Многу тесни грла во локалната самоуправа

Ќе се анализираат решенијата за локална самоуправа, за Скопје и за финансирање на општините

Катица Чангова

Има многу тесни грла во локалната самоуправа од која се очекува да стане вистински сервис и да обезбеди поквалитетни, побрзи и поефикасни услуги на граѓаните. Како се практикуваат решенијата од законите за локална самоуправа, градот Скопје и финансирањето на општините во реалноста? Овие одговори ќе ги даде анализата што оваа година треба да ја подготви Министерството за локална самоуправа.

Ова, меѓу другото, беше потенцирано на вчерашната трибина посветена на релациите централна - локална власт што ја организираше Институтот „Павел Шатев“, а на која беше нагласено дека комуникацијата не е на посакуваното ниво.

Градоначалниците и експертите оценија дека избрзаниот почеток на децентрализацијата и несериозниот пристап на државата кон овој процес се' уште имаат негативни реперкусии во работата на локалната самоуправа. Голем број општини и пет години од овој процес се' уште не можат да ги реализираат законски доделените функции поради недостиг од финансиски средства.

„Европа ја имаше заплиснато децентрализацијата, а ние се двоумевме дали да почнеме. И кога стартувавме, на 1 јули 2005 година, тоа беше со лоша хипотека поради големиот процес на централизација. Општините влегоа во децентрализација со 2,5 милијарди долгови, а 300 милиони денари беа само по основ на неплатени комуналии во училиштата“, истакна Снежана Милошевска-Костадиновска. Таа потенцира дека се определивме за фазен модел на децентрализација и ја истакна важноста од пренесувањето на функции и финансии во општините.

„Општините се' уште не се стабилизирани, а многу од нив се со блокирани сметки. Средствата од централната власт не се доволни за надлежностите. Данокот на додадена вредност треба да се зголеми од три на шест отсто, а персоналниот данок на 30 проценти. Само така општините ќе можат да се занимаваат со подигнување на степенот на развој“, истакна претседателот на ЗЕЛС и градоначалник на Скопје, Коце Трајановски. Според него, добра локална самоуправа значи способни и подготвени општини. И покрај проблемите, општините, сепак, покажаа способност, виталност и вештина во менаџирањето, додаде Трајановски, кој смета дека мора да се зголемат административните капацитети на локално ниво.

Упростување на процедурите во урбанизмот, образованието, трудот и социјалната политика, но и поширок простор за одлучување на градоначалникот без да се чека согласност од министер, побара градоначалникот на скопската Општина Карпош, Стевчо Јакимовски.

„Во функционалниот дел имаме откроирана локална самоуправа која има изворни надлежности, а зависи од одобрувања или неодобрување на министерства. Несвојствено и невообичаено е тоа што централната власт енормно истура пари за локални проекти. Тоа јасно кажува дека имаме дефект во финансирањето. Поради овој страшен дисбаланс, во корист на централната власт мора да има рекомпорирање во финансирањето, но во корист на локалната власт“, коментира Јакимовски. Тој во шеговит стил додаде дека „главен баџо во владината гарнитура е министерот за финансии, а дека министерот за локална самоуправа е целосно настрана“.

Штипскиот градоначалник Зоран Алексов возврати дека главен баџо бил Буџетот, а не министерот за финансии, а дека Владата имала слух за локалните проблеми и почнала да се однесува како партнер на општините. „Главен проблем се финансиите. Штип нема пари за локални патишта што ќе ги поврзат селските средини“, се пожали Алексов. Но, за него со подомаќинско работење особено во прибирањето даноци на имот може да се премостат проблемите.

Професорот по политички систем Јован Ананиев оцени дека треба да се внимава на тоа колку општините можат да ги реализираат изворните надлежности. Според него, рамномерниот регионален развој како системска политика е задоцнет, но дека е добро што воопшто почнал. „Се покажа опасност од скопјанизација. Политиката на полицентричен развој треба да ја прекине внатрешната енормна миграција“, додаде Ананиев.

http://utrinski.com.mk/?ItemID=E24F01D13EFBB34B86B3DD7B7505E7CA

Општина Аеродром воведе ИСО-стандарди

Општина Аеродром е првата скопска општина што го воведе ИСО- стандардот, сертификат што ќе ги обврзи надлежните на строго почитување на законите и на актите на локалната самоуправа, поголема одговорност и отчет пред граѓаните. Од примената на ИСО- стандардот се очекува зголемување на квалитетот на работењето на општинската администрација, а со тоа автоматски и поголем квалитет на услугите што Општината им ги дава на граѓаните. Сертификатот на Општината и' го издаде британската институција за сертификации БСИ од Лондон. Градоначалникот Ивица Коневски го прими документот од претседателот на Стопанската комора , Бранко Азески. (Дс.Т.)

Владата се откажува од дел од приходите за сметка на општините

	Коментари (0)

Владата се откажува од дел од приходите за сметка на општините. Со предложените измени на законот за финансирање на единиците на локалната самоуправа, отсега наместо 3 проценти, на сметка на општините ќе се слеваат 4,5 проценти од собраното ДДВ.

„Со новите законски измени ќе се зголеми функционалноста на локалната самоуправа.

На овој начин се надминуваат реалните проблеми на општините, особено во делот на финансирањето“, изјави Крсте Мукоски од ВМРО-ДПМНЕ.

Скопјани плаќаат трипати

Четири години по децентрализацијата, Градот никако да најде формула како да си ги собере парите за данок на имот. Една година решенијата се делеа по пошта, потоа со курири, а годинава дури и скандалозно - на масички на тротоари среде лето на високи температури.

Според нивото што почнаа да го воведуваат, в година можеби ќе постават и касички пред Градски парк, за таму директно да им ги пуштаме парите. Тоа може да биде и најефикасното решение, бидејќи досега беа истрошени дебели пари на разни фирми-поштари, кои не си ја завршија работата, а профитираа.

Скопјани може и да им простат за неефикасноста, оти на неа се навикнати, но се револтирани од заканата дека за задоцнето плаќање ќе пресметуваат и камата. Заканата е дрска, оти граѓаните не се виновни што службите се неинвентивни и не умеат да смислат начин за ефикасна достава. Излегува дека скопјани, наместо два пати, ќе платат три пати - еднаш за фирмата што доставува со пари од градскиот буџет и два пати од свој џеб, за барање на решението и за данокот.

Решавањето на имотнои - правните односи и разграничувањето на земјиштето меѓу општините ќе бидат жешки костени во рацете на општинарите откако државното земјиште ќе премине во нивна сопственост. Упатените се согласуваат дека преминувањето на државното земјиште во општинско е добро за олеснување на процедурата околу вадење градежни дозволи, како и за привлекување на инвеститорите. Сепак, тие се плашат дека во некои случаи, каде што се уште нема доволно прецизирани општински граници, ќе се јават големи компликации. Според нив, особено може да биде сложено при разграничување на земјиштето што е во сопственост на скопските општини и тоа што е на Град Скопје. Во стратегијата што се подготвува во соработка на Заедницата на единиците на локалната самоуправа (ЗЕЛС) и на Министерството за транспорт и врски нема да биде јасно определено кој дел од градежното неизградено земјиште ќе му припадне на Градот Скопје, за што дополнително ќе се разговара. Во ЗЕЛС смируваат дека општините имаат капацитет да се соочат со проблемите што може да настанат со менаџирањето на земјиштето.
- Во Министерството за транспорт и врски имаат четирии - пет луѓе, кои се соочуваат со имотнои - правните односи, во општините тие се, сигурно, повеќе и“вели Душица Перишиќ, претседателка на ЗЕЛС. Во општините велат дека од голема помош им е завршувањето на процесот на денационализација, кој бил клучен за да може да се оствари преминот на земјиштето во општинска сопственост - Излегувањето на крај со земјиштето ќе биде дополнителен предизвик за општините. Сега нема веќе нови барања за денационализација, а точно се знаат локациите и на тие што не се решени и“вели Зоран Заев, градоначалникот на општина Струмица.
Тој додава дека не очекуваат да има проблеми со границите на општините, кои, според него, се прецизно определени, а горе и“долу секоја општина има изработено урбанистички план, со исклучок на неколку населени места, кои имаат само урбанистичка документација.
- Евентуално може да се јави минимален проблем со границите, но тоа би било во еден процент од вкупните граници на општините и“вели Заев.
Дел од градоначалниците се плашат дека додека земјиштето да помине во нивна сопственост, државата преку јавните аукции ќе ги продаде сите големи и атрактивни локации.

Елена Костовска

Од први јануари в година треба да почне постапката за преминување на земјиштето од државна во општинска сопственост, се предвидува во стратегијата за измена на законите што ја подготвува Министерството за транспорт и врски. Ова беше најголемата пречка за добивање градежна дозвола кога инвеститорот нема документи за сопственост на земјиштето и треба да го купи од државата. Со годинашните измени во Законот за градежно земјиште, општините ја добија надлежноста за издавање документи по градежните постапки што, според инвеститорите и градоначалниците на општините, ја скратило постапката за добивање дозвола, но само во случаите кога инвеститорот е сопственик на земјиштето.
Градоначалниците се надеваат дека новата стратегија ќе го реши проблемот со изградба во општините. - Не можеме да изградиме улица ако патот поминува низ приватно земјиште, кое зафаќа повеќе од 300 квадратни метри. Се до 300 квадратни метри приватно земјиште може да го експроприраме со пари, но над 300, сопствениците бараат компензација со земјиште, а општината го нема за да им го даде. Во тој случај, општината најчесто го узурпира земјиштето, а потоа се тужи со сопствениците и ги губи споровите и“вели Зоран Заев, градоначалник на општина Струмица.
Тој додава дека сложената процедура за отуѓување на државното земјиште ги одвратува инвеститорите и го забавува економскиот развој.
- Ако општината е сопственик на земјиштето инвеститорите ќе треба да се обратат во одделението за урбанизам и тука по поедноставена постапка ќе го купат земјиштето и ќе добијат дозвола за градба. Така функционира цела Европа. Сега кај нас за отуѓување на земјиште треба човек да се окози, да вади дозволи од безброј институции, што може да трае со години. На крај инвеститорот или се откажува или оди да инвестира во Бугарија и“вели Заев.
Според градоначалникот на општина Карпош, Стевче Јакимовски, дополнителни проблеми при вадењето на дозволите за градба се судските спорови и имотнои - правните односи, како и можноста секој да се жали на одлуката, што уште повеќе ја усложнува процедурата.
- Пред една и пол година е донесен детален урбанистички план за изградба на населба во Злокуќани. Јавно прашувам зашто до денеска не е удрен ни еден копач, а има голем број заинтересирани и“вели Јакимовски.
За фирмите најголем проблем претставува честото менување на законите за добивање градежна дозвола, кои им создаваат проблеми.
- Со измените во Законот за приватизација и за закуп на градежно земјиште во државна сопственост, колективните станбени објекти не беа предмет на приватизација. Поради тоа, не можевме да градиме и два месеца бевме во мирување и“велат во градежната фирма „НЃ - инженеринг“.

Остануваат 20 проценти за централната каса

Откако ќе премине во општинска сопственост, како и досега, 80 проценти од парите од продажбата на државното земјиште ќе одат во локалниот буџет, додека 20 проценти ќе се слеваат во централната каса.
- Целта е побрзо да се расчисти со администрацијата околу земјиштето заради привлекување повеќе инвестиции. Постапката ќе се сведе на една процедура, јавна лицитација на земјиштето, па инвеститорот веднаш ќе знае дали е слободно за купување – вели градоначалникот на општина Струмица, Зоран Заев.