Конзервацијата на „Мустафапашината џамија“ е лошо изведена

Забелешките на домашните и на странските експерти најмногу се однесуваат на несоодветното чистење на камената фасада, со што комплетно е изваден површинскиот слој, и на пребојувањето со силни црвено-сини тонови на оригиналната ѕидна декорација, која ја карактеризирале понежни тонови

Сменет е автентичниот изглед на „Мустафапашина џамија“ со конзервацијата, која траеше цели четири години, а која ја вршеа експерти од Турција под надзор на Националниот конзерваторски центар, укажуваат од Управата за заштита на културното наследство. Забелешките најмногу се однесуваат на несоодветното чистење на камената фасада, со што комплетно е изваден површинскиот слој, и на пребојувањето со силни црвено-сини тонови на оригиналната ѕидна декорација, која ја карактеризирале понежни тонови.
- Колегите од Турција импровизирале со користење многу силни бои, особено на источниот пандантиф, на кој имаше остатоци од оригиналната декорација, која ја карактеризираше многу поблаг колорит. Сега таму доминираат силната сина и црвената боја. Цели површини се пребоени со зачувување само на ситни фрагменти за музеолошки пристап. Ова е сосема погрешен пристап кон старата декорација - вели м-р Зоран Павлов од Управата за заштита на културно наследство.

Според него, направени се и пропусти при чистењето на мермерот на фасадата.

- Дури не пречи толку тоа што каменот е драстично побелен, колку што паѓа во очи грубото работење, при што се познаваат браздите од користените алатки - истакна Павлов.

И конзерваторите на културни споменици Џоната Рици и Вернер Шмид, кои минатиот месец по покана од асоцијацијата „Македонида“ беа во посета на Македонија, имаа забелешки за новиот изглед на „Мустафапашината џамија“.

- Загубени се сјајот на каменот и неговиот оригинален изглед, така што тој станува многу попорозен на атмосферски влијанија. Оригиналната ѕидна декорација внатре, која датира од 1492 година, чија специфика се меките и нежни тонови на колоритот, е еден редок зачуван пример на т.н. кундеќари-стил. Со најновите зафати тој е пребоен со силни црвено-сини бои, кои немаат врска со оригиналниот колорит - велат конзерваторите од Италија.

Бехиџудин Шехапи, директорот на Националниот козерваторски центар, пак, вели дека не е во нивна надлежност да го менуваат проектот, кој бил поготвен од универзитетот „Гази“ во Анкара.

- Ние вршиме само надзор и контрола. Работите ги реализираше фирмата од Турција избрана од фондацијата ТИКА. Не можеме да го измениме проектот - вели Шехапи.

Тој не се согласува со забелешките на експертите, за кои мисли дека се претерани.

- Во двата пандантифа е зачувана фазата од 16 век, а во другите два од 19 век. Фазата од 19 век изгледа поекстремно и е со многу посилен колорит. Декорацијата е соодветна на стилот кундеќари, по кој изворно е сликана џамијата. Сината, црвената и тиркизната боја биле мошне присутни во 16 век - вели Шехапи.
Инаку, врз џамијата досега се направени комплетна санацијата на главната купола, темелите, минарето и реконструкција на шадрванот. Целиот проект чини околу милион евра.

Одолжувањето на конзерваторските зафати, кои, наместо две, траат веќе четири години, според Шехапи, се должи на неефикасноста на турските фирми. Поради тоа, џамијата не беше отворена, како што беше најавено, кон крајот на летото, а најверојатно нема да биде отворена ни за претстојниот муслимански празник Курбан-бајрам.

- Иако 90 отсто од работите се завршени, џамијата нема да биде отворена за верниците до наредниот месец. Останува да се уреди дел од хортикултурата, електрификацијата, илуминацијата и дел од шадрванот - нагласува Шехапи.

„Мустафапашината џамија“, која е изградена во 1492 година, сериозно беше оштетена со земјотресот во 1963 година, ѕидовите беа напукнати, а имаше и оштетувања на куполата.

Водени дамки врз новата декорација

Од непознати причини конзеравторските зафати на „Мустафапашината џамија“ веќе еден месец се сосема запрени и сé е оставено на милоста и немилоста на временските услови.

- Не знам зошто се запрени работите, а не се знае ни кога ќе продолжат. И покрај препокривањето на куполата, сега повторно има појава на влага, која избива на ѕидовите. Сега ќе треба да се направи конзервација на конзервацијата на објектот - вели Зоран Павлов од Управата за заштита за културно наследство.