За една година Грција ќе ни изгори четвртина коридор

Скапото „солунско решение“ веќе не е само скапо, туку станува несигурно и ризично. Ако беа во игра и пристаништата во Драч и во Бургас, ќе имавме алтернатива, која можеби и ќе беше основен пат за превоз на стоката што излегува или влегува кај нас - вака сме препуштени на нестабилноста што ја креира Грција

Куманово и Крива Паланка и Романовце и Крива Паланка

Должина: 60 километри
Вредност: 273 милиони евра
Рок: 2013-2018 година


Гостивар - Охрид, Требениште - Струга - Подмолје 

Должина: 128 километри
Вредност: 490 милиони евра
Рок: 2013-2018 година 

Немањето алтернативен коридор ја прави Македонија ранлива и зависна од единствената отворена порта кон светот на бизнисот - од Грција и од солунското пристаниште. Кон Бугарија и кон Албанија патната инфраструктура е надвор од сите стандарди, а минатата недела, по три продолжувања, пропадна тендерот за концесионирање на државните патишта по овој коридор и не се знае дали и кога ќе има нов. 
Железничката инфраструктура ни е повеќе од очајна, што, пак, нé прави уште поранливи кога е во прашање евтиниот транспорт. Според анализите на некои домашни економисти и бизнисмени, досега грчката криза нé чинеше од 15 до 20 милиони евра. Економски експерти претпоставуваат дека тонењето на Грција ќе продолжи и идната година, а со тоа и проблемите ќе се мултиплицираат и нашите загуби ќе растат. 

Коридорот 8, т.е. современото автопатско решение што ќе ги поврзува Бугарија, Македонија и Албанија сé уште ќе чека подобри времиња. Оваа траса е многу важна за сите држави низ кои поминува, особено за нас како земја што е во срцето на Балканот, а сé уште нема ниту еден комплетно завршен коридор.

Оној со бројот 10 ќе го гради државата наредниве 4-5 години во делот што недостига, на потегот од Демир Капија до Смоквица, но „осмицата“ сé уште е неизвесна. Единствено нешто што беше направено е потпишување заедничка декларација во април годинава меѓу министрите за транспорт на Македонија, Албанија, Бугарија и на Италија, за побрзо иницирање и заеднички настап за доизградба и подобрување на патниот и на железничкиот дел од оваа траса. 

Грчката криза нe чини многу 

Сé почестите блокади на грчко-македонската граница поради незадоволството од мерките на штедење доведуваат до големи загуби за македонските компании, кои, пак, очајно трагаат по алтернативни патишта. Податоците велат дека околу 80 отсто од камионите што чекаат во колони од едната и од другата страна од границата носат македонски регистарски таблички. Ова, меѓу другото, значи дека нашите превозници немаат друго решение. Тие проценуваат дека нивните загуби се околу 3 милиони евра во последните три месеци.

- Губиме огромни средства со ова што се случува во Грција. Доцнат испораките, се губат време и пари на граница, се откажува соработка со македонските превозници, а често плаќаме и пенали поради непочитување на договорите. Сето ова е поради она што се случува кај нашиот јужен сосед од каде што ни доаѓа најголемиот обем на стока. Милионски се и сумите што ги губат преостанатите бизнис-сектори во државава - вели Билјана Муратовска, претставничка на независниот синдикат на Здружението на превозници.

Таа објаснува дека и кога Грците не штрајкуваат, просечното чекање на границата трае од 12 до 14 часа, поради што се создаваат километарски колони од камиони. Кога има штрајк, чекањето станува голгота, а стоката што е расиплива скапува и се фрла. Едни од поголемите губитници во состојбава се и македонските индустриски гиганти, како што се „Миталстил“, „Макстил“, „Фени“ и „Усје“, кои трпат големи загуби бидејќи нивното производство е поврзано и со увоз на материјали што пристигнуваат токму преку Грција. Домашните бизнисмени постојано бараат Владата да пронајде механизми на надомест на штета или алтернативни транспортни патишта за превоз на стоката.

- Барање алтернативно пристаниште значи дополнителни трошоци. Инфраструктурата што води до нив е лоша, а нивните приоди и можности да примат поголем број бродови, исто така, не се во добра состојба. Тоа дополнително ја комплицира ситуацијата за македонските компании - вели Бранко Азески, претседател на Стопанската комора на Македонија. 

Коридорот 8 неопходен за државата

На комплетирањето на Коридорот 8 сé почесто инсистираат најголемите домашни извозни компании, кои трпат големи загуби кога има проблеми со транспортот на стока преку Грција од солунското пристаниште. Во спротивно, нашиот бизнис-сектор и понатаму ќе треба да трпи загуби и да решава проблеми што конкуренцијата во другите земји ги нема. Оттаму, поскапо производство, поголеми транспортни трошоци, помала продажба, помалку пари во државава е домино-ефектот што го прави немањето автопати или современи и брзи железнички поврзувања. „Солунското решение“ веќе и не е само скапо, туку станува несигурно, па и ризично. Да беа во игра и пристаништата во Драч во Албанија и она во Бургас, Бугарија, ќе имавме алтернатива, која можеби и ќе беше основен пат за превоз на стоката што излегува или влегува кај нас. Некои стопанственици предлагаат ако не може државата или, пак, меѓународните организации, тогаш изградбата да ја осмисли и да ја финансира бизнис-секторот.

- Предлагам да се иницира формирање конзорциум од најголемите компании од Албанија, Бугарија, Македонија и од други држави што гледаат полза од целиот проект и да се изгради Коридорот 8. Кога гледаме дека никој ништо не прави, а е неопходен овој проект, тогаш мора самите да направиме нешто. Да се направи стратегија, план да се отвори оваа тема и најмоќните да помогнат да се реализира идејата за нивно, но и за општодржавно добро. Идејата секоја држава да го прави делот што е на нејзина територија мислам дека не е добра, што се покажа и со железничката пруга кон Бугарија - вели Виктор Трифуновски, економист и стопанственик.

Тој појаснува дека состојбата во Грција не треба да биде иницијална каписла да се размислува за нови сообраќајни поврзувања на државава со светот, туку дека на тоа треба постојано да се мисли и да се притиска за нивно реализирање. 

Потребни се многу работа, пари и време

Според планот што го има сегашната влада, ако сé оди како што треба, Коридорот 8 најрано би можел да биде готов дури во 2018 година. Период што можеби би значел колапс за многу македонски извозни компании. Дека овој зафат не е ниту едноставен ниту евтин говорат бројките и карактеристиките што треба да ги има за да се смета за современ коридор. Она што треба да се изгради е патниот правец Крива Паланка - Романовце, кој треба да биде автопатско решение со вкупна должина од 60 километри. 
Поделен на две делници, и тоа: од Романовце до Страцин со должина од 35 километри и од Страцин до Крива Паланка со должина од 25 километри. Според планот што сега е актуелен трасата на автопатот на овој потег почнува од западниот влез на Крива Паланка и продолжува кон север сé до Страцин, потоа кон југ и исток од Куманово за да се сретне со постојниот автопат со патарина. Проектот за овој дел предвидува изградба на коловоз со по две ленти со широчина од 3,75 метри и по една застанувачка лента со широчина од 2,5 метри во секој правец. Вредноста на проектот е близу 273 милиони евра. 
Изградбата на овој патен правец на ниво на автопат е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Ако во постапката за концесија, која е во тек, не се добијат прифатливи финансиски понуди, ќе се разгледа варијантата тој само да се реконструира, при што вредноста на зафатот се планира да биде околу 35 милиони евра. Од тоа со какво решение ќе се оди ќе зависи кога ќе почне и кога ќе заврши проектот.

Од Коридорот 8 ќе остане уште изградбата на квалитетен автопат, кој ќе ги поврзе Гостивар и Охрид, со крак кон Албанија кај Ќафасан, вклучувајќи ги и делниците Требениште - Охрид, Требениште – Струга и Струга – Подмолје.

Трасата на наведените делници од Коридорот 8 поминува преку Букојчани, Кичево, до Требеништа. Понатаму се издвојуваат патни краци од Требениште кон Охрид и кон Струга, како и поврзување на Струга со Подмолје. Вкупната должина на овој патен правец е 128 километри. Европските критериуми бараат изградба на коловоз со по две ленти со широчина од 3,75 метри и по една застанувачка лента со широчина од 2,5 метри во секој правец. Вредноста на проектот е околу 490 милиони евра. Изградбата и на овој патен правец е дел од проектот за давање на патиштата под концесија. Доколу се оди по планот и се добијат прифатливи понуди, тогаш најрано може да се почне со изградба дури во 2013 година, со претпоставки работата да се заврши во 2018 година.