Авионот од советско производство "туполев -154", нарачан специјално за по­ра­неш­ни­от бугарски диктатор Тодор Живков, подоцна беше изнајмен од првата македонска ави­о­ком­па­ни­ја "Палер Македонија"

Ави­о­нот на поранешниот комунистички лидер на Бугарија Тодор Живков, кој беше по­то­пен минатата недела во Црното Море, е и првиот млазен авион со кој почна да лета пр­ва­та македонска авиокомпанија "Палер Македонија" на 1 април 1991 година. По 12 го­ди­ни откако престана да лета, авионот без крила беше пренесен во Варна, потопен на длабочина од 22 метра на 700 метри од брегот, за да се формира вештачки гребен, и ќе служи како атракција за нуркачите.
Ави­о­нот од советско производство "туполев - 154", освен што превезувал славни лич­нос­ти во времето на Живков, и по неговото изнајмување од "Палер" бил предизвикувач и од­бе­ле­жу­вач на историјата.
"Па­лер Македонија" во 1991 година го изнајмила овој авион од бугарската ави­о­ком­па­ни­ја "Балкан". Уште пред да биде испорачан во Македонија, а веќе бојадисан во бо­и­те на "Палер" со старото македонско знаме со шеснаесеткракото сонце, предизвика бу­ра во јавноста. "Балкан" го искористи авионот за да го превезе бугарскиот министер за правда на средба во Атина. Но Грците тогаш не можеа да преминат преку шес­на­е­сет­кра­ко­то знаме на опашката од авионот, па предизвикаа инцидент. Речиси една го­ди­на само овој авион беше прозорец кон светот за македонските патници, по што "Па­лер" ја зголеми својата флота. Во најдобрите денови "Палер" леташе и до 18 дес­ти­на­ции низ Европа и имаше исто толку претставништва. Интересно е што освен што овој "ту­по­ле­в" летал на редовни дестинации, повеќепати носел и македонски аџии во Џеда, Са­у­ди­ска Арабија.
Ка­ко што вели тогашниот генерален директор на компанија Вања Битољану, со от­во­ра­ње­то на "Палер" на шест месеци пред македонската независност, всушност, било нај­а­ве­но создавањето на новата држава на Балканот. 
Ве­ќе во април 1992 година бугарскиот "туполев", кој собирал 164 патници, под ма­ке­дон­ско знаме повторно ја одбележа историјата, правејќи го последниот лет од Са­ра­ев­ски­от аеродром, пред да биде затворен со почетокот на војната. "Палер" тогаш не­кол­купати на ден леташе за Сараево, пренесувајќи бегалци пред разгорувањето на бор­бе­ни­те дејства во Босна и Херцеговина, па така се случи овој авион да биде пос­лед­ни­от кој го виделе од контролната кула на аеродромот "Бутмир". 
"Во 1992 го 'затворивме' Сараевскиот аеродром. Потоа авионот, освен што беше ко­рис­тен за комерцијални летови, честопати со него леташе и претседателот Киро Гли­го­ров, кога на патувањата требаше да носи поголеми делегации. Во 1995 година $ го вра­тив­ме на 'Балкан'", ни изјави Битољану. 
При полетувањето од Сараево, врз авионот бил отворен оган, но, за среќа, без пос­ле­ди­ци. За историскиот лет изјава има дадено сараевчанката Нада Путица која, заедно со нејзиниот тригодишен син, успеала да го фати последниот авион од главниот град на Босна и Херцеговина. 
"Во­оп­што не знаевме каде одиме. Беше важно да се побегне од смртта. По шес­тча­сов­но исчекување, слета авионот на 'Палер Македонија'. На полетување од правецот од Бјелашница некој пукаше во авионот. Тоа беше последниот лет од Сараево".
Го­ран Панчевски, тогашен стјуарт во "Палер Македонија" сведочеше:
"Лу­ѓе­то очајнички се обидуваа да влезат во авионот. Беше ужасна помислата дека од тој обид можеби им зависи и голиот живот".
Од компанијата биле свесни за ризикот на целата операција, па поради тоа екипажот во авионот бил дуплиран. Дарко Дуридански


"Туполев" во Гинисовата книга на рекорди

Пос­лед­ни­от лет на "туполевот" на Живков се случил во 1999 година. Тој бил спе­ци­јал­но нарачан и направен за потребите на Живков во 1971 година. Меѓу славните лич­нос­ти што ги превезувал, бил и кубанскиот комунистички лидер легендарниот Фидел Кас­тро. 
Пос­лед­ни­от лет се случил во септември 1999 година од Софија до Варна. Во сеп­тем­ври 2009 година, 40 тони тешкиот авион без крилата бил пренесен близу езерото кај Вар­на, за да биде подоцна пренесен во бродоградилиштето каде што бил исчистен и од не­го биле извадени сите системи, кабли, столчиња и другиот ентериер. Во по­не­дел­ни­кот беше пренесен во пристаништето кај Варна, по што во средата, 11 метри високиот и 48 метри долгиот авион беше потопен во Црното Море. 
Се очекува авионот да биде голема атракција за нуркачите, особено за оние што се нос­тал­ги­чни по тоталитарната ера, како и да го размрда морскиот жив свет. Три­е­се­ти­на нуркачи во средата пливаа околу авионот при неговото потопување, а Бугарската нур­кач­ка асоцијација веќе добила најави од руски колеги што сакале да го ис­тра­жу­ва­ат сега веќе подводниот авион. 
"Цел­та е авионот да биде атракција и место каде што ќе тренираат нуркачите. Овој авион е најголемиот авион во светот ставен под вода, и размислуваме да аплицираме за влез во Гинисовата книга на рекорди", рече Орлин Цанев, претседател на Цр­но­мор­ска­та нуркачка асоцијација.
Ина­ку, Живков, кој 35 години, до 1989, беше на чело на Бугарија, имаше и рибарски брод "Пионер", кој за туристички цели во 2008 година, исто така, беше потопен покрај бре­гот на црноморскиот бугарски град Созопол. 

"Палер" ги вадел македонските дезертери од ЈНА

За еден друг авион на "Палер Македонија" е врзана, исто така, една историска случка за Македонија. Есента 1991 година со турбопропелерскиот "антонов АН-24" беа из­вле­че­ни македонските војници во ЈНА што им се предадоа на хрватските власти, по по­че­то­кот на граѓанската војна во Југославија. 
ЈНА во Хрватска беше третирана како окупациска сила и затоа, откако македонските вој­ни­ци дезертираа од југословенската војска, беа прифатени од тамошните власти.
Ко­ор­ди­на­тор на целата акција за нивно враќање беше тогашниот функционер во ВМРО-ДПМНЕ Борис Змејковски кој, преку ХДЗ на Фрањо Туѓман, издејствувал да би­дат префрлени од Загреб во Будимпешта. Бидејќи немале како да си дојдат дома, то­гаш­ни­от премиер Никола Кљусев го повикал директорот на "Палер" Вања Битољану и му наредил како знае да најде авион и начин да ги донесе македонските војници. Би­то­ља­ну раскажува дека пријавиле цивилен лет до Будимпешта и во најголема тајност ги качиле македонските војници, со страв да не бидат соборени додека летаат над срп­ска територија, ако некој дознае дека во авионот има дезертери. 
Би­деј­ќи во Скопје сe уште имаше југословенска војска и небото беше контролирано од ју­гос­ло­вен­ски­те воздухопловни власти во Белград, а поради страв од нивна реакција, "Па­лер" пријавил наводни технички проблеми и побарал авионот да слета во Охрид.