На Зајчев Рид ќе се гради мини-град

Советот на Општина Карпош го усвои ДУП за локалитетот, со што е реализирана една владина идеја

Советот на Општина Карпош едногласно даде зелено светло за изградба на станбена населба на Зајчев Рид, усвојувајќи го вчера Предлог-деталниот урбанистички план. Со планот на кој се работеше во изминативе две години, Зајчев Рид првпат ќе добие урбанистичка рамка, со што автоматски ќе се реализира и дел од владината програма за изработка на урбанистички планови од значење за државата. Урбанистичка рамка доби земјиштето од околу 147 хектари на кое, покрај станбени згради, е предвидена изградба на индивидуални објекти, црква, конгресен центар со хотелски комплекс, образовни институции, плоштад, парк... Станбените објекти ќе имаат најмногу шест ката, а индивидуалните три. Усвоениот план се разликува од досегашните верзии во урбанистичкиот опфат поради решението од Управата за заштита на културното наследство. Опфатот е зголемен, бидејќи при анализата на теренот биле откриени антички гробови. Изработувачите на планот објаснија дека населбата е замислена како амбиентална целина. Општината ќе може да ги услови заинтересираните инвеститори на предвидените содржини во смисла на архитектура, материјали и слично.

Најголем дел од земјиштето опфатено со планот е во државна сопственост, а има и приватни парцели. Пред две години кога Министерството за транспорт го предвиде локалитетот Зајчев Рид во програмата за изработка на урбанистички планови, најави дека државното земјиште ќе се отуѓува на меѓународен тендер. Цената на земјиштето, како што беше речено, ќе биде приближна, а може и повисока од цената по која се продаде земјиштето за изградба на населбата Сончевград. Од Општина Карпош, пак, тогаш најавија дека во општината една сериозна германска фирма неколку пати се распрашувала за локалитетот, сакајќи да инвестира во изградбата. (Дс.Т.)

До Акведуктот по кал до колена

Од Општина Бутел, на чија територија се наоѓа овој културно-историски споменик, велат дека се чека новиот ГУП, во кој ќе се внесат предложените измени за тој да заживее

Поради недонесувањето на новиот Генерален урбанистички план (ГУП), Акведуктот и во наредните години ќе остане непристапен за граѓаните, зашто за да се стигне до него, мора да се минува низ ниви. Општината Бутел, на чија територија се наоѓа овој значаен културно-историски споменик, не може да интервенира, бидејќи чека предложените измени за овој дел од нејзината територија да влезат во ГУП.

- Со измената на тој план ние го внесуваме и најголемото културно-историско богатство на територијата на општината, а тоа е Акведуктот. Сега се' зависи од Градот, зашто ние не го усвојуваме ГУП. Ние само го усогласуваме Детаљниот урбанистички план со ГУП - вели градоначалникот на Бутел Петре Латиновски.

Општината Бутел одамна има поднесено предлог до Градот за да се измени ГУП и подготвена е дури да учествува со сопствени средства, целиот простор околу Акведуктот максимално да биде ставен во функција. Од Градот им било ветено дека ќе ги внесе измените во ГУП и дека ќе се направи група што ќе ги разгледа забелешките за да ги детализира сите измени во планот. Сепак, Советот на Градот, лани, на почетокот на летото, донесе одлука не за измени на ГУП, туку за донесување нов ГУП, што ги одолжува работите. Постапката за донесување нов ГУП е почната, но таа законски може да трае и до две години.

- Од сите скопски општини имаше доставени многубројни забелешки за измени и затоа е решено да се донесе комплетно нов ГУП, во кој тие ќе бидат внесени. Стручни тела ќе ги разгледаат тие измени, па ќе се организира јавна расправа. За тоа е потребен подолг временски период - велат од Одделението за односи со јавноста од Градот.

Самиот споменик е препуштен на забот на времето, иако надлежните неколку години ветуваат дека од него ќе направат туристичка атракција. Се чекаше на изградбата на булеварот Словенија. Сега и тој е готов, но се чека ГУП.

Општината Бутел со измените предложила просторот од двете страни на улицата Словенија да биде наменет за индустриски објекти, додека делот кон Акведуктот да се заштити со закон, а со ДУП да се осмислат пристапните патишта.

Општината има и проект за тоа како би го заживеале Акведуктот и би го направиле попристапен за посетителите. Портпаролот на Општината, Снежана Клинчарова, вели дека според проектот, предвидени се два пристапни пата до објектот, а на просторот околу него - шеталиште, летна сцена и пешачки патеки. На последните средби со министерката за култура, се разгледувала и можноста за изградба на фонтана.

- Министерството ќе издвои средства за конзервација и реставрација на Акведуктот. Сакаме тој простор да биде со мултимедијални намени. Да биде отворен за посети на ученици што овде би можеле да одржуваат историски час, да биде пријатно место за прошетки на граѓаните, а интересно за туристите. Акведуктот треба да ги задоволува не само потребите на локалното население, туку и да ги надминува локалните граници, објаснува Клинчарова.

Дел од проектот се однесува на конзервацијата и заштитата на споменикот, за што треба да се направат дополнителни истражувања. Од Министерството за култура велат дека засега не се предвидени конкретни активности околу конзервацијата на овој културно-историски споменик.

-Точно е дека одамна се разговара за конзервацијата на овој споменик. Но, најпрво Општината Бутел треба да ги регулира имотно-правните односи во тој дел, а тоа е сложена постапка која се одвива бавно. Дури потоа како институција ќе можеме да се зафатиме со конзервацијата и реставрацијата на објектот, со која убеден сум дека ќе ги зачуваме монументалните остатоци на Акведуктот, изјави Паско Кузман, директор на Управата за заштита на културното наследство.

До римскиот акведукт се стигнува преку булеварот Словенија, и тоа од страната на Бутел, потоа по новиот мост на реката Серава, од каде што се врти лево, но мора да се оди по земјен, необележан пат за да се стигне до него.

Акведуктот го снабдувал со вода новиот град Јустинијана Прима

Стариот акведукт е изграден од камен и тули. Имал 200 лака, од кои денес се зачувани 55, кои се потпираат на масивни столбови. Овој стар водовод е во должина од 400 метри.Според научните сознанија, се' уште не може точно да се утврди периодот кога е изграден овој значаен културно-историски споменик. Најнови претпоставки се дека акведуктот е изграден за потребите од снабдување со вода на новиот град Јустинијана Прима, во 6 век пр.н.е.