Старо Скопје

Sveta Bogorodica, Skopje 1919


Stara zeleznicka stanica, Skope XIX vek


poplavata vo 1962


Скопска пивара, 1926


Edited by Tzar_28 - 24-Sep-2014 at 13:38

Панорамски поглед кон старата османлиска железничка станица

http://www.vest.mk/default.asp?ItemID=DF8E2265EB595C47BF51FD7F9123E7B7
СКОПСКИ ЛЕГЕНДИ

Кај Соломон најубави боза и алва

Соломон е карактеристично и привлечно библиско име кое не е толку често во Скопје.

А денес не постои ниту еден од постарите скопјани кој не се сеќава на Соломон. Зашто неговата слаткарница, неговите боза и алва биле најубави во градот. "Ах, Соломон, имаше кај него екстра боза, екстра алва", велат тие. Често знаеле да си речат: "Ќе се видиме кај Соломон, на боза и на алва". По кратките разделби и патувања, повторно се гледале таму, во познатата слаткарница. Сето тоа ме поттикна да истражувам за тоа култно место во Скопје: кој бил Соломон, каде се наоѓал неговиот дуќан, какви приказни се раскажувале во неговото маало.



Слаткарницата се наоѓала во самиот центар на градот, во близина на сегашната автобуска станица кај "Рекорд", спроти зградата на "Пелагонија". Недалеку од неа бил и паркот Жена борец, а подолу и зградата на Парламентот. Но интересно е тоа што тогашната топонимија била сосема поинаква, постоела таква конфигурација на просторот, така што денешните генерации тешко можат да ја замислат. Пред да биде пробиена улицата Македонија во 1911 година, главната артерија била улицата која водела од Железничката станица, покрај Феудалната кула и киното "Балкан" (кај Домот на АРМ), и излегувала директно на Плоштадот. Најпрометната улица кај денешен "Рекорд" пробиена е многу подоцна, по Втората светска војна, во 1954-1955 год. Таа сега го носи името Димитрие Чуповски. Тука, на тој простор, се наоѓала една низа од стари згради и дуќани. Како изгледале тие, може да се види на некои од старите и ретки фотографии во овој број на "Вест". Имало налбат, бакал, фурнаџија, чевлар, саатчија, бравар, свеќар, а тука била и познатата кафеана Порече.




Слаткарот газда Соломон е роден во Скопје, и уште како многу млад се занимавал со бозаџиски занает, во времето кога бозата се продавала и специјално се точела од ѓумови. Подоцна, во една од поубавите згради на тој простор изградена на три ката пред војната, отворил слаткарница. Таа била необична по многу нешта - имало разни видови слатки, не само ориентални. Сепак, специјалитети биле бозата и алвата. Она што останало како куриозитет е податокот на кој начин алвата била служена и продавана. Огромна топка алва била ставена во посебен сад и се сечела со специјален нож. По порачката на купувачот, алвата се мерела и се завиткувала во хартија. "Никогаш во животот не сум пробал нешто повкусно", се сеќава денес еден од посетителите на слаткарницата од тоа време. Во дуќанот имало голема, рачна каса за сметање, бидејќи секое колаче се мерело.
Блиски луѓе од семејството на газда Соломон ми раскажуваа дека надалеку прочуената екстра боза, ја правел познатиот дедо Илија од село Сопиште. Тој бил толку одомаќен и сакан од семејството, што секоја година, како благодарност, му купувале нов костум. Во сеќавањето останал дел од технологијата на производство на бозата: се правела каша од просо во дрвено корито, откако таа ќе се оладела, се ставале вода и квасец, а потоа сето тоа се претурало во висок сад со дно од свилено сито. Другите делови од процесот на подготвувањето останувале тајна.




Слаткарницата била рај и за децата од маалото, а за неа денес се сеќава и доајенот на нашата фотографија Томе Димовски - Бучки. Неговиот татко Тодор Димовски - Андовски бил сопственик на кафеаната "Порече". Во неа доаѓало цело Скопје. Долу во зградата била кафеаната, која подоцна била пренаменета, а на горниот кат биле станбените простории. "Слаткарницата на Соломон беше во нашето непосредно соседство", раскажува денес Бучки "Бевме пресреќни кога одевме кај чичко Соломон на боза, сладолед или на алва. Оттука трчавме право во паркот Жена борец, за да играме партал-топка. И децата и постарите мајстори живеевме како едно семејство. Многу блиски беа чичко Соломон и Ристо фурнаџијата, чија фурна беше близу до слаткарницата. Да купиш алва беше доживување, а да играш со гумена топка, уште повеќе. Еднаш татко ми донесе гумена топка, со која правевме големи бели низ маалото. Тетка Калина, жената на чичко Ристо, ни ја исече со ножици. За одмазда, ние децата топката ја ставивме во една тава со манџа, штотуку извадена од фурната. Настана скандал, се собра целиот 'совет' на маалото - слаткарот Соломон, татко ми, потоа фурнаџијата Ристо, чевларот Стојан Дампинг, Митре браварот...", со насмевка се сеќава Томе Димовски. Во средината на '50-тите години, куќите и дуќаните се урнати, изграден е нов комплекс модерни згради и пробиена е улицата кај денешен "Рекорд".
Слаткарницата на Соломон е повод да се споменат и другите познати слаткарници од десната страна на реката Вардар, како што се "Милка", "Пчела", "Цариград", "Пошта"... Некои од нив биле приватни, а потоа станале државни и работеле во рамките на Градското слаткарско претпријатие.
пишува Данило Коцевски

wow, ова е прва фотографија од овој агол од точно тоа време... на Srdjan Adamovic од SSC е... стварно не знам од каде ги копа фотографииве, секоја чест

1962



фото: Љупчо Василевски

Иако кај тебе е лапсус, јас тој парк би го нарекол „Парк на какофонијата“, и тоа не во музичка смисла, туку баш во смисла на каката.

Скопје во шеесеттите



седеумдесеттите



Edited by jyvation - 12-Dec-2014 at 14:11