Формирана фирма за изградба на 15 хидроцентрали

„Гранит" и „Топлификација" учествуваат во формирањето на ново друштво од заеднички интерес и партнерство "Мали хидроелектрани" ДОО Скопје, МХЕ, во кое, ќе инвестираат по 20 отсто како основачки влог во друштвото. Инаку, "Гранит" и "Топлификација", по договор за конзорциум со "Турбоинститут" од Словенија и "Фероинвест" од Велес, учествуваа на тендерот за изградба на мали хидроцентрали и други придружни објекти. На тендерот конзорциумот доби концесија за изградба на 15 мали хидроцентрали.

Функцијата на МХЕ ќе биде склучување договор за изградба на хидроцентралите и концесија за употреба на вода. Изградбата на 15-те централи на вода, според тендерската документација, потребно е да се изврши најдоцна за три години, а користењето на концесијата е за 20 години.

Досега седум, од 12-те пријавени компании на јавниот оглас се избрани за понудени 24 локации за изградба на мали хидроелектрични централи на сливовите на реките Вардар, Црни Дрим и Струмица. Владиниот портпалот Ивица Боцевки денеска информираше дека и понатаму тече постапката, која  вклучува и евентуали жалбени процеси.

Од пријавените компании, австриската “ЕнергиеЦотерБау“ е избрана како најуспешен понудувач за изградба на хидроцентрали на водотеците Речанска, Дупица, Бањанска Река, Побишка, Отљанска, Спанечка Река, Мала Река, големача, Боишка Река, Обедничка Река, Ораовица, Крива Река, Јутачка и повторно Крива Река.

“Ко-вер Енергија“ од Италија е избрана за две хидроцентрали на Пена, една на Брза Вода и Бистрица.

Швајцарсаката компанија “Дуферко Партиципатионс Холдинг“ има најдобра понуда за две хидроцентрали на Брза Вода, а за по една хидроцентрала на Маркова Река германската “ПЦЦ“ и домашната компанија МЗТ Пимпи АД. “Потеза Скупина ДД“ од Словенија е избрана за Пена.

Македонскиот конзорциум Хидроинвест има најдобра понуда за текот на Бањанска Река.

Владиниот портпарол рече дека струјата произведена во овие хидроцентрали ќе се користи согласно Законот за енергетика, не прецизирајќи при тоа дали тоа ќе биде согласно измените на овој закон.

Боцевки одговори потврдно на новинарското прашање - дали Македонија има доволно вода да ја дава под концесија.

Во септември, минатата година беше објавен Меѓународен оглас за прибирање на понудите за концесија, за 28 мали хидроцентрали. Основни критериуми за тендерот беа вкупната инсталирана моќност до пет мегавати, како и додатокот на еднократниот придонес.

Ова е втор тендер за давање концесии за изградба на хидроцентарали. Во првиот пакет беа понудени вкупно 60 локации.

КРИСТИЈАН КЕРН,  „ФЕРБУНД“

Ќе ја донесеме најголемата инвестиција во земјава

Изградбата на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ за нас не е еден од многуте проекти, туку клучен проект за целиот регион, вели Керн

Австриската компанија „Фербунд“ конкурира на распишаниот оглас за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ во Македонија. Кристијан Керн, член на Управниот одбор на „Фербунд“, вели дека со овој проект ќе се оствари најголемата инвестиција во земјава досега. Компанијата предвиде во наредните години да инвестира 6,7 милијарди евра до 2015 година во земјата и во странство, од кои дел се планирани и за Македонија. Австријците очекуваат добри шанси за добивање на проектот бидејќи се водечки производител на струја во нивната земја и водечка компанија за хидроенергија во континентална Европа.   Хидроенергетскиот проект „Чебрен“ и „Галиште“ за нас не е еден од многуте, туку во оваа задача влегуваме со полн ангажман. Сакаме Македонија да ни биде појдовна точка за нашата експанзија во Југоисточна Европа, да развиеме успешно партнерство со „Електрани на Македонија“ и со тоа значително да придонесеме за снабдување со струја на регионот.

* Имате сериозна конкуренција во трката за двете хидроцентрали. Кои се предностите што ги нудите?

- Врз основа на нашето искуство, јас сум оптимист, бидејќи можеме да понудиме најдобар економски и технолошки пакет. За Македонија е поволно ако оваа инвестиција ја изведува финансиски силна, но не премоќна компанија. Таква е „Фербунд“. Нашето партнерско однесување го докажавме со учество во проекти во Франција, Италија и во Турција. Секаде имаме локални партнери. Покрај чисто економскиот аспект, Македонија со „Фербунд“ како партнер ќе се помести во центарот на Европа.

* Кои ќе бидат економските придобивки за Македонија?

- Инвестицијата ќе има многу позитивни ефекти за македонското стопанство. Оваа инвестиција ќе биде најголемото странско вложување во историјата на Македонија. Оттука произлегува огромниот ефект врз пазарот на трудот бидејќи ќе се создадат стотици квалификувани работни места. Индиректниот ефект од нашиот ангажман е многу поголем. Интензивно ќе соработуваме со локални компании, така што и кај нив ќе има нови вработувања. Земјата, регионот и луѓето сигурно ќе профитираат. Ние сме експерти за хидроенергија и ќе обезбедиме снабдување на врвно технолошко и еколошко ниво. Што се однесува до стручноста за конкретниот проект, ќе потсетам дека веќе 20 години се занимаваме со развој на хидроенергијата на реката Црна. Со нас се најдобрите компании за изградба на вакви објекти.

* Македонија има неискористен енергетски потенцијал, а во исто време се соочува со енергетска криза. Дали тука го гледате вашиот интерес за вложување во земјава?

- Македонија е иновативна и земја во подем, со надарени и високо мотивирани луѓе. Македонија и Австрија се слични кога станува збор за користењето на хидроенергијата. Во Австрија две третини од потребната струја се произведува од хидроенергија, а речиси половина од тоа доаѓа од „Фербунд“. Дури 85 отсто од струјата на „Фербунд“ се произведува во 107 хидроцентрали. Тоа значи дека не може да се надмине нашиот „кноњ-хоњ“ во оваа област. Од март 2006 година, на пример, работиме на најголемото градилиште на електрани во Европа, „Лимберг 2“. Со инвестиција од 365 милиони евра првобитната моќ на групата електрани „Капрун“ е зголемена на 833 мегавати, што повеќе од двојно. Акумулацијата „Лимберг 2“ се гради целосно под земја и ќе значи нов правец во изградбата на електрани. Инаку во почетокот на австриското економско чудо кон крајот на минатиот век исто така стоеше изградбата на две легендарни и големи електрани „Капрун“ и „Ибс-Персенбојг“.

* Цената на струјата во земјава се одржува на ниско ниво за да се зачува социјалниот мир иако на меѓународниот пазар расте. Каква ценовна политика во вакви услови ќе може да градите вие ако ја добиете изградбата на двете хидроцентрали?

- Изградбата на централите мора да се заврши во рок од осум години по склучување на договорот. Во меѓувреме пазарот на енергија во Македонија ќе се развива. Ние веруваме дека Македонија во наредната декада енормно ќе се развие на економски план. Со тоа прашањето нема да биде повеќе актуелно. Во секој случај во услови на слободен пазар, Фербунд се вбројува во најфер понудувачите, што можеме да го докажеме во Австрија, каде што „Фербунд“ нуди најповолните цени за домаќинствата.

* За кои други проекти во Македонија сте заинтересирани?

- Нашите сондажи и активности ги насочуваме кон проектите за производство на струја. Покрај актуелниот проект, конкретно учествуваме на распишаниот повик за хидроцентралата „Бошков мост“ и врз основа на атрактивноста на нашата понуда сме во потесниот круг. Ние се интересираме и за сегашните и за идните проекти во Македонија.

* Австриската компанија ЕВН е сопственик на дистрибутивната мрежа во Македонија. Дали ова има врска со ангажманот на „Фербунд“?

- ЕВН и „Фербунд“ се две целосно независни компании. На австрискиот пазар сме конкуренти. Тоа што австриските компании се особено заинтересирани за Македонија не е за чудење бидејќи даночниот амбиент е атрактивен и вашата земја нуди добри услови.

Оперативен резултат од 916 милиони евра

„Фербунд“ котира на австриската берза, а 51 отсто од капиталот на компанијата се сопственост на Република Австрија. Со околу 2.500 вработени остварува годишен промет од три милијарди евра и оперативен резултат (ЕБИТ) од 916 милиони евра. Вредноста на компанијата изнесува околу 15,4 милијарди евра. „Фербунд“ има партнери во над 20 земји и подружници во 13 земји.

Спасијка Јованова

е ај сега колку фирми доставиле понуда? две или пет?

а дали делот наш се плаќа или е "подарок"???

„Чебрен“ и „Галиште“ надеж и перспектива на Мариово

Земјиштето крај акумулациите што ќе се создадат достигнува цена и до 20 евра

Виктор Цветаноски

ВИТОЛИШТЕ – БЕШИШТЕ - Сите надежи на жителите од Мариово се свртени кон изградбата на „Чебрен“ и „Галиште“ и тие очекуваат хидроцентралите колку-толку да го вратат животот во нивните села кои веќе се изумрени или се' уште живуркаат со малку душа. „Со нивната изградба, ако ништо друго, дневно во некои од селава ќе поминуваат луѓе, ќе купат нешто од селските продавници, од сточарите сирење, јагне или теле, а од пчеларите мед. Што е уште поважно, ќе имаме многу вода која ќе го освежи нашиот сушен крај и ќе ја смени климата. Сигурно ќе имаме шанса да ловиме во езерата. А Црна е богата со риби“, вели Стојко Пашовски, кој никогаш не си заминал од родното Витолиште.

Мариовци се сигурни дека најголемата македонска инвестиција од најмалку милијарда евра ќе биде вложена во нивното Мариово, до сега заборавено од Господ и од луѓето. Поснаодливите, тие кои знаат дека изградбата на акумулациите носи благодат, веќе се подготвуваат. Луѓе однадвор кои се добро информирани до каде ќе стасаат водите на езерата веќе почнале да купуваат земја во нивна близина за изградба на викендички.

Селаните од Бешиште тврдат дека земјата крај акумулациите што ќе се создадат допрва веќе достигнала цена од десет до дваесет евра за квадрат, во зависност на кое место се наоѓа. Еден прилепчанец се сетил прв и купил големи површини по багателна цена и сигурно ќе препродава плацови за викенд-куќички и ќе заработи многу пари, зашто од речиси цела Македонија имало луѓе кои се интересирале да имаат свое катче во Мариово.

Акумулацијата за хидроцентралата „Чебрен“ ќе покрие дел од синорот на Бешиште, Зовиќ, Чаниште, Рапеш и Маково. Под вода ќе се најде и манастирот во кој засега никој не живее и до кој не може да се стаса со возило. Велат некогаш бил многу богат манастир, имал плодни ниви крај Црна и четири воденици.

Браната ќе биде висока 187 метри, а бешиштани очекуваат со започнувањето на изградбата на „Чебрен“, многу да добие нивното село, зашто сметаат дека кај нив ќе бидат базите и за изградба на браната ќе се користат материјали од нивниот синор. А таму каде што ќе работат луѓе, ќе има и живот. Мерењата до каде ќе стаса акумулацијата се вршеле пред шест години. Тогаш се предвидувало со патишта да се поврзат сите села, а главниот пат да поминува преку Бешиште. Сметаат дека новите инвеститори немаат причина многу да ги менуваат основните проекти.

Витолиште, центарот на прилепскиот дел на Мариово, се наоѓа меѓу двете акумулации, но за него од поголема полза ќе биде поблиската – „Галиште“, која ќе ги поплави викендичките во близина на мостот на Црна над кој водата ќе се искачи повеќе од 10 метри височина. Се планирало да се изгради викенд-населба со 29 куќички, но по добрите вести се' се одложува за подоцна.

Во Мариово, кое сите овие години умира полека, секој ден се згаснува по некое огниште. Стојан Ристески, кој три дена е матичар во Витолиште, а два во Дуње, тоа го поткрепува со конкретни бројки. Вели дека од поодамна не запишал во книгите новородени деца. За време на дваесетината години, колку што работи како матичар во Мариово, имал запишано само две деца. „Порано имаше по некое венчавање, ама сега дали има едно или две годишно. Умирањата се најчести“, вели тој.

А така не била во минатото. Од книгите што ги разгледувал видел дека од 1925 до 1975 година само во прилепскиот дел на Мариово имало запишано 17.000 новороденчиња. Од седумдесеттите години досега, тој број не е поголем од неколку стотини. „Сега во 14 села на прилепско Мариово живеат меѓу 400 и 450 жители. Во три од нив нема ниту еден човек, пред згаснување се уште две-три села, во кои има по неколку души, во две села живеат по десетина луѓе, но и на нив им се гледа крајот“, констатира Ристоски.

Во селската продавница во Витолиште разговараат Стојко Крајоски, Стојан и Стојко Пашовски. Велат, половина Мариовци се викаат Стојан или Стојко и се' додека има Стојковци и Стојановци, Мариово ќе постои. Центарот на поранешната Витолишка општина сега има стотина жители, главно старци. Тие се жалат дека многу поубаво им било кога била општината, зашто често им помагала во решавањето на проблемите на селото. „Без неа немаме ништо. Еве сега имаме дефекти на водоводот, а пари немаме да го поправиме. Ако беше општината, таа ќе ни го решеше проблемот. Вака при водовод, останавме без вода“, велат тие.

Во Витолишта луѓето живеат, главно, од сточарство, а за земјоделство нема услови, бидејќи немаат вода за наводнување. „Дури немаме вода ни за стоката. Имаме една чешма во близина на селото и таму ја тераме да се напојува. Да ни направеа неколку мали езерца, проблемот ќе беше решен. Јас чувам стотина крави од стара сорта буша. Исто по толку имаат уште четворица говедари. Ама месото тешко го продаваме. Увезуваат од странство, а нашето останува. Ни велат потемнувале, а тие што купуваат знаат дека е многу поквалитетно од увозното. Своевремено, во бивша Југославија, ни го земаше ’Подравка‘ од Копривница и со него ја правеше запршката за гулашот, бидејќи беше подобро од сите други меса“, вели Стојко Пашовски.

Добитокот и шесте помали фирми за мермер кои вработуваат по петнаесетина работници се сето стопанство на мариовскиот крај. Се отвораат перспективи и за развој на селскиот туризам. Во Витолиште за малку пари се купуваат стари куќи. Прилепчанка која живеела во Скопје веќе купила 5-6 куќи и била подготвена да плати за секој стар објект што сакале да го продадат. Зошто ќе ги користи, за препродавање или за селски туризам, во Витолишта никој засега не знае да каже.

Изборот на инвеститор за хидроцентралите на Црна Река, "Чебрен" и "Галиште" пак заглави, иако според официјални владини извори нема никакви пречки или причини за застој на тендерот на кој понуди дадоа германската компанија РЊЕ и австриската "Вербунд". Владиниот портпарол Шефик Дураки вели дека следната недела се очекува Владата да донесе одлука за тендерот.
"Министерството за економија ги достави сите потребни документи до Владата и неделава информацијата треба да помине на комисијата за економија, по што следната недела треба да се разгледа и на владина седница", изјави Дураки.
Од Министерството за економија велат дека внимавале инвеститорите да добијат еднаков третман во тендерската постапка.
Неофицијални извори тврдат дека постапката се развлекува поради одредени отстапки од условите во тендерот, што ги понудиле инвеститорите. Наводно, РЊЕ побарал да му се надоместува намалениот доток на вода во акумулациите на хидроцентралите, но не со исплата на кеш, туку со продолжување на концесијата.
Владата досега не информираше детали за евентуалните отстапки понудени од инвеститорите.
Германската РЊЕ на тендерот понуди во јавното партнерство ЕЛЕМ да учествува со 47 отсто и бараат концесија од 39 години, а австриската "Вербунд" нуди на ЕЛЕМ 33 отсто учество и 50 години концесија. Инвеститорот под концесија ќе ја добие и ХЕЦ "Тиквеш", на што се спротивставија експерти бидејќи со тоа државата повеќе ќе изгуби, отколку што ќе добие. (Т. Ј.)

http://www.vest.com.mk/default.asp?id=157885&idg=8&idb=2491&rubrika=Makedonija

Владата го поништи тендерот за изградба на големите хидроцентрали Чебрен и Галиште, бидејќи утврдила дека понудите на германската РВЕ и австриската компанија Вербунт отстапувале од тендерските критериуми, што се однесуваат за рокот на концесијата и процентуалното учеството на ЕЛЕМ во јавно приватно партнерство со инвеститорот. Министерот за економија, Фатмир Бесими најави дека идната недела ќе биде објавен нов, втор меѓународен тендер за изградба на Чебрен и Галиште.

Според Бесими, најдобриот понудувач не можел да биде избран бидејќи инвеститорите побарале продолжување на рокот на концесија. Тие условиле да им се обезбеди одредена количина на вода, а барале и гаранции од аспект на хидролошките ризици.
- Ние не можевме да отстапиме бидејќи тоа е надвор од правилата на тендерот - рече Бесими.
Проектот за иградба на Чебрен и Галиште е вреден околу 700 милиони евра, а двете централи треба да произведуваат 1.100 гигават-часа струја годишно.

Министерот за идната недела најави објавување на трет тендер за изградба на уште 20 мали хидроцентрали вредни 15 милиони евра. Тие ќе бидат со инсталирана снага од 13,4 мегавати и производство на електрична енергија од 54 гигават-часа.

Бесими потврди дека Владата го заврши првиот и вториот пакет за изградба на мали хидроцентрали, а за 20 дена се очекува да се потпишат договорите со избраните компании. Во првиот пакет се избрани осум компании за 42 локации, дека за вториот пакет од 24 локации, избрани се седум компании. Оваа инвестицијата е вредна 62 милиони евра.

http://vecer.com.mk/?ItemID=48B681F39861474E82874A7B10AA295C

Владата не дава прецизни објаснувања зошто се решила на таков чекор за проектот вреден 500 милиони евра

Маја Томиќ

Најголемата инвестиција на Владата во енергетскиот сектор, како што самата ја квалификуваше, ќе тргне од почеток. Идната недела ќе се распише нов тендер за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ на Црна Река. Наместо претходниот конечно да заврши со избор на најповолната од двете понуди, германската РВЕ и австриската „Вербунт“, работите се враќаат назад.

Веста за одлуката ја соопшти вчера министерот за економија, Фатмир Бесими, иако само на дел од медиумите, чии телефони наводно му биле познати на Министерството. Според Бесими, како што е познато, на тендерот биле доставени две понуди, на РВЕ и на „Вербунт“, но Владата констатирала дека има отстапувања од тендерските критериуми, а тие биле во врска со рокот на концесија и со утврдувањето на учеството на ЕЛЕМ во овој проект.

„Овие отстапувања оневозможија да се направи евалуација и споредување на понудите, за да се најде најсоодветниот и најдобриот понудувач. Затоа Владата одлучи да го повтори тендерот“, изјави Бесими и додаде дека компаниите се веќе информирани за таа одлука. Следниот тендер ќе бил многу попрецизен, се обврза Бесими, а концептот ќе остане ист.

Во услови на се' поголем недостиг од струја и растечка зависност на земјата од увоз на електрична енергија, како и континуиран раст на цената на струјата во регионот, Владата наместо да ги забрза тендерите за нови енергетски објекти, таа ги стопира, реагираат експерти. Иако самата Влада постојано потенцира дека енергетиката е еден од нејзините приоритети за развој на економијата.

Кога Бесими летоска ја презеде по втор пат функцијата министер за економија, за медиумите изјави: „Реално, има услови за реализација на зацртаните енергетски проекти. Веднаш треба да се оди на инвестирање во производствените капацитети во хидро и во термоцентралите, како што се ’Чебрен‘ и ’Галиште‘“.

Владата поништи тендер за кој досега не кажа ниту збор дека имало какви било проблеми со барања за отстапки во тендерот. Во октомври од владиниот кабинет изјавија дека изборот на инвеститор за „Чебрен“ и за „Галиште“ не е заглавен, како што се мисли во јавноста, нема никакви пречки за негово реализирање и многу скоро Владата ќе донела конечна одлука. Слични беа констатациите од Владата и во почетокот на септември годинава, кога имаше изјави од типот: „деновиве ќе се одлучува за најдобрата понуда меѓу РЕВ и ’Вербунт‘, на чија евалуација интензивно работи комисија од Министерството за економија и само се чека владините министри да дадат зелено светло“.

Според неофицијални извори, тендерот е поништен затоа што компаниите сакале Владата да направи некои отстапки од веќе дадените услови во тендерот. Наводно, РВЕ побарала и да му се надоместуваат загубите кои ќе настанат поради намалените дотеци на вода во акумулациите, но не со исплата на пари, туку со продолжување на рокот на концесијата, што за Владата било неприфатливо. Исто така, РВЕ сакала да го намали и процентот на учество на државата во целиот проект. Таа имаше понудено во јавното партнерство, државата преку ЕЛЕМ да учествува со 47 проценти, а концесијата да изнесува 39 години. Австриската „Вербунд“, пак, понудила учество на ЕЛЕМ од 33 отсто и 50-годишна концесија. Според тендерот, заедно со ХЕЦ „Чебрен“ и ХЕЦ „Галиште“, инвеститорот под концесија ја добиваше и ХЕЦ „Тиквеш“, на што реагираа домашните експерти, бидејќи со тоа државата губи значаен капацитет, наместо да биде во ќар.

Сега поништениот тендер за хидроцентралите првично требаше да заврши на крајот на 2007 , но работите се пролонгираа и Владата годинава пред избори требаше да ја избере подобрата понуда меѓу РВЕ и „Вербунт“. Вредноста на проектот се проценуваше на 500 милиони евра и тој се ценеше за досега најголем во енергетиката. Централите требаше да почнат да се градат следнава пролет и да завршат по седум години. Моќноста на „Чебрен“ се очекуваше да биде 330 мегавати, а на „Галиште“ 193 мгв. Годишното производство на струја требаше да изнесува 1.100 гигават-часа, колку што е моментално вкупната струја од хидроцентралите во земјава.

Германската РВЕ уште во април годинава се прогласи за фаворит. Тогаш претставници на компанијата, заедно со претставници на Владата и на локалната власт, во Прилеп и во Кавадарци го промовираа проектот и идеите за инвестирање, потенцирајќи дека се подготвени да вложат над 500 милиони евра, што беше сигнал дека Владата веројатно веќе се определила за изборот на РВЕ.

И додека Владата прави фати - пушти со значајни тендери и од разни причини ги одолжува инвестициите, во соседството проектите во енергетиката се одвиваат со несмалено темпо. Агенциите објавија дека Италија ќе инвестира 2,5 милијарди евра во развојот на енергетиката во Албанија, за што премиерите на двете земји, Силвио Берлускони и Сали Бериша, потпишаа неколку билатерални спогодби во Тирана. И соседна Бугарија интензивно работи на изградбата на нуклеарката „Белене“. Сопственик на 49 од капиталот е германската РВЕ, која ќе инвестира во централата четири милијарди евра. Таа ќе произведува 14.000 ггвч. струја годишно.

Зголемено нивото на Мавровско Езеро

Браната висока 192 метра ќе ја повлече целата вода од Црна Река, чиј воден капацитет е многу помал од предвидениот во конкурсот, предупредуваат експертите

ХЕЦ „Козјак“ е единствен поголем енергетски капацитет изграден последниве две децении

Во поништениот конкурс за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“, водниот капацитет на Црна Река беше предимензиониран поради што ќе им плаќавме големи отштети на инвеститорите, тврдат експертите. Според Јордан Ставров, експерт за управување со води, податоците за протокот на Црна Река се од стари мерења, кои не се валидни.

- Во Битолско-пелагонискиот регион, според истражувањето на словенечкиот универзитетот во Нова Горица направено пред две години, во периодот од 2020 - 2050 година врнежите ќе се намалат за 35 отсто, а потребите за вода ќе се зголемат за 50 отсто. Тоа значи дека полнењето на акумулацијата „Чебрен“ и денес и во иднина е под голем знак прашалник - предупредува Ставров.

Во конкурсот се предвидува целата вода од реката да се користи за производство на струја, со што не би останало ништо за наводнување, што води кон економско замирање на Пелагонискиот регион.Иако се работи за стар проект, од 1984 година, конечната одлука за изградба на т.н. висок Чебрен е донесена по физибилити-студијата за инвестициски можности во енергетскиот сектор „Оптимизација на системот Црна Река за производство на електрична енергија“, изработена од грчкиот конзорциум „Ексергија“ во 2003 година и финансирана од програмата ФАРЕ. „Ексергија“ подоцна, во 2006 година, ја изработи и документацијата за конкурсот.

Проектот за ХЕЦ „Чебрен“, објавен на веб-страницата на „Електрани на Македонија“ (ЕЛЕМ), предвидува изградба на брана висока 192,5 метри со капацитет на акумулација на волумен од 915 милиони кубни метри. Според податоците што се однесуваат за периодот 1946 - 2005 година, вкупниот годишен доток на вода во Црна Река изнесува 803 милиони кубни метри, а просечниот годишен доток изнесува околу 26 кубни метри во секунда.

- Со толку висока брана од 192 метра, во случај да нема доволно вода како што е планирано со конкурсот, Грција може да не' обвини дека намерно им ја блокираме водата. Тоа им го овозможуваат критериумите од Хелсиншката конвенција за заштита, управување и употреба на меѓународни водотеци - вели Ставров.Тој смета дека студијата на грчката компанија не ги почитува критериумите за управување со водите, а тоа значи дека целата количина на вода да се користи исклучиво за енергетски цели.Тврдењата на Ставров дека капацитетот на водотекот на Црна Река е намален ги потврдува и Златко Черепналковски, експерт по енергетика од консултантската фирма „Мајнел капитал адвајзер“ од Австрија.

- Проектот не е неповолен, туку проблемот е во тоа што треба да се изградат брани со оптимални димензии диктирани од водниот капацитет на реката. Нереално е од една страна да се дава огромни субвенции за земјоделството токму во овој регион, а, од друга, да се црпи целиот капацитет на реката за енергетски цели - вели Черепналковски.Според него, високите брани се неисплатливи бидејќи е потребна поголема инвестиција и токму поради тоа, заинтересираните инвеститори имале забелешки и барања при понудите за изградба.

Министерот за економија Фатмир Бесими неодамна објави дека е поништен конкурсот за изградба на „Чебрен“ и „Галиште“, а како причина го посочи барањата за промена на критериумите во тендерот на потенцијалните инвеститори, австриски „Вербунд“ и германски РВЕ. Отстапувањата биле во однос на рокот на концесија и во однос на утврдувањето на учеството на државната компанија ЕЛЕМ во овој проект. Двете компании се сомневале дека водниот потенцијал на Црна Река е помал од тој што го прикажа Владата, па барале финансиски гаранции дека ќе им ги надомести загубените количини произведена струја со пари од буџетот или со продолжување на концесијата за користење на хидроцентралите. На поништениот тендер РВЕ бараше ХЕЦ „Тиквеш“ да го добие под концесија за 39 години, а „Вербунд“ бара концесија од 50 години.

Јордан Ставров, на неколку состаноци, за неповолностите на тендерот ги предупредил поранешната министерка за економија Вера Рафајловска, вицепремиерот Зоран Ставрески и директорот на ЕЛЕМ Влатко Чинговски. Но, според Ставров, иако го сослушале неговото излагање, на кое тој прикажал пишани документи и факти, условите во конкурсот не се променети.Ниту министерот за економија Фатмир Бесими, кој треба да го објави новиот конкурс во идната недела, ниту вицепремиерот Ставрески вчера не беа достапни за коментар за ова прашање.

ИНФО-Стари мерења

Податоците за протокот на Црна Река се од стари мерења, кои не се валидни, укажуваат експертите.Во конкурсот се предвидува целата вода од реката да се користи за производство на струја. Со тоа не би останала вода за наводнување, што води кон економско замирање на Пелагонискиот регион.

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=7673308399679E47BA01B587B13556B5

Министерството за економија, вчера, го објави вториот меѓународен тендер за изградба на големите хидроцентрали Чебрен и Галиште. Владата пред десетина дена го поништи јавниот оглас за изградба на овие хидроцентрали на Црна Река, бидејќи утврди дека понудите на германската РВЕ и австриската компанија Вербунт отстапувале од тендерските критериуми што се однесуваат на рокот на концепцијата и процентуалното учеството на ЕЛЕМ во јавно приватно партнерство со инвеститорот. Министерот за економија, Фатмир Бесими тогаш појасни дека во новиот тендер нема да се менуваат условите за конкурирање на заинтересираните инвеститори. Според тендерските правила, тие ќе можат да ги достават своите понуди на адресата на Министерството до 19 март, идната година. Проектот е вреден околу 700 милиони евра.

Битолски „Водовод“ ќе гради хидроцентрала

Македонија и Косово заеднички ќе ја градат „Луково Поле“

Акумулацијата ќе ги полни со дополнителни 65 милиони кубни метри вода ХЕЦ „Вруток“, „Равен“ и „Врбен“

Маја Томиќ

Македонија и соседно Косово најавуваат интензивна соработка во областа на енергетиката. Проектот - акумулација „Луково Поле“ е еден од заедничките за кои постои посебен интерес од двете страни, а за што беше разговарано во понеделникот, на последната средба на министерот за економија, Фатмир Бесими, на Косово. Предвидувањата се акумулацијата да се изгради во северозападниот дел на Македонија, на границата со Албанија и со Косово, односно на Шарпланинскиот и на Корабскиот масив, при што половина од акумулацијата ќе се наоѓа на косовска територија. Нејзината изградба ќе се финансира со средства од двете држави, а се планира да се бараат средства и од меѓународни финансиски институции. Вредноста на инвестиција изнесува 31,6 милиони евра, а рокот на изградба е предвиден да трае четири години. Во првата фаза од проектот треба да се гради доводот „Корабски води“, со што инвестицијата ќе достигне близу 40 милиони евра. Овој довод ќе биде со должина од 20 километри и тој ќе ги зафаќа водите од потоците и ќе ги носи до акумулацијата „Луково Поле“.

Основна цел на „Луково Поле“ е да се зафатат поголеми количества вода од двата планински масива и тие потоа да се префрлат во мавровскиот систем, преку постојните хидроцентрали „Вруток “, „Равен “ и „Врбен “. Нивото на Мавровското Езеро би се зголемило за 10 метри, а со дополнителните 65 милиони кубни метри вода, овие хидроцентрали ќе бидат константно обезбедени со вода преку цела година.

Најзначајната придобивка за нашата земја од овој проект ќе бидат дополнителните 114 милиони киловат-часа струја. Доколку се реализира планот за изградба и на четврта централа на мавровскиот систем - „Црн Камен“ на Радика, новите количества на струја за земјава би изнесувале околу 141 милиони киловат-часа. Изградбата на „Црн Камен“ е планирана како втора фаза од проектот.

Инаку, идејата за реализација на „Луково Поле“ не е нова, за неа уште во 80-тите години од минатиот век била изготвена хидролошка студија, а потоа и техничка документација, што значи дека ги има сите технички предуслови за да се започне побрзо со нејзината изградба. Дотолку повеќе што ќе се користат постојните капацитети од мавровскиот систем, што тоа ја прави инвестицијата посигурна, а го скусува и рокот на изградба.

Македонските хидроцентрали учествуваат со 15 отсто во вкупното производство на струја, не затоа што нема доволно вода, туку поради недостиг од капацитети, односно нови инвестиции. Затоа, експертите постојано нагласуваат дека, во услови кога потребите за увозна струја растат, неопходно е поголемо искористување на домашниот воден потенцијал, со што ќе се редуцира увозот на скапа електрична енергија.

Владата очекува 62 милиона евра инвестиции во мали хидроцентрали

Договорите за концесии за 65 централи ќе се потпишуваат по изборите

Нови мали акумулации на Треска

Планирана е изградбата на две нови акумулации по долината на реката Треска и тоа „Брод-1“ во непосредна близина на Македонски Брод и на „Лавчани“ на нејзиниот извориштен дел. Станува збор за големи инвестициски зафати, поради што за изградба на овие акумулации на кои се планирани хидроцентрали се бараат странски инвеститори.

На притоките на Треска може да се изградат уште десетина мини-електрани со малку пари и да бидат ставени во функција. Ваков капацитет повеќе од дваесет години успешно работи на Беличка Река во општината Другово. На Беличка Река и на помалата Јудовска, според истражувањата, може да се инсталираат уште три мини-централи, од кои едната е поврзана со изградба на акумулација што ќе се употребува за наводнување на десетина хектари ораници.

За идните инвеститори интересни се и двете планирани централи на Ехлоечка Река, притока на Треска, во нејзиниот извориштен дел, бидејќи станува збор за респектабилен хидропотенцијал. На оваа река пред триесетина години електрична енергија произведуваа турбините на една од првите мали централи изградени на почетокот на 50-тите години од минатиот век. Интересно е тоа што за овие капацитети се заинтересирани и домашни фирми што својата иднина ја гледаат во обновливите извори на енергија.

http://www.netpress.com.mk/vestiimages/54132/P10309011.JPG">

ЕВН денеска свечено ја пушти во употреба новата хидро електрична централа Матка. Новата ХЕЦ Матка е изградена веднаш до старата хидроцентрала и ќе работи со двојно зголемена моќност, наместо досегашните 4,2 мегавати, ќе работи со капацитет од 9,6 мегавати.

Освен зголемувањето на моќноста, зголемен е и прагот на ефикасноста на оваа хидроцентрала за 90 отсто, со проток од 42м3/с, со што се овозможува и целосно искористување на водата. Хидроцентралата исто така е комплетно автоматизирана, со далечинско надгледување и управување.

“Со реконструкцијата на хидроцентралата, ЕВН ги зголеми домашните производствени капацитети од обновливи извори на енергија“, изјави претседателот на управниот одбор на компанијата Георг Валднер.

Новата Хидроцентрала е ревитализирана од страна на чешката компанија Хидропол. Реконструкцијата е дел од инвестиционата програма на ЕВН. Во последните три години компанијата инвестираше во подобрување на дистрибутивната мрежа, инфраструктурни услуги и централи за производство на електрична енергија. До крајот на 2009 година сите 11 мали хидроцентрали ќе бидат ревитализирани.

Три понуди за „Чебрен“ и „Галиште“

До предвидениот рок, односно до вчера, интерес за учество во постапка за претквалификација на меѓународниот јавен повик за пријавување на интерес за учество во доделување концесија за вода за производство на електрична енергија од хидроелектричните централи „Чебрен“ и „Галиште“ на Црна Река искажале три реномирани европски компании. Станува збор за „ЕНЕЛ СпА“ од Италија, „РВЕ енд ХСЕ“ од Германија и Словенија и „Вербунд“ од Австрија.

Комисијата за тендерските активности за мали и за големи хидроелектрични централи ќе изврши евалуација на доставените пријави и ќе изготви листа на компании што ги исполниле условите согласно со јавниот повик.

Мавровско Езеро дневно расте по половина метар

Езерото се полни од растопениот снег од Бистра, Кораб и Шара

Отворени понудите за изградба на 20 мали ХЕЦ

Во Министерството за економија вчера се отворени понудите на десетте компании заинтересирани за изградба на мали хидроцентрали.

Понуди доставија италијанската „Ко-Вер енерџи“, германската РЦЦ СЕ и РЦЦ ДЕГ, австрискиот конзорциум составен од ЕМК, „Енерги истерн“, „Енерги зотер бау“, конзорциумот „Хидроинвест“, македонскиот конзорциум „Фероинвест“, конзорциумот „Флекспауер“, Ристо Николов, „Ингмарк“ од Македонија и македонските конзорциуми „Еурогипсум прогрес 1998“ и „ЏСП актуел-хидроват“. Понуди доставија и Томе Трајчески и Марко Козомора, како физички лица.

Тендерот за изградба на 20-те мали хидроцентрали беше објавен на 15 декември минатата година. Рокот за пријавување заврши во јануари годинава, вкупно 30 компании, домашни и странски, подигнаа документација и се стекнаа со правото за доставување понуди.

Ова е третиот пакет за мали хидроцентрали од вкупно 60, предвидени за изградба во земјава. (МИА)

Тешко пристапниот терен и специфичноста на земјиштето на кањонот на реката Треска ја отежнуваат изградбата на хидроцентралата “Света Петка“. Од словенечката компанија Рико, која го доби тендерот за изградба на централата тврдат дека на терен се појавиле големи проблеми при изведување на градежните работи поради што се одолговлекла реализацијата на енергетскиот проект.

Според Матијаж Голтек, директор за енергетика во Рико, проблемот на терен настанал бидејќи не секогаш геолошките испитувања на земјиштето се совпаѓале со реалната слика на теренот. Поради тие проблеми, додава Голтек, морало да се работи во три смени за да се надокнадува изгубеното време.

“Цената на проектот Матка 2, како и на сите светски централи кои во моментов се во изградба, претрпува ребаланс кон првичната предвидена инвестиција за изградба, односно на веќе потребните пари. И тоа не е случајно. Тоа е токму поради фактот што цената на светскиот пазар расте и во моментов изнесува околу 2,5 милиони евра на MW. Поради тоа, Рико продолжува со работа и се надева дека во сооработка со ЕЛЕМ, кој ја финансира изградбата на централата, ќе се најде заедничко решение за проблемот, кој настана поради моменталните состојби на светскиот економски пазар“, велат од словенечката компанија.

Проектот Матка 2 е од големо значење за Македонија бидејќи со централата ќе се намали постојаниот увоз на струја во земјава. Со пвој енергетски објект, Македонија ќе го подигне нивото на искористување на природниот хидро потенцијал за производство на струја за секојдневните потреби. Според упатени енергетски експерти, светската економска криза ги зголемила првичните предвидени средства за реализација на инвестициите во енергетиката. На пример во Словенија за хидроцентралата Бланца, која произведува 39 MW струја и чија првична инвестиција изнесувала 60 милиони евра, сега нејзината изградба чини околу 100 милиони евра. Централата Кршко со капацитет 40 MW и со првична инвестиција од 60 милиони евра, сега вреди 100 милиони евра.

Словенечкиот инвеститор на енергетски проекти планира да гради и пречистителна станица во скопското село Волково, проект кој ќе се финансира со пари од словенечеката Влада. Во план е и изградба на депонија за уништување на медицински отпад. Рико планира во Македонија да почне бизнис и со производство на електрична и на топлинска енергија од отпад, нешто со што веќе се занимава во Словенија.

Ќе успее ли четвртиот тендер за „Бошков мост“?

Државата повторно ја пробува среќата за наоѓање инвеститор за централата на Мала Река

Маја Томиќ

Владата по четврти пат се обидува да најде инвеститор за изградба на ХЕЦ „Бошков мост“, откако три пати досега пропаднаа сите вакви обиди, односно меѓународни тендери. Зошто се' паѓаше во вода, иако постоеше голема заинтересираност од странски компании, никогаш официјално не беше објаснето. Според неофицијални видувања, проблемот беше во преголемата височина на браната што се бараше во тендерските услови, 33 метри, што потенцијалните инвеститори барале да биде сменето. Но, и овој пат во тендерот постои таква височина на браната. Како друга причина за неуспешноста на претходните тендери се наведува моделот на управување и концесионерство, односно непрецизноста околу траењето на концесијата, како и немањето податок кому ќе му остане централата по рокот за концесионерство, на државата или на компанијата-инвеститор.

Според вчера објавениот претквалификационен тендер, кој трае до 18 септември годинава, не е наведено за колку години се дава централата под концесија и под кои услови, што повторно буди сомневање во неговата успешност и конечно до стартот на оваа одамна очекувана инвестиција.

На претходниот тендер во 2007 година имаше голем интерес за ХЕЦ „Бошков мост“ и во трка беа 16 странски и домашни компании, меѓу кои чешката ЧЕЗ, германските ЕОН и РВЕ, австриската ЕВН, словенечкиот „Турбо институт“ и швајцарската ЕФТ. Тогаш беше побарано да се гради според БОТ-системот, што значи враќање на објектот во сопственост на државата, но не беше прецизиран периодот на концесионерство. Тоа беше трет обид за концесионерство врз ХЕЦ „Бошков мост“.

Уште додека ЕСМ беше една компанија се склучи основен договор со контроверзната малезиска компанија „Хиснијага корпорејшн“, кој остана само на хартија, поради започнувањето на процесот на трансформација на ЕСМ. Нешто подоцна, во свое време вицепремиерот Минчо Јорданов лобираше за влез на оваа странска компанија на македонскиот пазар, но не само со ХЕЦ „Бошков мост“, туку и со други проекти, главно, во градежништвото. Претходната Влада склучи и непосреден договор со „Хиснијага корпорејшн“ за ХЕЦ „Бошков мост“, како и за пет други мали хидроцентрали и за изградба на 10.000 станови во скопската населба Лисиче. Но, тој остана само на хартија.

Инаку, ХЕЦ „Бошков мост“ треба да се гради на Мала Река, блиску до Дебар и до магистралниот пат Скопје-Дебар-Охрид. Просечното годишно производство на електрична енергија ќе изнесува 117 гигават-часа, а протокот на вода ќе биде 4,60 кубни метри во секунда. Инвестиционата вредност на централата е проценета на 70 милиони евра, а времето на градба на 4 години.

Во Македонија, освен ХЕЦ „Козјак“, последниве 20 години нема друга инвестиција во енергетиката. Експертите одамна апелираат за итни проекти, поради се' поголемата зависност од увоз на струја, за што секоја година се трошат стотици милиони евра. Сите домашни капацитети просечно годишно произведуваат 5.600 гигават-часови струја, а според последниот енергетски биланс на државата, за годинава ни се потребни 9.000 гигават-часови, што е за 4,58 отсто повеќе од потрошувачката во 2008 година.

Ситуацијата е дотолку поалармантна, ако се има предвид дека на повидок се планираните капацитети, меѓу кои спаѓаат 20 мали хидроцентрали, потоа ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“, проектот „Вардарска долина“, „Луково поле“, што значи дека ќе поминат уште многу години до нивна конкретна реализација, односно до првите количества струја кои ќе ги произведуваат. Бидејќи државата ни оддалеку не располага со средства за вакви капитални инвестиции, единствен излез е странски капитал.

И во најновата Нацрт-стратегија за развој на енергетиката е наведено дека, ако нема изградба на нови капацитети, државата брзо ќе се соочи со енергетска криза. Стратегијата содржи две развојни опции, изградба на три нови термоцентрали со јачина од по 300 мегавати, или изградба на нуклеарна централа до 2026 година, со капацитет од 1.000 мегавати. За реализација на првата идеја се потребни 4 милијарди евра, а за втората околу 5 милијарди евра. Во документот е посочено и дека во првата половина од 2010 година ќе почне со работа и првата гасна централа „Те-То“, а се предвидува и изградбата на уште две вакви централи на гас.

http://utrinski.com.mk/?ItemID=3BFD433F34C37D458E0F5D48724D902D

Изградбата на втората фаза од браната „Света Петка“ на Матка нема да поскапи, иако главниот изведувач, фирмата „Рико“ од Словенија, го побара тоа минатата недела, дознава „Време“. Од „Електрани на Македонија“ (ЕЛЕМ) велат дека „Рико“ го добил јавниот оглас во 2006 година толку поради најдобрата понуда во што е вклучена и поволна цена за изградба на браната. Според нив, при секоја нова пресметка на „Рико“, тие ќе се држат до договорот и до цената од 45 милиони евра што словенската фирма сама ја понудила. ЕЛЕМ досега во браната има инвестирано 20 милиони евра. Во словенската фирма „Рико“ велат дека цената на изградбата на хидроцентралата „Света Петка“ мора да претрпи корекција зашто цената на инвестициите во хидроенергетските проекти постојано расте на светско ниво и изнесува околу 2,5 милиони евра за мегават. Според нивните пресметки, ова би ја поскапело цената на изградбата за најмалку двапати. Фирмата „Рико“ веќе половина година доцни со изградбата, иако, според договорот, браната требаше да биде готова на почетокот од годината, а во март и пуштена во употреба. - Изградбата на браната доцни поради исклучително сложените геодетски и теренски услови. Сега треба да почне бетонирањето на браната. Динамиката на работа зависи од изведувачот, нам како инвеститори битно ни е тоа да биде час поскоро. Воопшто не ни одговара доцнење “ вели Мирче Котевски од ЕЛЕМ. Тој додава дека фирмата „Рико“ од Словенија, како главен изведувач, ќе одговара за доцнењето на изградбата за што ЕЛЕМ ќе преземе соодветни мерки за наплата на пенали во согласност со одредбите на договорот. Од ЕВН предупредуваат дека хидроцентралата „Света Петка“ нема да почне да работи уште најмалку една година.

Е.К.

Дали Владата се откажува од ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“?

И по два месеца од доставувањето на понудите Владата не го направила изборот од четирите компании

Маја Томиќ

Дали Владата, конечно, ќе стори нешто конкретно околу тендерот со хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ или состојбата околу оваа толку најавувана инвестиција, и понатаму ќе остане статус кво. Иако досега веќе требаше на владина седница да се избере најповолниот понудувач, оваа тема се' уште не е ставена на дневен ред. И покрај тоа што Министерството за економија уште пред еден месец до Владата ја достави информацијата за пристигнатите понуди за инвестирање во двете хидроцентрали. Зошто е тоа така, немаа дециден одговор, ниту во Владата ниту во Министерството за економија.

И покрај големиот број заинтересирани компании што се јавија на последниот тендер, четири важат за посериозни инвеститори, кои ги имаат доставено и понудите, а кои учествуваа и на претходниот тендер што го поништи Владата лани во декември. Тоа се: „Вербунд“ од Австрија, РВЕ од Германија, „Енел“ од Италија и „Старткрафт“ од Норвешка.

Претходниот тендер за „Чебрен“ и „Галиште“ требаше да заврши на крајот на март минатата година, но неколку пати во текот на 2008 година беа пролонгирани роковите за понуди за на крајот на 2008 да се донесе одлука за поништување и за распишување нов. Крајниот рок за доставување на понудите беше до 19 март, а потоа Владата го пролонгира до 15 април годинава. Немаше подетални информации за причините за одложувањето на рокот.

Како една од можните причини, неофицијално, се спомнуваат забелешките околу тендерските услови на 20-ина енергетски фирми што тие ги искажаа пролетва на една презентација во Министерството за економија. По тоа, се очекуваше Владата да направи некои интервенции во тендерот, но засега не знае ништо за тоа.

ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“ треба да се градат на Црна Река, каде што е веќе лоцирана ХЕЦ „Тиквеш“. Нивното годишно производство на струја треба да е колку вкупната струја од македонскиот хидросистем, или околу 1.100 гигават-часа. Германската РВЕ лани неофицијално важеше за фаворит. Претставници на таа компанија направија сопствена промоција на идеите за инвестирање во двете ХЕЦ и изјавија дека се подготвени да вложат над 500 милиони евра, што би било досега највисоката понудена инвестиција во енергетиката. Според проектот, вкупната инсталирана моќност на ХЕЦ „Чебрен“ и „Галиште“ да биде од 526,5 до 540,5 мегавати.

Досегашното тактизирање на Владата со оваа значајна инвестиција е спротивна на нејзините чести изјави за важноста од инвестициите во енергетиката. Пред неколку месеци, Владата најавени и дека до 2016 година планира околу 40 милијарди евра инвестиции во овој сектор.

Три кандидати за „Чебрен“ и за“Галиште“

Италијански ЕНЕЛ, германско-словенечката корпорација РВЕ- ХСЕ и австриски „Вербунд“ се квалификуваните компании на меѓународниот тендер за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“, кој беше објавен на 19 декември минатата година, изјави вчера Фатмир Бесими, министер за економија.Овие три компании од понеделник до 15 август годинава може да ја подигнат тендерската документација во Министерството за економија, а најдоцна до 15 октомври годинава треба да ги достават и официјалните понуди.

- На 23 февруари годинава на 10-тина заинтересирани компании им беше презентиран проектот за изградба на хидроелектраните. Во јавниот повик внесени се измени, односно прецизирано е учеството на државната компанија ЕЛЕМ во проектот што ќе се реализира по принципот на јавно-приватно партнерство. Дефинирани се приоритетите за искористување на водата од акумулациите согласно со меѓународните искуства, односно прво за пиење, па за земјоделски потреби и на крај за енергетски потреби - рече Бесими.

Тој посочи дека процентот на учество на ЕЛЕМ во изградбата на хидроцентралите ќе го прецизира најдобриот понудувач на јавниот тендер. Бесими прецизира дека ЕЛЕМ влегува во проектот за јавно-приватно партнерство со хидроцентралата „Тиквеш“, кој по изградбата на двете хидроелектрични централи ќе влезе во состав на проектната компанија формирана од ЕЛЕМ и од најдобриот понудувач.Покрај тоа, ЕЛЕМ ќе ја спроведе експропријацијата на земјиштето на двете локации каде што ќе се гради, ќе изгради трафостаница и далновод за поврзување на хидроелектраните со преносната мрежа. ЕЛЕМ ќе изгради и пристапни патишта до ХЕЦ „Чебрен“, од кои едниот до нивото на круната на браната од десната страна на Црна Река, а другиот до машинската зграда на левата страна на реката, ќе ги обезбеди концесиите и одобрувањата за експлоатација на неопходните количества на материјалите за изградба на браните, како и сите други неопходни дозволи и лиценци што ќе треба да се обезбедат од Владата.

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=A3EACA34BB61ED4A84E7275150BC6B83

Нови олеснувања за купувачите на Чебрен и Галиште

Големина на фонт: javascript:tsz%28article_body,12px%29"> javascript:tsz%28article_body,16px%29">

Владата со нови олеснувања за компаниите кои ќе треба да ги изградат хидроцентралите Чебрен и Галиште. Компанијата која ќе победи на тендерот кој треба да се заврши до крајот на годинава, од државната компанија за происводство на струја ќе добие изграден пат, нова трафостаница и мрежа за приклучување во електричниот систем, додека странскиот инвеститор ќе треба да се изгради само хидроцентралата со брана. Државата како дел од хидроцентралите го вклучил и ХЕЦ Тиквеш.

„Се предвидува ЕЛЕМ во целиот проект да учествува со експропријација на земјиштето за изградба на трафостаницата која ќе ја пренесува електрична енергија од хидроцентралите до линијата со висок напон. Потоа ќе обезбеди патиштата како и концесија за експлоатација на потребните минерали“изјави Фатмир Бесими  министер за економија

Новост во најновата понуда е и употребата на водата од акумулациите. Предност ќе има користењето на водата за пиење, па за наводнување, а на крај за производство на енергијата.


„Ако водата се употребува за други потреба, како што е за во водовод и за наводнување, освен употребата за производство на електричната енергија,  пропорционално ќе се продолжи рокот на  периодот за користење на хидроцентралите“ рече Фатмир Бесими  министер за економија

Во втората фаза од тендерот за Чебрен и Галиште има три квалификувани фирми. Тоа се германски ЕР – ВЕ – Е, италијански ЕНЕЛ и австриски ВЕРБУНД. Овие компании во наредниов месец можат да ја подигаат тендерската докумантација која можат да ја добијат во министерството за економија. Понудите за изградба на браните, кои ќе се реалзиараат според јавно приватно партнерство во кое ќе влезе и државниот ЕЛЕМ, со можно учество од 10 до 50 отсто, странските фирми можат да ги достават до 18 октомври. Според проценките изградбата на ХЕЦ Чебрен и Галиште се треба да чини околу 500 милион евра, додека нивниот капацитет ќе биде околу 600 мегавати.
Невзат Мамути

http://alsat-m.tv/mk/ekonomija/14963.html

ПОТПИШАН ДОГОВОР ЗА КОНЦЕСИЈА ЗА ВОДА СО ЕНЕРЏИ ЗОТЕР БАУ

Министерот за економија Фатмир Бесими денеска во Владата потпиша Договор за концесија за вода со Роберт Зотер и Самоли Целески, претставници на австриската компанија Енерџи Зотер Бау, која доби вкупно 16 локации за изградба на мали хидроелектрични централи на двата меѓународни јавни огласи објавени во 2007 година.

Вкупната инсталирана моќност на сите 16 локации изнесува 6,62 мегавати со планирано просечно годишно производство од 26,48 гигават часови електрична енергија. Централите треба да бидат завршени до јуни 2012.

Со ова започна потпишувањето на договорите за изградба на мали хидроелектрични централи со деветте компании кои беа најуспешни понудувачи на првите два меѓународни јавни огласи за изградба на вкупно 88 мали хидроелектрични централи на територијата на Македонија.

Австриската компанија доби три локации со вкупна инсталирана моќ од 1,985 мегавати и просечно годишно производство од 8,6 гигават часови електрична енергија на првиот оглас објавен на 14 февруари 2007 година и 13 локации со вкупна инсталирана моќ од 4,542 мегавати и  просечно годишно производство од 16,7 гигават часови на вториот оглас објавен на 13 сетември 2007 година. Концесионерот, согласно договорот, треба во првата година по потпишувањето да ги обезбеди сите потребни документи во согласност со законската регулатива на Република Македонија и да започне со градба.

- Со потпишувањето на овој договор веќе почнува реализацијата на проектот за изградба на 400 мали хидроелектрични централи во Република Македонија со вкупна инсталирана моќност од 250 мегавати и просечно годишно производство од 1.200 гигават часови електрична енергија, вреден над 300 милиони евра. Досега Министерството за економија објави три јавни огласи за нивна реализација,  од кои првите два завршија, третиот е во фаза на евалуација, а наскоро ќе се објави и четвртиот на кој ќе се понудат 30 до 40 локации, рече министерот Бесими по потпишувањето на договорот.

Тој посочи дека во првиот оглас беа доделени 41 локација со вкупна инсталирана моќност од 47,3 мегавати и вкупно производство на електрична енергија од 189 гигават часови на годишно ниво, со проценета вредност од околу 45 милони евра. Во вториот оглас, како што кажа, беа доделени 24 локации со вкупна инсталирана моќност од 15,4 мегавати и вкупно производство на електрична енергија од 65 гигават часови на годишно ниво и проценета вредност од околу 17 милиони евра. Во моментов се врши евалуација на пристигнатите понуди по третиот меѓународен јавен оглас за изградба на 20 мали хидроелектрични централи со вкупна инсталирана моќност од 13,4 мегавати и просечно годишно производство на електрична енергија од 54 гигават часови електрична енергија.

Самоил Целески од Енерџи Зотер Бау рече дека компанијата има и знаење и средства и оти комплетно е подготвена да ја реализира инвестицијата за изградба на 16 мали хидроелектрични централи вредни околу 15 милиони евра, како и да учествува на наредните јавни огласи.

- Подготвени сме веднаш да започнеме со реализацијата на проектите и очекуваме помош од министерствата и локалната самоуправа за полесно добивање на потребните документи неопходни за реализација на проектите. Доколку дозволите за градба бидат навреме обезбедени во февруари наредната година планираме да ја пуштиме во употреба првата мала хидроелектрана. Делот од опремата за неа, кој е со подолг рок на испорака, веќе е нарачан, рече Целески.

Тој прецизира дека денешниот договор за концесија за вода го потпишала Енерџи Зотер ДООЕЛ Скопје, претставништвото на Energie Zotter Bau GmbH&Co KG од Австрија во присуство на сопственикот на австриската компанија Роберт Зотер. Во врска со добивањето лиценца од Регулаторната комисија за енергетика рече дека прво треба да биде готов објектот, со направен технички прием и добиена употребна дозвола, за да се аплицира за добивање дозвола, па потоа може РКЕ да додели лиценца за производство на електрична енергија.

Енерџи Зотер Бау веќе има сопствени проекти во Австрија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Бугарија, Романија, Полска и Словачка.

Хидроцентрала со јавно-приватно партнерство во Кичево

Се прекинува постапката за претквалификација за изградба на ХЕЦ „Бошков мост“, бидејќи на меѓународниот јавен повик за пројавување интерес, објавен на 22 јуни годинава, до 15 септември, додека траеше рокот, не пристигна ниту една понуда.

Како што соопшти вчера Министерството за економија, на 22 септември пристигнал затворен плик, но тој не можел да се земе предвид, бидејќи е доставен по крајниот рок, односно на 18 септември.

„Тендерската процедура се одвиваше со ограничена постапка, со претквалификација, во согласност со Законот за концесии, Законот за води и други видови јавно приватно партнерство. До 18 септември, кога беше крајниот рок за доставување документација за изразување интерес, во Министерството не пристигна ниту една понуда“, е наведено во соопштението. Во согласност со Законот за концесии и други видови јавно приватно партнерство , врз основа на кој е објавен јавниот повик, треба да има најмалку две понуди од квалификувани кандидати, кои ќе бидат поканети да учествуваат во втората фаза и да достават понуди. Поради ова, Комисијата формирана од Владата за активности поврзани со спроведувањето на тендерската постапка за мали и големи ХЕЦ, констатира дека не е исполнет овој услов од Законот за продолжување на постапката. Меѓународниот тендер за ХЕЦ „Бошков мост“ беше објавен во „Службен весник“, „Дневник“, „Факти“ и „Фајненшл тајмс“. (МИА)

Проточни мини-хидроцентрали ќе се градат на кривопаланечките цевководи за вода за пиење од Калин Камен и село Станци, реши локалната самоуправа. - Со идејниот проект на цевководот од Калин Камен до градскиот резервоар ќе се изградат пет проточни мини-хидроцентрали со интензитет од три милиони киловат-часови, а на потегот од селото Станци до фабриката за вода ќе се постават четири со интензитет од 1,7 милиони киловат-часови - истакна градоначалникот на Крива Паланка, Арсенчо Алексовски.
Произведената електрична енергија ќе ја откупува ЕВН, а се очекува годишната добивка да биде 570.000 евра, со што инвестицијата ќе се исплати за две години, додаде Алексовски.