Ќе се обнови ли жичницата до Шапка

Локалната власт тврди дека е немоќна да инвестира во оштетената опрема

Гојко Ефтоски


ТЕТОВО - Некогаш атрактивната жичница со која се стасуваше од Тетово до Попова Шапка за четириесетина минути, веќе десетина година е неупотреблива. Столбовите на двете сајли се доста оштетени, но има и украдена опрема. Како што стојат работите, на обновувањето на жичницата ќе се почека. Локалните власти тврдат дека финансиски се немоќни да ги покријат трошоците за ревитализација на жичницата. Објектот, тврдат во Општината, може одново да заживее ако се заинтересираат и парично да помогнат Владата, ЕЛЕМ, Месната заедница „Попова Шапка“, МВР, АРМ и „Македонија пат“. И додека жичницата не работи, по трасата кај селата Гајре и Лисец никнале неколку станбени објекти.

Пред една деценија и повеќе кога жичницата беше во употреба, повеќето посетители се определуваа со неа да стигнат до Шапка. Трасата на жичницата е долга 6.200 метри. Објектот беше изграден во два периода, делот до Лисец, во должина од 3.200 метри беше готов во 1962 година, а во 1965 година и другите три километри до Попова Шапка. Жичницата располагаше со 100 кабини и капацитет од 400 патници на час. Кабините од надворешна страна имаа специјални конзоли за скии. Со жичницата се совладуваа 1.400 метри висинска разлика.

Зимава Попова Шапка се покажа како мошне интересна дестинација не само за домашните туристи туку и за странските. За време на викендите Шапка ја посетуваа од 2.000 до 5.000 гости. Единствен превоз до зимскиот центар е патот долг 20 километри. Поради недоволно паркинзи, се создаваа колони автомобили дури до месноста „Голгота“, а посетителите беа принудени да пешачат по три и повеќе километри за да стигнат до централниот дел на Попова Шапка.

Во сегашни услови проблем за пристап до Попова Шапка е неорганизираниот јавен превоз. За обичните љубители на планината и снегот нема никакви алтернативи да пристигнат на Попова Шапка. Во тетовската локална самоуправа велат дека моментално нема јавно сообраќајно претпријатие, а приватните фирми не пројавуваат интерес за одржување редовни линии.

Томислав Стојановски-Бомбај, поранешен пратеник и професор, со потесна специјалност во сферата на металургијата и технологијата, тврди да со скромни средства жичницата може повторно да се стави во функција. „Потребни се околу 1,5 милион евра за ревитализација. Треба да се поправат неколку оштетени столбови, да се изврши интервенција на двете сајли и да се набават 100 гондоли“, објаснува Стојановски. Тој нагласува дека објектите во Тетово, Лисец и на Попова Шапка се во добра состојба и оти со мала адаптација одново можат да се стават во функција. Но, тоа мислење не го дели Алајдин Асани, шеф на кабинетот на градоначалникот на Тетово и поранешен директор на Угостителство и туризам „Попова Шапка“.

„Оваа жичница е со стара технологија. Има сериозни оштетувања не само на столбовите и сајлите туку и на станичните згради и опрема. На станицата Лисец нема ништо, се' е однесено. И на Попова Шапка се' е искрадено. Единствено на станицата во Тетово има некоја опрема. Многу од гондолите се исчезнати“, вели Асани.

Портпаролот на Општина Тетово Фљакран Пустина открива дека пред шест месеци некоја словенечка фирма се понудила да ја обнови жичницата, но понудиле стара опрема и технологија, исфрлени од употреба речиси секаде во светот.

„Во локалната самоуправа постои Комисија за туризам која оцени дека Тетово и Попова Шапка имаат традиција за ваков транспорт на патници. Меѓутоа, за преземање чекори кон евентуална ревитализација е неопходно да се вклучат повеќе институции од централната и од локалната власта“, додава Пустина.

Вештачки снег за ски-центарот на Пелистер

Нов газда добија ски-лифтот и патеката кај Копанки на Пелистер, кои четири години беа запуштени и без скијачи. Во следните десет години со жичницата ќе стопанисуваат „Електрани на Македонија“, преку својата битолска подружница, хотелот „Молика“ на Пелистер. Од таму најавуваат дека се подготвени да инвестираат во поправка на жичницата за на Пелистер да се врати скијањето до следната зима.

Се планира комплетна смена на сајлата поради чиј дефект жичницата не работеше четири сезони. Ќе се испитува дали е исправна старата водоводна и електрична инсталација вградена во патеката, која е со намена да опслужува топови за вештачки снег, зашто тука пообилни снежни врнежи има се' поретко.

- За се' што е со репарирање или замена на делови ние имаме стручни кадри во подружниците на ЕЛЕМ, РЕК и Фабриката за опрема и делови, кои имаат капацитет да ги завршат 90 проценти од работите. Она што не можат да го произведат, ќе се купи. Сајлата не може да се поправи, таа има рок на траење и ќе биде заменета со нова. Во иднина одржувањето на жичницата, на ски-лифтот ќе биде од страна на РЕК и ФОД, а ние ќе управуваме со жичницата - вели директорот на „Молика“, Кире Крстевски.

Надлежните не можат да дефинираат колку пари ќе бидат потребни за повторно да се стави во функција ски-патеката со монтажната опрема. Само замената на сајлата чини околу 30 илјади евра. Жичницата зафаќа површина од 750 метри, а двоседните имаат капацитет да опслужат околу 500 лица за еден час. Според ова, не се работи за мала инвестиција.

Но, жичницата не е единствениот проблем зашто во последните неколку години нема скијање на некогаш популарната ски-атека кај Копанки. Изградена на надморска височина од 1.500 метри, поради глобалното затоплување, тука во последно време се'поретко врне снег, а и да наврне, брзо се топи.

Се поставува прашањето дали иднината на патеката лежи во набавка на топови за вештачки снег, кои се скапа инвестиција. Инсталацијата за нив била поставена пред 20 години, кога се градел хотелот „Молика“, но топови не се набавиле, па останала неискористена.

- Секаде во светот поради климатските промени се работи со вештачки снег. Инсталацијата е во фаза на испитување. Ако има потреба, таа ќе се репарира, ќе се обнови и ќе мора да се набават најмалку два топа за да можеме успешно да ја пребродиме секоја зимска сезона - додава Крстевски.

Со ски-патеката и жичницата досега управуваше планинарскиот клуб „Пелистер“, кој немаше пари да инвестира во нејзино реновирање. Според претседателот на клубот Димче Попов, проблемот со недостиг од снег нема да се надмине со набавка на топови.

- Вештачкиот снег е за дополнување, не е решение кога воопшто нема снег. За да се прави потребна е температура од најмалку минус пет степени. Не знам дали би можела цела патека да се покрие. Оваа година не' одмина снегот, но важно е да се направи жичницата - вели Попов.

Тој смета дека решението е подготовка на нов ски-терен на повисока надморска височина на Пелистер, каде што врнежните се' почести, а и снегот побавно се топи.

Жанета Здравковска

 http://makedonija.name/land.php?page=skipopovasapka