с` ќе отиде под вода и многу тајни ќе останат неоткриени. Засега с` е останато на ветувања, а време нема многу - вели Анастасиески.

Зоран Г. МаЏоски

Борче не е природна средина за бор

Според некои податоци во манастирот „Св. Пантелејмон“, во еден период имало над 300 монаси. Тие и локалните жители главно се занимавале со овчарство, а се одгледувале и пчели. Месноста Бор, пак, го добила името по насадот од седум стебла бор. Поради надморската висина околу 1.300 метри, се смета дека тоа не може да биде природна средина за ова дрво, туку е посадено од човечка рака и се претпоставува дека се донесени од светилиштето Хилендар.

Во близина на црквата до пред триесетина години имало ајазма, мал бунар од кој извирала лековита вода. Водата луѓето ја користеле за да го подобрат телесното и духовно здравје. Се смета дека целиот комплекс, поради лековитоста, му е посветен на свети Пантелејмон, кој бил познат и како лекувач.

 http://dnevnik.mk/default-mk.asp?itemID=BFA1E0F150B11A4A96A0DB0ACA2EBA88&arc=1