Енергетика (општо)

До 2024 година над 50 отсто од енергијата од обновливи извори

Новата Влада планира фундаментално да го промени енергетскиот профил на државата со цел да ја подготви за идните предизвици за годините што следат и за таа цел сака енергетскиот сектор да биде одржлив и диверзифициран, со евтина енергија и стабилни извори на понуда, а домашното производство значително да се зголеми. Во својата Програма предвидува до 2024 година над 50 отсто од вкупната инсталирана електрична моќност во државата да биде од обновливи извори на енергија со што за повеќе од 20 отсто ќе се намалат емисиите на штетни гасови од енергетските извори.

Во Програмата е предвидено во првите шест месеци од новиот мандат да биде објавен тендер за модернизација и трансформација на ТЕЦ Неготино, во постројка која ќе користи природен гас и ќе обезбеди можности за зголемено земјоделско производство, а се очекува и конечно да почне изградбата на ХЕЦ Чебрен по пат на јавно-приватно партнерство. Владата најавува дека ќе поттикне иновации во фотонапонската технологија и очекува со новите фотоволтаични електрани со инсталирана моќ од 400 мегавати, од кои 100 мегавати се планирани да бидат во ТЕЦ Осломеј, да произведат околу 560 гигават часови електрична енергија или околу 10 отсто од вкупното домашно производство. Планира во наредните четири години да бидат изградени ветерни електрани со моќност од дополнителни 160 мегавати и нови 30 мегавати биогасни електрани, што ќе им бидат понудени на оние инвеститори кои ќе отворат сточарски комбинати или ќе се организираат во задруги.

Прочитајте и... Хоти: Утре во Брисел ќе започнат преговорите меѓу Косово и Србија за меѓусебно признавање
Планирана е и ревитализација и модернизација на сите три блока во РЕК Битола, со редукција на прашина и десулфуризација, ревитализација и модернизација на Блок 1 за намалување на емисии на азотни оксиди и отворање на можност за употреба на различни типови на гориво, модернизација и санација на разладните кули во РЕК Битола, заради зголемување на нивната ефикасност и замена на азбест цементните материјали со еколошки прифатливи материјали, набавка на помошна механизација за рудниците во РЕК Битола и опрема за дисконтинуиран систем за експлоатација, подготовки за отварање на рудникот Живојно, како и ревитализација на постојните големи хидроелектрани.

Воедно Владата планира целосно да ја реконструира преносната електроенерегетска мрежа и да изгради нови далекуводи и на тој начин да го направи МЕПСО регионален преносен електроенергетски центар. Се планира доизградба на 400 киловолтниот интерконективен далекувод Битола – Елбасан и 400 киловолтната трансформаторска станица во Охрид, нов 400 киловолтен далекувод кој ќе се гради до идната електрана Чебрен заедно со 400 киловолтна трансформаторска станица во близина на електраната, како и зајакнување на електроенергетската мрежа во целата држава со нови далекуводи и трасформаторски станици, со цел да се овозможат новите инвестиции во фотоволтаични и ветерни електрани во целата држава.

Се планира и целосно завршување на магистралните гасоводи и брз развој на дистрибутивни мрежи за домаќинства, административни, комерцијални и индустриски објекти. Според најавите од Владата, ќе се финализира изградбата на магистралниот гасовод Скопје-Тетово-Гостивар со понатаможно продолжување до Кичево. Во консултации со ЗЕЛС ќе се бира најсоодветниот модел за изградба на дистрибутивни мрежи на природен гас.

Во Програмата на Владата се најавува и државна енергетска трансформација со која секој граѓанин ќе добие можност да биде енергетски производител и корисник на еколошки чиста и поевтина енергија. За таа цел се предвидуваат посебни, иновативни и високоефективни проекти за соларни термални колектори со кој ќе бидат опфатени околу 100.000 домаќинства во период од четири години.

Владата ветува дека ќе воспостави иста цена за топлинска енергија и ангажирана моќност во Скопје за сите потрошувачи по категории приклучени на топлификациската мрежа, независно во која општина и населба живеат или ја остваруваат својата дејност. Преку АД ЕСМ планира да изгради топлификациски систем за Битола, Могила и Новаци, како и да го прошири снабдувањето со топлинска енергија во населбите Чаир, Бутел, Скопје Север, Маџари 2 и Лисиче со проширување на топловодната мрежа.

Се планира и целосно завршување на магистралните гасоводи и брз развој на дистрибутивни мрежи за домаќинства, административни, комерцијални и индустриски објекти. Според најавите од Владата, ќе се финализира изградбата на магистралниот гасовод Скопје-Тетово-Гостивар со понатаможно продолжување до Кичево. Во консултации со ЗЕЛС ќе се бира најсоодветниот модел за изградба на дистрибутивни мрежи на природен гас.

Во Програмата на Владата се најавува и државна енергетска трансформација со која секој граѓанин ќе добие можност да биде енергетски производител и корисник на еколошки чиста и поевтина енергија. За таа цел се предвидуваат посебни, иновативни и високоефективни проекти за соларни термални колектори со кој ќе бидат опфатени околу 100.000 домаќинства во период од четири години.

Владата ветува дека ќе воспостави иста цена за топлинска енергија и ангажирана моќност во Скопје за сите потрошувачи по категории приклучени на топлификациската мрежа, независно во која општина и населба живеат или ја остваруваат својата дејност. Преку АД ЕСМ планира да изгради топлификациски систем за Битола, Могила и Новаци, како и да го прошири снабдувањето со топлинска енергија во населбите Чаир, Бутел, Скопје Север, Маџари 2 и Лисиче со проширување на топловодната мрежа.

https://www.slobodenpecat.mk/do-2024-godina-nad-50-otsto-od-energijata-od-obnovlivi-izvori/

Па најпрвин треба да ни дозволат на нас домаќинствата да имаме право да му продаваме струја на некој од снабдувачите или најдобро МЕПСО (како зелена тарифа), а не да ги ограничуваш домаќинствата. На овој начин и те како може да се дојде до зголемен процент на обновлива енергија.

Корона кризата ја закочи и реализацијата на Стратегијата за енергетика до 2040 година

Најновата Стратегија за развој на енергетиката до 2040 година ќе почека подобри економски и политички моменти за старт. Ковид кризата која ги закочи економските текови, како и парламентарните избори, го одложија предвидениот термин за прифаќање на едно од трите предложени сценарија (референтно, за умерена транзиција и зелено сценарио). Рокот кога Владата требаше да избере едно од сценаријата и да донесе Програма за реализација во период од 5 години, беше јули годинава, шест месеци од донесувањето на Стратегијата, во месец февруари.

Иако засега е неизвесно кога ќе се случи изборот на сценариото, сите досегашни изјави на владини претставници одат во насока дека ќе се прифати „зеленото“ сценарио, кое става акцент на инвестиции и изградба на енергетски постројки од обновливи извори на енергија и напуштање на јагленот како главен енергенс, на кој се базира домашното производство на струја, а со цел заштита на животната околина и воздухот.

„Имајќи ја предвид состојбата со кризата од корона вирусот, дел од активностите се пролонгирани. Очекуваме до првиот квартал од 2021 година, Програмата да биде завршена и предложена на Владата за усвојување. Министерството за економија преговараше со Амбасадата на Обединетото Кралство за обезбедување на грант средства за изработка на Програмата, истите се веќе одобрени и избран е тимот кој ќе работи на документот“, изјави за „Мета.мк“ Фатмир Битиќи, заменик-претседателот на Владата за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции.

Тој додава дека последнава Стратегија е првата донесена во земјите членки на Енергетската Заедница која во целост базира на петте столбови на ЕУ кои се однесуваат на енергија и клима (сигурност, солидарност и доверба, целосно интегриран енергетски пазар, климатска акција – декарбонизирање на економијата, истражување, иновации и конкурентност).

„Анализите покажаа дека за „зеленото“ сценарио се потребни најголеми вложувања. Но, на долгорочен план, придобивките се најголеми токму од ова сценарио, како од економски аспект, така и во однос на намалување на емисиите на стакленички гасови и на локалното загадување“, вели Битиќи.

Според пресметки во Стратегијата, како резултат од „зеленото“ сценарио, може да се отворат најмалку 6.000 домашни работни места, надвор од оние за изградба на големите ХЕЦ, како „Чебрен“ и хидроцентралите на Вардар.

Според Битиќи, јасно е дека намалувањето на загадувањето е еден од приоритетите во Стратегијата, според која, во „зеленото“ сценарио во 2040 година емисиите на стакленичките гасови се намалуваат за 61,5 отсто во однос на 2005 година, а истовремено значително расте користењето на обновливи извори на енергија достигнувајќи нивно учество од 45 отсто во бруто финална енергија.

Во две од трите сценарија (за умерена транзиција и зелено) се предвидува напуштање на јагленот како енергенс и значителни инвестиции во енергетски постројки на сонце и на ветер. Пресметките се дека за таа цел ќе бидат потребни брзи, капитални инвестиции од 9,4 до 17,5 милијарди евра до 2040 година, зависно од избраното сценарио.

Главниот фокус во сите три сценарија е ставен на инвестиции во енергетска ефикасност, по што следат инвестициите во обновливи извори на енергија, што е добра можност за поддршка и финансирање од европски фондови и од меѓународни финансиски институции и донатори, бидејќи тие исто така ја идентификуваат и потенцираат нивната важност.

https://meta.mk/korona-krizata-ja-zakochi-i-realizaczijata-na-strategijata-za-energetika-do-2040-godina/

Се разгледува можноста нафтоводот Солун-Скопје повторно да се стави во функција

Премиерот Зоран Заев и помошникот државен секретар за енергетика и ресурси на САД, Франсис Фенон, денеска на заедничката прес-конференција истакнаа дека постои заинтересираност кај грчката компанија „Хеленик петролеум“ за повторно ставање во функција на нафтоводот Солун-Скопје кој е изграден во 2000 година, но не е во функција од 2013 година, кога престана да работи рафинеријата „Окта“.

„Разговаравме за повторно ставање во функција на нафтоводот Солун-Скопје. Претстојат преговори со „Хеленик петролеум“ и се надевам на решение. Грчката компанија е заинтересирана да го стави овој капацитет во функција, и да го надгради. На тој начин ќе биде создаден центар и освен овде, со нафтени деривати ќе бидат снабдени и пазарите во регионот,“ рече Заев.

Фенон исто така потврди дека дискусиите со грчката страна напредуваат и тие се посветени на соработка и партнерство.

Инаку, веќе осма година по ред е стопиран транспортот на сурова нафта преку нафтоводот Солун-Скопје. Нафтоводот Солун-Скопје почна со работа во 2002 година, има должина од околу 213,5 километри и носивост на транспорт од 2,5 милиони тони нафта годишно. Транспортот на суровата нафта се одвиваше од терминалот на „Хеленик Петролеум“ во Солун до терминалот во „Окта“.

https://meta.mk/se-razgleduva-mozhnosta-naftovodot-solun-skopje-povtorno-da-se-stavi-vo-funkczija/

Влада: Нафтоводот Солун-Скопје да биде достапен за сите увозници, цената да ја одредува РКЕ

Нафтоводот да може да го користат сите увозници на дизел гориво, а цената за користење да ја формира Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги. Ова е решението што го предлага Владата во однос на реактивирање на нафтоводот, кој веќе осум години не е во функција.

Владата на 24-тата седница ја разгледала информацијата за улогата на трговското друштво „Нафтовод“ ДООЕЛ Скопје во својство на малцински акционер во претпријатието за нафтени цевоводи Солун-Скопје, „Вардакс“ АД.

„Истовремено, Владата заклучи да се има предвид мислењето на Кабинетот на
заменикот на претседателот на Владата на Република Северна Македонија,
задолжен за економски прашања, координација со економските ресори и
инвестиции, со укажување решението во однос на барањето на мнозинскиот акционер да се стави во функција на нафтоводот со цел истиот да пренесува нафтен дериват- дизел потребно е да се побара во рамките на Енергетската заедница.Поточно, истото да биде во рамки на третиот пакет европски директиви за енергетика каде за кој било инфраструктурен проект од енергетиката треба да важи начелото за конкурентност, при што секој активен транспортер (увозник) на дизел гориво треба да има пристап до истиот инфраструктурен објект. Воедно, неопходно е да се утврди дека Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република Северна Македонија ќе ја пресметува и објавува цената за користење на нафтоводот како инфраструктурен објект“, пишува во записникот од владината седница.

„Мета“ веќе пишуваше дека нашата земја е една од ретките која на својата територија има нафтовод што не го користи. Во 2013 година беше стопиран транспортот на сурова нафта преку нафтоводот Солун – Скопје.

„Хеленик Петролеум“ преку нејзината компанијата „ЕЛПЕТ Балканики“ е мнозински сопственик на рафинеријата „Окта“ и сопственик на 80 отсто од капиталот во грчко-македонската компанија „Вардакс“, која стопанисува со нафтоводот. Останатите 20 отсто од нафтоводот се во сопственост на нашата земја.

Грците во текот на 2016 година во времето на минатата владејачка структура предводена од ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ најавија дека нафтоводот е исчистен од остатоците од сурова нафта и дека е приспособен за транспорт на дизел гориво. Тие ја обвинија тогашната Влада дека не дава дозвола за пуштање на употреба на нафтоводот иако тоа би било корисно за македонските граѓани и економијата бидејќи би се обезбедил сигурен и квалитетен транспорт на дизел, кој е убедливо најупотребувано гориво во нашата земја.

Премиерот Зоран Заев во октомври, годинава информира дека се во тек преговори околу пуштање на нафтоводот.

„Преговараме со ОКТА за пуштање на нафтоводот, а под кои околности, ќе се договориме. Како држава, изразуваме и желба за учество со акции во гасоводот од Александрополис, не само на компаниите“, рече Заев.

Нафтоводот почна со работа во 2002 година, има должина од околу 213,5 километри и носивост на транспорт од 2,5 милиони тони нафта годишно. Транспортот на суровата нафта се одвиваше од терминалот на „Хеленик Петролеум“ лоциран во индустрискиот комплекс во Солун до терминалот во „Окта“.

Во 2012 година преку нафтоводот беа увезени 259.355 тони сурова нафта, односно за 62,18 отсто помалку количини на сурова нафта во однос на увезените количини во 2011 година. Кога почна со работа нафтоводот, транспортираните количини беа неколкукратно поголеми.

https://meta.mk/vlada-naftovodot-solun-skopje-da-bide-dostapen-za-site-uvozniczi-czenata-da-ja-odreduva-rke/

https://www.facebook.com/bochvarskiblagoj

Пуштен во употреба новиот 400/110 киловолтен трансформатор „Битола 2“, се подготвува терен за далноводот кон Албанија

Премиерот Зоран Заев денеска го пушти во употреба новиот 400/110 киловолтен трансформатор во трансформаторската станица „Битола 2“. Станува збор за сопствена инвестиција на АД МЕПСО во висина од 2,4 милиони евра.

„Инвестициите во енергетската мрежа се од голема важност за целиот електроенергетски систем и имаат директно влијае на пристапот и стабилноста во снабдувањето со електрична енергија за домаќинствата од овој регион, за малите претпријатија како и за големите индустриски капацитети“, рече премиерот Зоран Заев.

Тој подвлече дека задоволството е уште поголемо што континуирано се инвестира во енергетскиот сектор во земјава.

„Од оваа трафостаница тргнува интерконективниот далекувод кој ја поврзува земјава со Грција, а токму тука, со проширување на последното поле во трафостаницата се подготвува теренот за изградба на интерконекцијата со Албанија, преку далекуводот Битола-Елбасан“, изјави Заев на денешниот настан на кој заедно со Благој Бочварски, министер за транспорт и врски и Куштрим Рамадани, генерален директор на АД МЕПСО ги истакнаа придобивките од инвестицијата за целиот електроенергетски систем.

Министерот Бочварски рече дека инвестициите во електро преносниот систем што ги реализираме се само доказ на нашите стратешки одлуки во зајакнување на електро-енергетскиот сектор во Република Северна Македонија.

„Оваа инвестиција е од огромно значење не само за Битола и Пелагонискиот Регион, туку и за нас како држава и за цел енергетски сектор. Оттука испраќаме јасна порака до сите сегашни и идни инвеститори. Со модернизацијата на оваа Трафостаница, сега нудиме стабилно и редовно снабдување со електрична енергија, a тоа е одговор на нивните потреби”, изјави Бочварски и додаде дека вкупните инвестиции на АД МЕПСО надминуваат 100 милиони евра во сите сегменти од реконструкција и модернизација на трафостаниците до изградба на нови далекуводи.

Директорот на АД МЕПСО, Рамадани истакна дека новиот 400/110 киловолтен трансформатор се поставува на местото на стариот кој беше во функција од далечната 1982 година.

„Постапката за набавка на новиот трансформатор започна во 2019. Трансформаторот пристигна во февруари, стручните екипи на производителот го монтираа и тој досега беше во пробна работа. Овој 235 тонски електроенергетски елемент е произведен од Колектор-ЕТРА од Словенија“, рече Рамадани.

https://meta.mk/pushten-noviot-400-110-kilovolten-transformator-bitola-2-se-podgotvuva-teren-za-dalnovodot-kon-albanija/

Фотонапонските електрани и лани најбројни како нови објекти, малите хидроелектрани со најголема моќност [инфографик]



За производството на електрична енергија од сонцето и водата како обновливи извори на енергија (ОИЕ) и понатаму постои најголем интерес во земјава, споредено со останатите извори на „зелена енергија“. Како и изминатите години, бројот на нови енергетски објекти лани бил најголем кај фотонапонските електрани, додека малите хидроелектрани што биле изградени имаат поголема моќност за производство на струја, покажуваат податоците на Агенцијата за енергетија и Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги.

Според Регистарот на електроцентрали за производство на електрична енергија од ОИЕ, во земјава има 168 фотоволтаични електрани, 98 мали хидроелектрани, 3 биогасни електрани и по 1 ветерен парк и електрана на биомаса. Сепак, овие податоци ажурирани од Агенцијата за енергетика на 20 април годинава покажуваат дека малите хидроелектрани имаат најголема моќност, а поради нивната големина и произведуваат најмногу мегават-часови електрична енергија.

Инсталираната моќност на малите хидроелектрани, заклучно со крајот на април, е 88,88 мегавати, по што следи ветерниот парк во Богданци со инсталирана моќност од 36,8 мегавати. Иако најбројни како објекти, фотоволтаичните електрани имаат моќност од само 23,83 мегавати. Биогасните електрани во земјава имаат инсталирана моќност од 7 мегавати, додека единствената електрана на биомаса е со моќност од 0,6 мегавати.

Податоците на Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги покажуваат дека лани во електроенергетскиот систем на земјава биле приклучени нови производители на електрична енергија со инсталиран капацитет од 14,8 мегавати.

„Најголем дел од новите електроцентрали се или фотонапонски електроцентрали, со вкупен инсталиран капацитет од 7 MW, или мали хидроелектроцентрали, со вкупен инсталиран капацитет од 7,8 MW“, се наведува во Годишниот извештај за работењето на РКЕ во 2020 година.

Во 2020 година, во земјава започнале со работа 38 нови електроцентрали кои користат обновливи извори на енергија. Од нив, 6 биле хидроелектрани, додека 32 фотонапонски електроцентрали.

„Како и кај малите хидроелектроцентрали така и кај фотонапонските електроцентрали доминира бројот на повластени производители“, се наведува во Годишниот извештај на РКЕ во однос на тоа по кои цени овие објекти ја продаваат произведената електрична енергија.

Повластената тарифа, како мерка за поддршка на производството на електрична енергија од обновливи извори на енергија, беше воведена во 2007 година, додека првите електроцентрали кои произведената електрична енергија ја продаваат по повластени тарифи започнаа со работа во земјава во 2010 година.

Од РКЕ во Годишниот извештај за 2020 година наведуваат дека кај производството на електрична енергија од хидроелектроцентрали и ветерни електроцентрали, трошоците за поддршка во просек се пониски по единица произведена електрична енергија во споредба со трошоците за поддршка кај фотонапонските електроцентрали и термоелектроцентралите на биогас.

Воедно, податоците за минатата година, споредбено со 2019 година, покажуваат пораст на производството на електрична енергија од сите видови на електроцентрали, освен термоелектроцентралата на биомаса, којашто немала производство во 2020 година.

https://meta.mk/fotonaponskite-elektrani-i-lani-najbrojni-kako-novi-objekti-malite-hidroelektrani-so-najgolema-mokjnost-infografik/

ПОЧНА ИЗГРАДБАТА НА ДАЛЕКУВОДОТ ЗА ЕНЕРГЕТСКО ПОВРЗУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА И АЛБАНИЈА



Во близина на Охрид денеска почна изградбата на новата 400/110-киловолтна трансформаторска станица, дел од далекувод за поврзување на електропреносните системи на Македонија и на Албанија. Со поставувањето на камен-темелникот на овој капитален објект почнува и реализацијата на интерконективниот далекувод за пренос на електрична енергија меѓу Бугарија, Македонија, Албанија и Италија.

Како што кажа премиерот Зоран Заев, проектот за 400-киловолтна интерконекција Северна Македонија – Албанија на македонска територија е составен од изградба на 400-киловолтен далекувод од трансформаторска станица Битола 2 до македонско-албанската граница во должина од 97,4 километри, изградба на 400/1100трансформаторска станица во Охридскиот Регион, како и изградба на 400-киловолтно далекуводно поле во трансформаторска станица Битола 2.

„Со изградбата на 400/110-киловолтната трансформаторска станица, во Охридско-Струшкиот Регион, која со влез и излез ќе биде поврзана на новиот 400-киловолтен интерконективен далекувод Битола- Елбасан, се реализира капитална инвестиција која ќе овозможи сигурен и доверлив пренос на електричната енергија, градење добрососедски односи, поврзување за нови инвестиции, вработувања, повисок економски стандард, а со тоа и севкупен економски просперитет“, рече премиерот Зоран Заев на поставувањето на камен-темелникот во близина на село Мешеишта.

Заминик-министерот за енергија и индустрија на Албанија Илир Бејта рече дека овој коридор ќе овозможи еден поширок пазар и поголем развој на рагионот во однос на енергетиката.

Според министерот за транспорт и врски Благој Бочварски, со овој проект се обезбедува квалитетно и непрекинато снабдување со електрична енергија на стопанството, се надминуваат проблемите и се подобрува мрежата во југозападниот дел од државата.

Инвестицијата, која е дел од електоенергетскиот Коридор 8, е во вредност од 50 милиони евра. Станува збор за најголемата инвестиција во преносната електроенергетска мрежа во нашата земја која, согласно утврдената динамика, се очекува да биде завршена во 2023 година.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/pochna-izgradbata-na-dalekuvodot-za-energetsko-povrzuvane-na-makedonija-i-albanija/

Edited by stef4o - 29-Aug-2021 at 13:17

https://www.facebook.com/photo/?fbid=336577007861433&set=a.217916909727444