Станбени и станбено-деловни згради (општо)

Скопје доживува градежен бум

Соња Јованова

Повеќе од 4.000 живеалишта ќе се изградат за две години

Градежен бум се случува во Скопје, кој не е само резултат на владиниот проект “Скопје 2014“. На многу локации во главниот град се градат станбени комплекси (стандардни и луксузни) и деловни објекти, така што се очекува за две години да има 4.000 нови живеалишта. Тоа е речиси еден мал македонски град. Во секторот на недвижности се истакнаа неколку главни инвеститори. “Капитал“ истражуваше кој сe гради низ Скопје и во која насока се движи градежниот бум, односно дали може да премине во криза на пазарот на недвижности?

Засега економската криза и слабата ликвидност на стопанството не ги натераа градежните компании да забават со активностите. Не ги плаши ни колапсот во градежништвото во некои земји од регионот и во развиените, каде што бизнисот со недвижности стагнира или забразано паѓа. Напротив, поради нивните инвестиции главниот град во последните неколку години рапидно се шири и речиси нема слободна локација на која не се гради.

Ванчо Чифлиганец, сопственик на градежната компанија Адора инженеринг, вели дека изградбата на нови станбени комплекси е работа на која треба сите да се радуваат, бидејќи ќе повлече развој во сите сфери. Адора инженеринг, во моментот освен во Скопје гради и во Охрид и Струмица. Во Скопје гради резиденцијален станбено–деловен комплекс под Водно и само станбени комплекси во Аеродром и Ново Лисиче. Станува збор за вкупно 500 нови станови.

“Сите станови се во различна фаза, дел во завршна, дел во карабина. Но, сите 500 ќе бидат готови најдоцна до мај 2012 година. Финансиската конструкција се уште не можеме да ја дефинираме бидејќи зависи од големината на самиот објект, а и од локацијата. Само 50.000 евра чинат плочките што ги ставаме по ходниците на секоја зграда. Фотоволтажниот систем за производство на струја за заедничкото осветлување е нешто што Адора прва го вооведе во колективно станбено домување. Во секој влез има електрични лифтови, а становите се опремени со оптички Интернет, ТВ и кабелска инсталација, имаат сопствен современ паркинг со 24-часовен видеонадзор“, објаснува Чифлиганец.

Кога станува збор за станбен компекс кој нуди колективно домување во затворен простор, неизбежно е да се спомене инвестицијата на бизнисменот Фијат Цановски, кој најави изградба на 1.000 нови и луксузни станови во населбата Ќерамидница, на околу 500 метри зад Универзитетот ФОН. Комплексот, познат како Космос, треба да има сопствен базен, фитнес-центри и ротирачки ресторан од 600 метри квадратни на горниот спрат. Ардијан Амзовски, управител на Космос инженеринг, фирмата која ги проектираше, градеше и ќе ги продава становите, вели дека првата зграда со 580 стана ќе биде готова до крајот на идната година.

“Во план е изградба на уште една зграда со приближно толкав број станови. Значи вкупно ќе изградиме 1.000 станови со вградени кујни, италијански плочки и санитарија. За првата зграда веќе е изградена карабината и треба да биде готова до крајот на идната година, иако 40% од становите ни се веќе продадени во изградба“, вели Амзовски.

Тој тврди дека заинтересираноста кај граѓаните се должи на поволните услови кои ги нудат за купување стан во Космос, како и можноста становите уште во изградба да се стават под хипотека. Инвестицијата само за првата зграда чинела близу 30 милиони евра, а цените по метар квадратен се движат од 950 до 1.190 евра.

До каде ќе оди градежниот бум?

Зоран Азманов, директор на градежната компанија Настел, иако е активен со градење станбени згради, сепак смета дека на Скопје моментално му се случува градежна експанзија која личи на балон што набрзо ќе издише. Според него, начинот на “шиткање“ маркици и градежни локации, кој е прилично лесен и евтин, може да доведе до колапс, кој ќе ги урне цените на недвижностите, со што Македонија ќе го доживее американското сценарио.

“Ако тргнат цените надолу, нема запирање. Ако пуштите во оптек премногу локации, вие го обезвреднувате имотот на другите, кои поскапо го платиле. Може да се случи сите да чекаат да паднат цените затоа што премногу станбени згради се изградија во последниот период. Кризата во САД почна токму од хиперпродукцијата на недвижности, а кај нас е неизбежно таквото сценарио, кое предвидувам дека ќе се случи за две години. Дури тогаш ќе видиме каде ќе оди нашата економија“, објаснува Азманов.

Настел во моментот гради четири нови згради на површина од 1.800 метри квадратни, кои треба да бидат готови до 2012 година. Лоцирани се во населбата Ново Лисиче, а нивната изградба чини осум милиони евра, заедно со земјиштето и комуналиите. Азманов вели дека заработката од оваа инвестиција е околу 1,5 милиони евра.

“Но, мора да напоменам дека имаме заработка затоа што не земаме кредити од домашните банки, туку од швајцарските, со 2% камата на годишно ниво“, истакнува тој.

Повеќето од познавачите на градежниот бизнис, градежната експанзија ја оценуваат како потребна, а за понудата на станови во Скопје коментираат дека е помала во однос на побарувачката. Според нив, во земјава веќе ја нема средната класа, што придонело да се продаваат само два типа станови. Помали, до 50 метри квадратни, и луксузни од 120 метри квадратни па нагоре. Агенциите за недвижности оценуваат дека во Македонија расте побарувачката за луксузни станови.

Токму ваков тип гради и Соравија, која во моментот е ангажирана на Водно, на местото познато како Олимписко село. Таму се гради резиденцијален комплекс од затворен тип, а во тек е изведба на седум објекти во кои има 80 стана. Во комплексот Соравија ресорт е предвиден независен и индивидуален систем за греење и ладење, комплетна грижа за заедничкиот простор и спа-центар. Цените се движќат од 1.450 до 1.600 евра по метар квадратен, а околу 60% од становите кои се во изградба се веќе продадени.

“Проектираниот буџет за изградба на комплексот е околу 30 милиони евра, во што се вклучени набавката на земјиштето, сите такси, градежни дозволи и изградбата. Со падот на светските берзи, токму во периодот кога берзанските транскации станаа хит и кај нас, луѓето се свртеја кон недвижностите како единствен сигурен пласман за слободниот капитал. Се донесе и Закон за намалување на ДДВ од 18% на 5%, со што нормално овој пазар доби посебна стимулација и на страната на понудата и на страната на побарувачката“, смета Васко Давитковски, менаџер за маркетинг и продажба во Соравија.

Изградба на луксузен станбен комплекс планира и градежната компанија Бортас, која има купено локации на 18 парцели покрај Вардар, во близина на хотелот Александар Палас. Сопственикот Љупчо Бораниев објаснува дека тоа ќе биде прв луксузен комплекс со многу содржини кој ќе почне да се гради од септември. Становите нема да се продаваат по цена пониска од 1.800 евра за метар квадратен.

“Чекаме за две згради, вкупно 150 станови, плус локалите на приземје. Едната е во Расадник, во Кисела Вода, а другата е во Аеродром кај поликлиниката Јане Сандански. Но, тоа што е различно и ново ќе биде просторот на 5.000 метри кавдратни наменет за ексклузивни станови со тениски игралишта и базени од затворен тип. Само за двете згради во Кисела Вода инвестицијата н$ чинеше 4,6 милиони евра“, вели Бораниев.

Нема застој во продажбата

Агенциите за недвижности потенцираат дека во Скопје нема непродаден стан и дека 50% се продавале уште во изградба. Инвеститорите во градежниот бизнис уште на почетокот од годината коментираа дека во втората половина ќе следува градежна експанзија, која ќе биде придружена со раст на цената на становите, која, пак, ќе биде резултат на инфлаторниот притисок, односно на поскапените суровини, како што се градежните материјали.

Кои се потенцијални нови локации?

Центар, Водно, Дебар Маало, Карпош и Капиштец се уште се најатрактивни локации за изградба на станбени згради. Но, овде поради малкуте слободни локации инвеститорите градат на места каде што веќе постојат куќи. Како инвеститори најчесто се јавуваат мали градежни фирми или човек-фирма, која со здружени средства со купувачите ја гради зградата.

Дебар Маало, Ново Маало (населбата кај Олимписки базен) и Маџир Маало, каде што има стари згради, се интересни за инвеститорите за да се трансформираат во модерни станбени населби, со надградба на зградите.

Зајчев рид, Сончев Град, Соње, Волково, Радишани и Ќерамидница треба да прераснат во град, односно луксузни живеалишта, каде што се очекува да никнат големи станбени комплекси со придружни објекти и целосна инфраструктура.

http://www.kapital.mk/MK/dneven_vesnik.aspx/70764/skopje_dozhivuva_gradezhen_bum.aspx?iId=2263