Скопје - отворен или затворен град

Скопје густо како Токио

Според планот на Кензо Танге, Скопје требаше да има 350.000 жители, сега во него живеат двојно повеќе луѓе, а според некои истражувања, таа бројка во определени периоди во годината достигнува и до еден милион жители

Центарот на македонската метропола е со густина како Токио, со 5.500 жители на еден квадратен метар, па секоја влада во иднина треба да поведе сметка Скопје да стане затворен град, со тоа што ќе вложува пари за развој на помалите средини, беше главната поента на учениците на вчерашната трибина „Скопје - град од отворен или затворен тип?!“, во организација на Институтот „Политеја“. Трибината се одржа во Општина Карпош, па освен професори, архитекти, социолози, збор зеде и градоначалникот Стевчо Јакимовски. Според него, бидејќи градската власт и општините немаат шанси да најдат средства за развој на градот, секоја влада треба да инвестира пари од државната каса во крупни проекти, а истовремено и да се грижи за тоа каде новонаселените жители ќе се вработуваат. Како пример го посочи оној кога Владата издвои 93 милиони евра за изградба на обиколницата.

- Се залагам Скопје да остане отворен град, административен и бизнис-центар, но властите да обезбедат поквалитетен живот, а и самите граѓани да се стремат кон такво нешто - рече градоначалникот Јакимовски.

Професорката на Правниот факултет, Гордана Силјановска, рече дека им се лутиме на Грците што така не' нарекуваат, но факт е дека Скопје е Македонија, а Македонија е Скопје. Отвореноста подразбира градот да биде отворен за разни комуникации со други градови, регионот или со светот. Но, се случил парадокс. Откако кон метрополата биле припоени и други општини, со цел да се урбанизираат, се случило спротивното - Скопје се рурализирало.

- Скопје е слика на политичка моќ. Граѓаните никогаш немале влијание, туку на ноќни сеанси, со политички критериуми, на градот беа припоени три, седум, десет општини. Отсуството на регионална политика за рамномерен развој нужно води кон егзодус и девастација на Македонија. Сите патишта водат кон Скопје - рече професорката Силјановска.

Акцент беше ставен на тоа дека градот не го уништи земјотресот во 1963 година, туку социјалниот земјотрес во 1990 година. Луѓето не можеле да бидат запрени да доаѓаат во потрага по работа. Силјановска ги прозва министрите, кои работат во Скопје, да се вратат во своите градови и од нив да направат Македонија, затоа што етичка обврска им е да ги развиваат градовите од кои доаѓаат, а не да остануваат во метрополата.

Архитектот Мартин Пановски кажа дека на градот му се случиле урбанистички пазарења, а како сликовит пример го посочи Дебар Маало, каде што малите куќарки беа урнати за изградба на големи згради и што поголем профит.

- Нема развој, нема урбанизам, само чист пазар - рече Пановски. Постземјотресниот урбанистички план за изградба на Скопје на архитектот Кензо Танге, како што потсети архитектот и претседател на „Политеја“, Емил Лазаревски, всушност предвидуваше град за 350.000 жители, а сега во него живеат двојно повеќе луѓе.

- Според некои истражувања, таа бројка, во определени периоди во годината, достигнува и до еден милион жители - рече тој.

Опасната поделеност на градот ја акцентираше социологот Илија Ацески.

За сегашната пренаселеност и нерамномерна урбанизација, според него, виновни се социјалистичките бирократи кои четири децении во Скопје концентрирале се', култура, образование, спорт, јавни служби, администрација.

- Нема друг град како Скопје така етничко-религиски поделен, а кој опстојува -рече професорот Ацески.

На трибината како модел за затворен град беше земена Љубљана, град кој извесен период бил затворен - оној што немал жителство не можел да се вработи и обратно, оној што нема работа, не можел да се стекне со жителство. Потоа владата направила проекти за развој на помалите средини.

- Се определуваат посебни средства за развој на малите градови. Тоа значи шанса сликата да не биде црно-бела, туку обоена. Скопје сега живее во црно-бел свет - рече Силјановска.

Институтот „Политеја“ е невладина организација чија цел е зајакнување на цивилниот сектор, а формирана е пред шест месеци.

Јорданка Ивановска

Балкански Лас Вегас

Скопје бил град во кој имало забава 24 часа. Дека немало подобра забава во регионални рамки, дури го споредуваат со Лас Вегас?! - рече на трибината професорката Гордана Силјановска. Констатирајќи дека забавата е само во центарот на Скопје, таа запраша дали и кога идните градоначалници мислат на граѓаните да им обезбедат мир, а не забава 24 часа.