Хидроелектрани

И ЕВН се пријави за Чебрен и Галиште, откако се смири со Владата

Катерина Попоска

Десет од вкупно 16 компании кои подигнале тендерска документација ќе се натпреваруваат со понудите за изградба на хидроцентралите Чебрен и Галиште во Македонија. Шест странски компании и четири конзорциуми ги задоволиле критериумите на Владата и се квалификуваа во втората фаза. Имаат време до крајот на јули да подготват понуда - идејно решение и повторно да се пријават на тендерот за концесија на водата на Црна Река кај Мариво.

Тоа се австриските компании ЕВН и Штрабаг, италијанската Едисон, чешката Енерго про, британската АЕС електрик и грчката ППС и конзорциумите составени од кинеските компании CWE & CTGPC, индиската Lanso & Komipo и корејската КХНП, корејските Косеп и Даелим индустриал и австриската Пор и исландската Ландсквиркјун. Тој што ќе победи на тендерот, во следните осум години треба да ги изгради двете најголеми хидроцентрали во земјава.

Тендерската документација за Чебрен и Галиште заинтерсираните инвеститори ги чини 5.000 евра. Па така Владата од 16 компании кои подигнаа документација веќе наплати 80.000 евра.

Иако тендерската постапка за Чебрен и Галиште ќе се одвива во време на избори, владините претставници уверуваат дека проектот нема да се одолговлечи.

Според дел од критериумите на Владата, 10-те квалификувани странски компании доставиле заверен извештај за финансиската состојба на компанијата за последните три години и покажале дека во последните две години имале вкупен приход од 100 милиони евра. Потенцијалниот инвеститор за Чебрен и Галиште треба да има реализирано и енергетски инвестиции во вредност од 300 милиони евра, од кои само еден проект чинел 100 милиони евра.

Висината на браните останува камен на сопнување

Енергетските експерти во земјава објаснуваат дека Црна Река, на која треба да се изградат хидроцентралите Чебрен и Галиште, нема доволно капацитет за на неа да се постават брани со височина од речиси 190 метри, услов кој Владата не го менува со години. Ниту вчера, на прес-конференција во Владата, министрите не прецизираа колкава височина проктирале за браните Чебрен и Галиште.

“Во новиот тендер, во техничките спецификации висината на браните не е прецизно наведена, но наведена е инсталираната моќност која може да се очекува. Дадена е определена флексибилност на тој што ќе ги гради електраните во однос на тоа како ќе го направи техничкото решение. Така е овозможена нешто поголема флексибилност од претходно, но, сепак, отстапувањата не може да бидат поголеми од тоа што е првобитно замислено”, објасни вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски.

Министерот за економија, Фатмир Бесими, пак, најави дека со најсериозните учесници директно ќе разговара за условите и можностите за најоптимално решение за изградба на хидроцентралите во Мариовско. За ивеститорите кои ќе подигнат тендерска документација и ќе достават понуда за проектот, Министерството организира и посета на локациите каде што треба да се градат Чебрен и Галиште, проекти кои се проценуваат на најмалку 550 милиони евра.

Владата не сакаше да каже кои се шесте компании кои упатиле 5.000 евра за да подигнат тендерска документација, но не ги задоволиле критериумите за квалификација. Тоа било деловна тајна.

Најзагреаните РВЕ, Енел и Вербунд се откажаа

Досега најзаинтересираните инвеститори за двете хидроцентрали се откажаа од овој проект затоа што го оценија како непрофитабилен. Стравот од огромни загуби беше клучната причина поради која италијанската компанија ЕНЕЛ, австриската Вербунд и германската РВЕ се откажаа од инвестирање во Македонија.

Извори од консултаните за овој проектот за “Капитал“ откриваат дека токму висината на браните на двете акумулации го прави непрофитабилен целиот проект.

“Капитал“ неофицијално дознава дека инвеститори од Кина дури прифатиле да го реализираат овој круцијален хидрокапацитет за Македонија само ако Владата реши да го доведе до нула евра профитабилност.

Директорот на државната Електрани на Македонија, Влатко Чингоски, вели дека до 2018 година инвеститорот треба да ги изгради двете хидроцентрали на Црна Река. Влогот на државата во целиот проект, преку ЕЛЕМ, е постоечката хидроцентрала Тиквеш, експропријацијата на земјиштето каде што ќе се гради, изградбата на пристапните патишта до Црна Река и поставувањето на трафостаници.

“Значењето на Чебрен и Галиште е големно, не само за Република Македонија туку и за регионот, бидејќи тие ќе бидат еден од најголемите резервоари за вода и како пумпно-реверзибилни електрани значително ќе придонесат за балансирање на струјата во јужниот дел на Европа. Со тоа ќе овозможат и подобро искористување и поекономично производство на електрична енергија во земјава”, додава Чингоски.

Според проекциите во енергетската стратегија на Македонија за следните 20 години, овие две хидроцентрали годишно треба да произведуваат половина од струјата во земјава која се добива од реките.