Урбанистички планови и парцели (општо)

Елена Мачевска

Запуштен, обраснат со грмушки и со огромни купишта ѓубре расфрлано на сите страни, вака изгледа просторот до мостот до Транспортниот центар, кај новата железничка станица, кој се наоѓа во центарот на Скопје. Градските и општинските власти и покрај многубројните најави дека еднаш засекогаш ќе го урбанизираат овој простор од каде што секојдневно поминуваат илјадници граѓани од земјава, но и од странство, до сега не направија ништо. Многу често на ова место можат да се забележат и дивоизградени привремени живеалишта на граѓаните, чијашто што единствена егзистенција е собирањето пластични шишиња и картонски кутии. Засолниште од дожд, сонце или од ветер под мостот наоѓаат големиот број бездомници, кои таму најчесто престојуваат во овој период од годината.
Ваквата очајна состојба во која се наоѓа просторот под новата железничка станица создава незадоволство кај граѓаните што живеат во близина или кои секојдневно поминуваат од тука.
- Страв ми е да поминувам од таму преку ден, а не, пак, навечер кога нема никакво осветлување. Многу е морничав овој дел од железничката станица, а дополнителен проблем е ѓубрето што постојано се фрла, а неретко луѓето што престојуваат тука го палат за да се стоплат. Тогаш се шири неподнослива смрдеа - вели Каролина од Аеродром.
Од ЈП „Комунална хигиена“ признаваат дека последен пат голема акција за расчистување на тој простор имало минатата година, кога биле исчистени дивите депонии.
- Освен ваквата поголема акција, таму редовно, еднаш или двапати месечно се мете и мие улицата, а сега, во зимскиот период, само се мете. Наша надлежност е да го собереме комуналниот смет само од садовите поставени за таа намена, како што се контејнери или канти за отпадоци, додека дивите депонии ги расчистуваме само по барање од страна на Град Скопје - објаснува Катерина Лаова, портпаролката на ЈП „Комунална хигиена“. Лаова вели дека ваквиот проблем со дивите депонии, кој бил карактеристичен и за другите делови под железничката станица, е надминат на просторот што е урбанизиран, односно откако таму е изградена автобуската на ЈСП „Скопје“. Од Град Скопје тврдат дека нивните комунални инспектори периодично, заедно со надлежните инспекции од Општина Аеродром, во рамки на своите надлежности спроведуваат активности за расчистување на дивите депонии под железничката станица, како и на целиот тој потег околу транспортниот центар. - За заштита на дел од просторот, од наша страна е уреден делот од околните површини во привремени паркиралишта, со што се намали можноста за нивно натамошно деградирање во диви депонии - велат од Одделението за односи со јавност на Град Скопје.
Во врска со тоа, кога и на кој начин Град Скопје и Општина Аеродром ќе најдат конкретно решение за овој проблем што се провлекува со години наназад, никој не сакаше да прецизира. Од Општина Аеродром, на чијашто територија се наоѓа овој простор, само кратко ни одговорија дека од нивна страна се уште не е донесен ДУП за Транспортниот центар, без притоа да прецизираат кога ќе се најде пред општинските советници.
Пред неколку години Град Скопје најави дека токму тој дел ќе биде претворен во „адреналински“ парк каде што на љубителите на екстремните спортови требаше да им бидат обезбедени услови и да бидат поставени соодветни реквизити за да можат да уживаат во своето хоби. Откако ваквата идеја не беше реализирана, беше најавена изградба на паркинг на две нивоа. Прво требаше да се изгради првото ниво, а потоа на столбовите од Железничката станица да се направи уште едно, монтажно ниво на паркиралиште. Сепак, од ваквите идеи до сега ниту една не е реализирана.

Згради од 30 метри ќе ја покријат Пресвета Богородица

Според советниците од СДСМ, планот е криминален оти на јавната расправа на граѓаните им биле презентирани згради високи десетина метри, а пред усвојувањето височината пораснала на 30 метри

Во околината на црквата „Пресвета Богородица“ ќе се градат плоштад, пешачки мост на реката Вардар, понирачка улица, резиденција на архиепископот, библиотека, трговски центар, објект за државни институции, како и три фонтани и шест споменици. Тоа е предвидено со новиот детален урбанистички план за оваа локација, кој Советот на Општина Центар го усвои завчера попладне по долга и жолчна расправа. Во јавноста се појавија претпоставки дека и зградите што ќе се градат во овој дел ќе бидат во ист стил како тие во строгиот центар, предвидени со проектот „Скопје 2014“.

Според советниците од СДСМ, планот, кој беше донесен како приоритет на Владата, е криминален. Своето тврдење го темелат на фактот што на јавната анкета на граѓаните им бил презентиран план со помали висини на објектите, а пред неговото усвојување во Советот, висините се двојно зголемени.

- На јавната расправа на граѓаните им беше понуден план со објекти со височина по десетина метри. На седницата на Советот, без најава ни се понуди за усвојување план во кој има објекти високи и по триесет метри. Згора на се', парцелата каде што се наоѓа „Пресвета Богородица“, која беше наменета за изградба и на други верски објекти, сега е пренаменета и таму се предвидени трговски центри, државни објекти и два објекта со недефинирана намена. Ако на проектантите им било наредено да ги сменат димензиите на објектите, тие според законот треба планот повторно да го вратат на јавна расправа. Значи, целата постапка за неговото донесување не е легална и е спротивна на законите. Ако Владата сака со овој пример да им покаже на граѓаните дека може да прави се' и сешто без да ги почитува правилата, успеа во тоа и даде добар пример како функционира државата - изјавија од советничката група на СДСМ.

Од проектантското биро на „Инпума“, кое како и секогаш има екслузивитет да проектира детаљни урбанистички планови за Општина Центар, на советниците им објаснија дека димензиите на објектите се променети по сугестија на градските власти.

Со новите објекти, практично, црквата „Пресвета Богородица“ ќе биде скриена од поглед со високи објекти, кои ќе излегуваат на булеварот Кочо Рацин и на улицата Васил Аџиларски и убаво ќе се гледа само од страната на реката. Пред црквата ќе има три фонтани со споменици во средината, а два споменика се предвидени на краевите на самиот кеј. Шестиот споменик е всушност споменикот на свети Климент Охридски, за кој неодамна Советот на Општина Центар усвои одлука за негово подигање пред Универзитетската библиотека.

Во новиот план ја нема претходно планираната црква, „Света Мина“, која требаше да се гради близу „Пресвета Богородица“. Според претходниот детален план, кај црквата требаше да се гради цел црковен комплекс, музеј и зграда на Синодот и дом за студентите од Теолошкиот факултет. На аголот од страната на МАНУ се предвидуваше и маркичка за изградба на резиденција за официјални приеми на поглаварот на МПЦ. Кога се носеше претходниот план, планерите сметаа дека целиот простор што се наоѓа на земјиштето, кое е сопственост на МПЦ треба да добие нова димензија со тоа што ќе биде плоштад.

Марија Тасев